Qazaqstandyqtarǵa shetelde juqpaly aýrýlardan saqtanýdyń joldary aıtyldy
«QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý komıteti Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń aqparatyna súıenip, álemdegi epıdemıologııalyq ahýal nashar bolyp otyrǵanyn habarlaıdy. Osyǵan baılanysty, shetelge shyǵatyn týrıster úshin týyndap otyrǵan qaterler men erekshe qaýipti jáne qaıta qozatyn juqpaly aýrýlardyń aldyn alýdyń negizgi sharalaryn eske salady», - delingen taratylǵan habarlamada.
Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý komıtetinen málim etkendeı, álemde obamen 71 adam aýyrǵan, olardyń 27-si kóz jumdy. Bul rette, indetti juqtyrýdyń 68 jaǵdaıy (onyń 27-si qaıtys bolǵan) Madagaskarda, 3-eýi AQSh-ta (ólimmen aıaqtalǵan jaǵdaılar joq) tirkelgen.
Al tyrysqaq aýrýy álemniń 18 elinde tirkelgen, onyń basym bóligi Afrıka elderinde anyqtaldy. Jalpy indetti 19015 adam juqtyryp, onyń 2671-sinde jaǵdaı ólimmen aıaqtaldy.
Túıneme álemniń 10 elinde (Indonezııa, Úndistan, Bangladesh, Fılıppın, Rýmynııa, Zambııa, Tanzanııa, Zımbabve, Kenııa, Gvıneıa) tirkelip, 262 adamǵa juqty, 49 jaǵdaı ólimge alyp keldi.
Sary bezgek 4 elde (Brazılııa, Bolıvııa, Perý, Nıderlandy) tirkelgen - 767 adam aýyryp, 429-y kóz jumǵan.
Lassa bezgegimen Afrıkanyń Nıgerııa, Lıberııa, Benın, Togo, Serra-Leone sekildi 5 elinde 85 adam aýyryp, 62-si jan tapsyrǵan.
Ebola bezgegi Kongoda tirkeldi, ony juqtyrǵan 48 adamnyń 8-i qaıtys boldy.
Chıkýngýnıa bezgegimen 12 elde (Meksıka, AQSh, Kosta-Rıka, Salvador, Nıkaragýa, Pýerto-Rıko, Bolıvııa, Kolýmbııa, Perý, Pákistan, Bangladesh) 5649 adam aýyrǵan, ólimmen aıaqtalǵan jaǵdaılar joq.
Týlıaremııamen Reseıde - 11, AQSh-ta 1 adam aýyrǵan, qaıtys bolǵandar joq.
Malıarııany álemde 6694 adam juqtyryp, 28-inde aýrýdyń sońy ólimmen aıaqtalǵan.
Denge bezgegimen álemde 268317 adam aýyryp, olardyń 1596-sy baqılyq boldy. Іndet Amerıkanyń 12 elinde (45936 adamnyń 455-i qaıtys bolǵan), Afrıkanyń 2 elinde (283 jaǵdaı, ólimmen aıaqtalǵan jaǵdaı tirkelmegen), Azııanyń 14 elinde (221129 jaǵdaı, 460-y ólimmen aıaqtalǵan), Reseıde (2 adam, qaıtys bolǵandar joq), Okeanııanyń 8 elinde (967 jaǵdaı, 3-eýi ólimge ákep soqtyrǵan) tirkelgen.
Qytaıda A(N7N9) qus tumaýymen aýyrǵan 121 adam tirkelip, onyń 30-y qaıtys bolǵan. A(N5N1) qus tumaýy Indonezııada - 1, Egıpette 1 adamǵa juqqan, kóz jumǵandar joq. A(N1N1) shoshqa tumaýy Úndistanda (3 adam) jáne Mıanmada (6 adam) tirkelip, aýyrǵandardyń barlyǵy jan tapsyrǵan.
Taıaýshyǵystyq koronavırýs respıratorlyq sındromymen (MERS) Azııanyń 4 elinde (Saýd Arabııasy, Qatar, Ábý-Dabı, Lıvan) 27 adam aýyrǵany tirkelgen, olardyń 7-eýi ajal qushqan.
Zıka bezgegin álem boıynsha 218976 adam juqtyrǵan, 35-i qaıtys bolǵan. Aýrý Afırıkanyń 1 elinde (Angola), Amerıkanyń 53 elinde (218957 naýqastyń 35-i qaıtys bolǵan), Azııanyń 3 elinde (16 adam aýyrǵan), Reseıde (1 adam) tirkelgen.
Kongo-Qyrym qandy bezgegi Afrıkanyń 3 elinde (OAR, Namıbııa, Senegal), Azııanyń 6 elinde (103 naýqastyń 12-si qaıtys bolǵan), Eýropanyń 2 elinde (Reseı men Ispanııada 72 adam aýyrǵan, qaıtys bolǵandar joq) tirkelgen.
Reseıde búırek qyzmetin buzatyn gemorragııakalyq bezgekpen 105 adam aýyrǵan, qaıtys bolǵandar joq.
Japon entsefalıtimen Azııa elderinde (Úndistan, Taıvan) 307 adam aýyryp, 44-i kóz jumǵan, al Avstralııada 1 adam qaıtys bolǵan.
Kene entsefalıti Latvııada (2 naýqas), Reseıde (41 naýqas), Frantsııada (1 naýqas) tirkelgen.
Hantavırýs Amerıkanyń 4 elinde (19 naýqas adamnyń 2-eýi qaıtys bolǵan) - AQSh-ta, Chılıde, Argentına jáne Panamada tirkelgen.
Osy rette, QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý komıteti indetterdiń aldyn alý boıynsha kelesideı keńester beredi:
- bótelkeden ǵana nemese qaınaǵan sý ishý; qaınatylmaǵan sýdan jasalǵan muzdy paıdalanbaý;
- belgili, jurt senimine ıe qoǵamdyq tamaqtaný oryndaryna ǵana barý;
- jemis-jıdekterdi qaınaǵan sýmen nemese bótelkedegi sýmen jaqsylap jýý;
- et, balyq jáne teńiz ónimderin ystyq býmen óńdegennen keıin ǵana tutyný;
- tamaqtaný aldynda qoldy sabynmen jaqsylap jýyp, qolǵa arnalǵan antıseptıkterdi (sanıtaızerler) paıdalaný;
- basseıinder men arnaıy oryndarda ǵana shomylý;
- turatyn jerdi (bólme, qonaqúı nómiri, t.b.) masa kire almaıtyndaı etip bekitý (moskıt torkózderin, ınsektıtsıd quraldardy, repellentterdi paıdalaný);
- kene shaǵýy múmkin jerlerde serýendeý kezinde ashyq tústi, jeńi uzyn kıimderdi - shalbar, kóılek, jeıde kııý; deneniń ashyq bólikterine repellentter jaǵý;
- saıahat kezinde nemese odan oralǵannan keıin densaýlyq jaǵdaıy nasharlasa, dereý dárigerdiń kómegine júginý.