Qazaqstannyń alǵashqy munaıy alynǵan ken ornyna Qarashúńgil ataýy nege qoıylǵan

ATYRAÝ. KAZINFORM – Qazaqstannyń alǵashqy munaıy 1899 jyly Qarashúńgil ken ornynan alynǵan.  Sodan beri 125 jyl ótti. Al, Qarashúńgil ataýy qandaı sebeppen qoıylǵan? 

Atyraý oblystyq tarıhı-mádenı murany zertteý ortalyǵynyń málimetine qaraǵanda, qazir bul jer Qarashúńgil qorymy dep atalady. Qorym munaıly óńirdegi jergilikti mańyzy bar tarıhı jáne mádenı eskertkishter tizimine alynǵan. Onyń paıda bolý kezeńi HVIII-HH ǵasyrlardyń aralyǵyn qamtıdy.

«Qarashúńgil qorymy – Jylyoı aýdanyndaǵy Aqqudyq aýylynan soltústikke qaraı 12 shaqyrym jerdegi sorda ornalasqan. Qorym tikburyshty sozylyńqy pishindi, ońtústik-shyǵys jáne oońtústik-batys sheti úshkirlenip kórinedi. Onyń ataýynyń eki nusqasy aıtylady. Birinshiden, keı derekterde astynan munaı alynǵan sordyń atymen «qara» jáne «shuńqyr» sózinen shyqqan delinedi. Ekinshi nusqada halyq arasynda taraǵan ańyz boıynsha qorym eki ǵashyqtyń atymen baılanystyrylady. Qorymda Qara atty jigit pen Shuńǵyl atty qyz osy jerde qaıtys bolyp, jerlengen desedi», - deıdi oblystyq tarıhı-ólketaný murajaıynyń dırektory Muhambetqalı Kıpıev.

Onyń aıtýynsha, Qarashúńgil ataýy tek eskertkishpen ǵana emes, sonymen qatar HІH ǵasyrdyń sońynda qazaq dalasyndaǵy tuńǵysh munaı óndirisimen de tanylǵan meken. Óıtkeni, 1899 jyly qazaq munaıynyń alǵashqy tamshysy Qarashúńgil qorymynyń janynan óndirilgen. Osyǵan oraı qorymnyń alǵashqy fotosýreti 1903 jyly Sankt-Peterbordan shyqqan jınaqta jaryq kórgen. 

Qazir Qarashúńgil qorymynda 15 kesene, 20-dan astam saǵanatam, 350-den asa qulpytas, 30 qoıtas, 2 sandyqtas, 702 qorshaý, 60 qabir ústi úıindisi bar. Munda 950-den astam ártúrli eskertkish, batysynda 750-ge jýyq kóne beıittiń orny anyqtalǵan. Al, ońtústik bóligindegi Qara baba zıratyna qulpytas qoıylyp, aǵash qada ornatylǵan. 

Qorymda shıki kirpishten qalanǵan bir kameralyq kesenelerdiń kópshiligi kıiz úı tárizdes pishinde salynǵan. Alaıda, onyń bári derlik buzylǵan. Munda qamys pen qoǵany paıdalanyp, tikburyshty jáne sopaqsha keıipte jasalǵan qorshaý-shegen kóp. 

Eske sala ketelik, buǵan deıin Qazaqstan munaıynyń alǵashqy tamshysy «Qarashúńgil» ken ornynan alynǵanyn jazǵan edik.