Qazaqstanǵa jalǵan qujattarmen kirýge talpynǵandar kóbeıip barady – Shekara qyzmeti
«Onyń ishinde avıatsııalyq, teńiz, ózen, temirjol, avtomobıl ótkizý beketteri bar. Qytaı Halyq Respýblıkasymen aradaǵy shekarada 7 ótkizý pýnkti ashylyp, jumys istep tur. Qyrǵyz Respýblıkasymen arada – 8, Ózbekstan – 11, Túrikmenstan – 2, Reseı – 51, sondaı-aq 3 teńiz jáne 19 avıatsııalyq ótkizý pýnkti jasaqtalǵan. Ótkizý pýnkteriniń barlyǵy memleketter arasyndaǵy kelisimderge sáıkes shtattyq rejımde jumys istep tur», - dedi Ulttyq qaýipsizdik komıteti Shekara qyzmetiniń Shekaralyq baqylaý departamenti bastyǵynyń birinshi orynbasary Ǵanı Aǵadilov.
Ótkizý pýnkterinde shekarashylar qujattardy tekserý barysynda shekaradan ótý zańdylyǵyn qadaǵalaıdy. Shekara buzýshylardy anyqtaý, sondaı-aq shekara arqyly tyıym salynǵan materıaldar men zattardy alyp ótýdiń jolyn kesý maqsatynda kólik quraldary tekseriledi. Tyıym salynǵan materıaldar men zattar sanatyna qarý-jaraq, oq-dári, esirtki, jarylǵysh, ýlandyrǵysh, radıoaktıvti zattar jatady.
«Byltyrmen salystyrǵanda, 2023 jyldyń 7 aıynda adamdar men kólikterdiń shekaradan ótýi eki esege artqan. Buǵan elimizdiń kóliktik-tranzıttik áleýetin arttyrý, jańa áýe baǵyttaryn ashý, kelý týrızmin damytý maqsatynda sheteldikter úshin vızalyq jáne ımmıgratsııalyq erejelerdi jeńildetý yqpal etti. Atalǵan kezeńde memlekettik shekara arqyly jalpy 20 mln 527 myń 689 adam, 4 mln 492 myń 435 kólik ótkizildi. Táýligine orta eseppen 190 myń adamǵa deıin (onyń ishinde 90 myńǵa deıin sheteldik) jáne 30 myńǵa deıin kólik ótedi», - dedi Ǵanı Aǵadilov.
Atap aıtqanda, elimizge keletinderdiń aǵyny artyp keledi. Sonymen qatar Qazaqstanǵa zańsyz nemese jalǵan qujattarmen kirýge áreket jasaǵan sheteldikterdiń sany artty. Elge kirý ári memleket aýmaǵynan shyǵý ótkelinde bóten jáne jalǵan qujattar men Qazaqstan Respýblıkasy vızalaryn qoldanǵan 150-den astam adam ustaldy. Bul adamdar elge kirgizilmeı, óz elderine deportatsııalandy.
Onyń aıtýynsha, zańnamany buzǵany úshin 5 myńnan astam adam jáne 10 kólik kompanııasy ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy. Munymen qosa, qylmys jasaǵany úshin izdeýde júrgen 227 Qazaqstan azamaty men sheteldikter ustaldy.
«Pasporttyq baqylaý barysynda shet memleketterdiń azamattyǵyn alǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń 254 azamaty anyqtaldy. Bul adamdardy Qazaqstan azamattyǵynan shyǵarý jáne ákimshilik jaýapkershilikke tartý úshin ishki ister organdaryna tapsyryldy», - dedi Shekaralyq baqylaý departamenti bastyǵynyń birinshi orynbasary.
Budan bólek, 324 jaǵdaıda 2,8 mlrd teńgeden astam somaǵa shetel valıýtasyn áketýdiń joly kesildi. Budan bólek, 184 mln teńgeden astam somaǵa zergerlik buıymdardy zańsyz ákelýdiń 12 áreketi anyqtaldy.
«166 jaǵdaıda ártúrli kalıbrli qarýlar men oq-dárilerdi shekaradan zańsyz ótkizý áreketteri toqtatyldy. Budan bólek, dinı sıpattaǵy 3 335 kitap pen broshıýra anyqtalyp, saraptamaǵa berildi», - dedi Ǵanı Aǵadilov.
UQK málimetinshe, bıyl «geroın», «kanabıs», «aýǵan charsy» dep atalatyn 940 keliden astam aýyr esirtki zattaryn shekaradan ótkizý qylmysynyń joly kesildi. Sonymen qatar Túrkistan, Jambyl jáne Soltústik Qazaqstan oblystarynyń ótkizý pýnkterinde asa iri kólemde esirtki zattary tárkilendi. Esirtki kontrabandasynyń barlyq faktileri boıynsha qylmystyq is qozǵaldy.
Shekarada 1,2 myńǵa jýyq zań buzý deregi anyqtaldy
Ulttyq qaýipsizdik komıteti Shekara qyzmetiniń Shekara kúzeti departamenti bastyǵynyń birinshi orynbasary Serik Ahmetqalıevtiń sózine qaraǵanda, eseptik kezeńde shekarashylar Memlekettik shekarada 1 183 quqyq buzý deregin anyqtap, zańsyz is-qımyldardyń jolyn kesti.
«Atap aıtqanda, Qylmystyq kodekstiń 392-babyna sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn qasaqana zańsyz kesip ótkeni úshin 68 adam jaýapkershilikke tartyldy. Sonymen qatar Ákimshilik quqyq buzýshylyq kodeksiniń 510-babyna sáıkes, shekara rejımin jáne jekelegen jerlerde bolý tártibin buzǵan 703 adam jazalandy», - dedi S. Ahmetqalıev.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstan Respýblıkasy aýmaqtyq sýlarynyń jáne ishki sýlarynyń rejımderin buzǵany úshin 68 adam ustaldy. Munymen qosa, atalǵan Kodekstiń 514-babyna sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekara rejımin buzǵany úshin 344 adam jaýapkershilikke tartyldy.
«Kaspıı teńizinde balyq resýrstaryn zańsyz aýlaýǵa qarsy is-qımyl nátıjesinde 240 shaqyrymnan astam brakonerlik balyq aýlaý quraldary tárkilendi. Bul kórsetkish ótken jylmen salystyrǵanda eki ese ósti. Osy oraıda tabıǵı mekendeý ortasyna 592 bekire tuqymdas balyq jáne 5 256 usaq balyq jiberildi. 1,5 mlrd teńgeden astam somaǵa ekonomıkalyq zalal keltirýge jol berilmedi», - dedi Shekara kúzeti departamenti bastyǵynyń birinshi orynbasary.
Qazir Memlekettik shekarany qorǵaýǵa 1200-den astam erikti adam jumyldyrylǵan. Olardyń kómegimen jyl basynda 60 quqyq buzý áreketi toqtatyldy.
«Zańsyz kóshi-qon arnalarynyń negizgi baǵyttary ońtústik kórshilerden bastalyp, Reseı Federatsııasy arqyly jáne odan ári Eýropa odaǵy elderimen jalǵasady. Keıingi kezde ózge elder azamattarynyń shekarany buzý áreketteri jıilep ketti. Olar bizdiń elge tranzıtpen nemese týrıstik vızamen kelip, kórshi Reseıge zańsyz ketýge tyrysady. Tek bıylǵy shilde aıynda Shekara qyzmeti Qazaqstan-Reseı shekarasyn zańsyz kesip ótý múmkindigin izdep júrgen sheteldik 210-nan astam azamatty anyqtady. Olarǵa qatysty Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik-quqyqtyq sharalary qoldanylyp, elden shyǵaryldy», - dedi S. Ahmetqalıev.
Bul turǵyda zańsyz mıgranttarǵa syıaqy úshin járdem kórsetetin Qazaqstan azamattary da anyqtalyp jatyr eken. Máselen, Batys Qazaqstan, Aqtóbe jáne Qostanaı oblystarynda sheteldikterdi tikeleı shekara syzyǵyna jetkizý faktileri tirkelgen. Osyǵan baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn zańsyz kesip ótý, onyń rejımin buzý, sondaı-aq buǵan járdemdesý azamattarymyz úshin qylmystyq jáne ákimshilik jaýaptylyqqa ákep soǵady.
