Qazaqstannyń qurmetti sáýletshisi Sársembek Júnisov 65 jasqa toldy
ASTANA. KAZINFORM – Belgili sáýletshi Sársembek Júnisov uzaq jyldar boıy elordany qalyptastyrý boıynsha jumys istedi. Qalany damytýda kóptegen bastamalardy ázirleýge belsendi qatysty. Búgin QR Memlekettik syılyǵynyń ádebıet jáne óner salasyndaǵy laýreaty S. Endibaıuly 65 jasqa toldy. Osy oraıda Qazaqstannyń qurmetti sáýletshisin áńgimege tartýdy jón kórdik.
— Elordamyzdyń qalaı salynǵany týraly qysqasha aıtyp ótseńiz? Shahardyń sáýlettik kelbeti qalaı jasaldy?
— Men qala josparlaý salasynyń mamanymyn jáne elordanyń qurylysyna birinshi kúnnen bastap qatystym. Oǵan deıin «Almaty bas jospary» mekemesinde jumys istedim. Biraq ol kezde Tselınogradta qala qurylysy mamandary jetkilikti bolmaǵandyqtan, bul máselede Almatydaǵy mamandardy kómektesýge tartty. Sondyqtan bas jospar boıynsha jumysty bastap kettik. Bas jospar — kez kelgen qalanyń basty qujaty. Ony daıarlaý úshin konkýrstarǵa qatystyq. Esterińizde bolsa, japondyq sáýletshi Kıse Kýrokava jeńiske jetip, bas jospardy ázirledi, al biz ony beıimdedik. Sodan keıin ony júzege asyrýǵa kiristik. Onyń barysynda qalaǵa eýrazııalyq nemese azııalyq kelbet berý jaǵyn pysyqtadyq… Uzaq talqylaý boldy.
Sonyń nátıjesinde bizge qazaqy beıneni jasaý tapsyryldy. Biz bul jaǵyn biraz oılastyrdyq. Meniń oıymsha, keıbir bastalamalar oryndaldy, al keıbiri júzege aspaı qaldy. Qala qurylysynyń ózinde shahardyń óńirlik erekshiligi eskerilýi tıis. Ol neni bildiredi? Mysaly, Shymkent ystyq qala, Petropavl — sýyq, Almaty — taý etegindegi qala, al Jezqazǵanda qatty jel soǵady. ıAǵnı, qalanyń sıpaty árqashan óńirlik ereksheligine baılanysty.
— Astanany qalaı sıpattar edińiz?
— Elordamyz sýyq ekeni belgili ǵoı. Bul rette, qala osyny eskere otyryp salynǵan. Balkondarǵa birden shyny qoıylyp otyrdy. Jylytý júıesine jáne ǵımarattardyń qurylys qurylymdaryn qorǵaýǵa erekshe talaptar boldy. Astanada qysta úıler men ǵımarattar jyly bolatyndaı etip salyndy, sondaı-aq jazda ystyqtan qorǵaıtyndaı sheshimder jasaldy. Atap aıtqanda, sýyqtan ári ystyqtan da qorǵaıtyn tıisti qurylys materıaldary paıdalanyldy.
— Qalanyń sáýlet stılinde qandaı erekshelikter boldy?
— Biz únemi jańa baǵyttardy qoldanýǵa ekpin qoıdyq. Biraq óńirlik qala sáýletimen qalaı erekshelenedi? Mysaly, ońtústiktegi sáýlet beınesinde balshyqtan salynatyn nysandar kóp kezdesedi. Soltústikte negizinen shyny kóp qoldanylady, ıaǵnı bul materıal sýyqqa da, ystyqqa tózimdi. Eń bastysy, jylý saqtaıtyn materıaldardy qoldaný kerek. Qazirgi kezde basqa da kóptegen materıaldar bar, olar jelge tózimdi. Qazir álem ózgerdi. Sáıkesinshe, sáýlet te, stıl de óte tez ózgeredi.
— Sáýlet ónerine neshe jylyńyzdy arnadyńyz?
— Men óz ómirimdi osy salaǵa arnadym jáne basqa baǵyttarǵa eshqashan moıyn burǵan emespin. Eńbek jolymdy 1982 jyly «Almatygıprogor» mekemesinde sáýletshi retinde bastadym. Sodan beri osy saladamyn. Qazir zeınetkermin, biraq áli de jumys istep jatyrmyn. Qapshaǵaıdaǵy jańa Alataý qalasynda sáýlet jumysymen aınalysyp otyrmyn. Biz jobany aıaqtadyq jáne qazir túzetýler engizip jatyrmyz. 30-dan astam jańa nysan paıda boldy, sondyqtan túzetý engizýdi sheshtik.
— 65 jasqa keldińiz. Osy jyldar ishinde kóptegen marapattar boldy. Olardyń qaısysyn eń úlken jetistigińiz dep sanaısyz?
— Bizde Astananyń ortalyǵy boıynsha qyzyq joba boldy, ony júzege asyrǵanymyz úshin memlekettik syılyq aldyq. Ony eń úlken jetistigim dep sanaımyn. Ádebıet jáne óner salasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵy Astana qalasyndaǵy «Dóńgelek alań» sáýlet kesheni úshin berildi.
— Balalaryńyz da sizdiń jolyńyzdy jalǵastyrdy ma?
— Eki balam, eki nemerem bar. Balalar meniń izimmen júrip keledi. Úlkeni — sáýletshi, kishisi — qala qurylysynyń mamany. Bizde keńestik bilim boldy, birden «sáýletshi-qala qurylysshysy» degen mamandyq beriletin.
— Óz mereıtoıyńyzda qandaı josparlaryńyz bar?
— Súıikti kásibim bar. Sondyqtan osy mol tájirıbem men bilimimdi paıdalanǵym keledi. Astanany josparlaýǵa qatystym, Túrkistannyń bas josparyn tolyq oryndaýǵa úles qostym. Konkýrsta eki ret 1-oryn aldyq. Biz Shymkent qalasynyń sáýletimen aınalystyq, qazir Alataý qalasyn damytýǵa atsalysyp jatyrmyz. Basqa da qalalarda bas jospardy daıarlaý kerek bolsa, oǵan da qatysamyz dep sanaımyn.
Árıne, Astana turǵyny bolǵandyqtan, elordanyń damýyn esten shyǵarmaımyz. Jaqsy jobalarǵa qýanamyz, al kemshin tustary baıqalsa, synap jatamyz. Sáýlet óneri — ol tereń shyǵarmashylyqtyń kásibi. Ýaqytyń kúni boıy jumysta ótedi, ıaǵnı tańerteń ketip, túnde úıge qaıtasyń. Sáýlet ónerinde bir jobany jasaǵan kezde, bastapqyda jaqsy bolyp kórinedi, biraq sońynda kenetten unamaı qalady. Keıin ony qaıta jasaýǵa kóp ýaqytyń ketedi. Mundaı jaǵdaılar óz tájirıbemde kezdesken edi. Eń bastysy, nátıje bolýy úshin tapjylmaı jumysyńdy jalǵastyratyndaı minez tanytýyń kerek.
— Suhbatyńyzǵa rahmet!