Qazaqstannyń energetıka salasyna Indýstrııa 4.0 elementteri engizilip jatyr
Munaı-gaz jáne ýran ónerkásibin, elektr energetıkasyn tsıfrlandyrý boıynsha «Tsıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy is-sharalar kesheniniń qalaı damyp jatqany týraly QR Energetıka mınıstriniń orynbasary Bolat Aqsholaqov «QazAqparat» tilshisine bergen suhbatynda aıtty.
- Bolat Oraluly, eń aldymen, otyn-energetıka kesheni sýbektileri saýalnamasynyń nátıjesi qandaı?
- Zertteýdiń nátıjeleri tsıfrlandyrý salasynda kóp jumystar atqarý qajettigin kórsetti. Bul óndiristik kompanııalarda qandaı da bir sheshim qabyldaýda jáne jalpy tsıfrlyq dep tanylǵan jobalarǵa bastamashylyq jasaý men olardy súıemeldeýde júıeli kózqarastyń joqtyǵymen balanysty.
- Ónerkásipti tsıfrlandyrý boıynsha memlekettik baǵdarlamaǵa qansha joba kiredi? Osy týraly tolyǵyraq aıtyp ótseńiz.
- Energetıka mınıstrligi «Tsıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasyna (budan ári - TsQ MB) 8 is-shara engizdi. Onyń ishinde 3 joba - muzjarǵysh jobalar, sondaı-aq 7 joba iske asyrylyp jatyr. Sonymen qatar, mınıstrlik Smart Grid tujyrymdamasyn ázirleýdi josparlap otyr. Tsıfrlandyrý sheńberinde eńbek aǵyndarynyń máselesi sheshimin tapty.
Tsıfrlyq tehnologııalardy engizý aıasynda bosatylǵan jumys kúshiniń joqtyǵy týraly TsQ MB is-sharalary («Qazmunaıgaz» AQ, «Kegok» AQ jáne «Qazatomónerkásip» AQ) aıasynda ulttyq kompanııalardan jaýaptar alyndy.
Otyn-energetıkalyq keshendi (budan ári - OEK) tsıfrlandyrýdyń jalpy ekonomıkalyq tıimdiligi 143 mlrd teńge shamasynda baǵalanyp otyr.
Sondaı-aq, «Intellektýaldyq ken orny» aqparattyq júıesi - muzjarǵysh jobasy júzege asyrylyp jatyr. Onyń kómegimen zamanaýı júıelerdi qamtamasyz etetin tehnologııalardy qoldaný arqyly munaı óndirý protsesi ońtaılandyrylýda. Júzege asyrý merzimi - 2017-2022 jyldar. Jobanyń ekonomıkalyq tıimdiligi 56 mlrd teńgege baǵalandy. QR Energetıka mınıstrligi 2019 jyly SmartOilfield standartyn jasaýdy josparlap otyr.
- Tsıfrlandyrý boıynsha atqarylyp jatqan jumystar qandaı nátıje beredi?
- Halyqaralyq tájirıbe kórsetkendeı, ony iske asyrý munaı óndirýdi 1-2% kóterýge, elektr energııasyn 10-15% deıin únemdeýge, uńǵymany qalpyna keltirý jumystary ýaqytyn 8-10% qysqartýǵa, sondaı-aq jóndeý aralyq kezeńin 8-10% arttyrýǵa múmkindik beredi. Mysaly, «ÝAZ» («Embimunaıgaz» AQ) tsıfrlandyrýdy engizý nátıjesinde birinshi jyldyń qorytyndysy boıynsha munaı óndirý 773 tonnaǵa jáne elektr energııasyn únemdeý 33% artty. Mundaı mysaldar óte kóp.
- Engizilgen jobalar jaıly toqtalsańyz.
- 2017 jyly «Qazatomprom-Saýran» pılottyq jobasy engizildi. 2018 jyly pılottyq jobanyń tájirıbesin eskere otyryp, qalǵan kenderde aýqymdy jospardy aıaqtaý kózdelip otyr. Taǵy bir joba - Biryńǵaı elektr energetıkasy júıesiniń rejımderin basqarýdy avtomattandyrý («KEGOC» AQ). Joba elektr jabdyqtaýǵa degen senimdilikti arttyrady jáne jabdyqtarǵa jumsalatyn shyǵyndardy azaıtýǵa múmkindik beredi. 2020 jyldyń sońyna deıin úsh júıe engizý josparlanyp otyr.
- Sizdiń salańyzda tsıfrlandyrý boıynsha qandaı jańalyqtar engiziledi ?
- 2020 jyldyń 1 qańtarynan bastap jer qoınaýy týraly kodekste munaı aınalymyn júzege asyratyn sýbektilerdiń munaıdy esepke alý baqylaý qurylǵylaryn ornatý jáne Energetıka mınıstrligi aqparattyq júıesinde onlaın rejımde taratý boıynsha mindettemeleri qarastyrylady. Qazir QR Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstrliginde júıeni qurý boıynsha ınvestıtsııalyq usynystar kelisilip jatyr. Joba tıisti merzimde júzege aspaı qalý táýekeli bar.