Qazaqstandyq mádenıetti álemdik arenada kórsetý arqyly elimizdegi kózqarasty da ózgertýimiz kerek - Aıda Balaeva
«Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasy elimizdegi barsha jańǵyrý jumystarynyń dińine aınaldy. Bul týraly Elbasy ózi de «rýhanı jańǵyrý - saıası jáne ekonomıkalyq jańǵyrýlardyń ózegi» dep atap ótken bolatyn. Sondaı-aq, qoǵamdyq sanany jańǵyrtý ulttyq kodymyzdy saqtap, damytýmen birge, ony jer júzine pash etýdi kózdeıdi. Ulttyń rýhy ulttyń ishinde shektelip qalmaı, jahandyq álemge kirigip, jalpy adamzattyq qazynaǵa aınalýyn maqsat etedi», - dedi jıyn barysynda sóz sóılegen Aıda Balaeva.
Sonymen qatar, ol jaqynda el nazaryna usynylǵan latyn grafıkasyndaǵy qazaq álipbıine de toqtalyp ótti. «Latyn qarpine kóshý arqyly álemnen bizdiń ne alatynymyz jıi aıtylýda. Osy oraıda, álemge bizdiń ne beretinimiz de nazardan tys qalmaýǵa tıis dep oılaımyn. Til - mádenıettiń máıegi bolsa, tól jazýymyzdyń latyn grafıkasyna kóshýi - mádenıetimizdi jahan jurtyna jetkizýdiń eń tıimdi joldarynyń biri. Álem elderiniń 70 paıyzdan astamy paıdalanatyn latyn qarpine kóshý - qazaqtyń rýhyn jer júzine tanytýǵa da septigin tıgizeri sózsiz», - dep atap ótti ol.
Jumys tobynyń jetekshisi sonymen qatar, Elbasynyń maqalasy aıasynda qolǵa alynǵan 6 jobanyń biri - «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» jobasyna da toqtaldy. Aıda Balaevanyń aıtýynsha, aldaǵy ýaqytta zamanaýı qazaq ádebıeti álemniń alty tiline aýdarylyp, osy baǵytta ult mádenıetiniń barlyq janrlary eń ozyq tásildermen jahanǵa jol tartqaly otyrǵanyn jetkizdi.
«Bul - elimizdiń rýhanı, mádenı ómirinde eshqashan bolmaǵan, tuńǵysh, ári teńdessiz oqıǵa. Jer júzi Qazaqstan qandaı el ekenin, qazaq qandaı ult ekenin negizinen osy joba arqyly tanıtyn bolady. Biz bul tarıhı jaýapkershilikti tereń sezinemiz. Sondyqtan, jobany iske asyrýda onyń árbir árpin muqııat qarap, árbir qadamyn on oılanyp, toǵyz tolǵanyp jasaımyz», - dedi Aıda Balaeva.
Onyń aıtýynsha, jobanyń basty mindeti qazaqstandyq mádenıettiń jetistikterin ózimiz de tanyp, álemge de pash etý. Osynyń ózi qazaqstandyq mádenıettiń halyqaralyq deńgeıge umtylýyna irgetas retinde qalyptasatyn bolady.
«Qazirgi kúni biz eń úzdik týyndylar men oryndaýshylardy iriktep alýdy aıaqtaýǵa jaqyndadyq. Bul biregeı aýqymdy jumys. Atap aıtqanda, biz alǵash ret Táýelsizdik jyldaryndaǵy mádenı jetistikterimizge tolyqqandy ınventarızatsııa jasadyq. Biz zamanaýı otandyq mádenıettiń altyn qoryn júıelendirdik. Bul aıqara álemge pash etýge turarlyq jetistikterdiń aýqymdy bóligi. Osy joba arqyly mádenıetimiz jańa qyrynan tanylýǵa múmkindik ashylmaq. Bul rette mańyzdysy biz ótken 25 jylda qandaı sharalar aýqymy atqarylǵanyna ózimiz saraptap, ózimiz baǵa bere alamyz. Táýelsizdik arqasynda ózimizdiń ulttyq mádenıetimizdi jandandyrdyq. Elbasy aıqyndaǵan saıasat mádenı ınfraqurylymdardy damytýǵa teńdessiz kómek berdi. Tek sońǵy onjyldyqta elimizdegi mýzeıler, klýbtar men kınoteatrlar sany 50%, teatrlar - 30%, kitaphanalar sany 20% artty. Halyqaralyq deńgeıdegi biregeı mádenı nysandardyń iske qosylýy shyǵarmashylyq áleýettiń ashylýyna barlyq jaǵdaılardy jasap otyr. Osyndaı aýqymdy jumystardyń bári óz baǵasyn alýy tıis», - dedi Aıda Balaeva.
Onyń aıtýynsha, búgingi mindet álemge qazaq mádenıetin asha otyryp, onyń básekelestigin kóterý, jańa belesterdi ashý bolyp tabylady. Bul rette jumys tobynyń jetekshisi otandyq mádenıet qaıratkerleri álemdik trendterdi tanýǵa ǵana emes, oǵan der kezinde ún qatýdyń júıeli múmkindigine ıe bolýy shart ekenin alǵa tartty.
«Jańǵyrý aıasyndaǵy joba eki maqsatty alǵa qoıady. Bir jaǵynan jalpy qoǵamnyń sanasyn ózgertedi. Qazaqstandyq mádenıetti álemdik arenada kórsetý bul elimizdiń ózinde de oǵan degen kózqarasty, ony qabyldaýdy ózgertýge baǵyttalǵan. Ekinshi jaǵynan, eń úzdik týyndylarǵa, álemdik standarttarǵa umtylýǵa tárbıeleı otyryp, bizdiń shyǵarmashylyq ıntellegentsııanyń sanasyn da ózgertedi. El ishinde ǵana emes, álemdik deńgeıde suranysqa ıe bolatyn týyndylar jasaıtyn shyǵarmashylyq, kreatıvti adamdardy týdyrady. Al osy rette aıta keterligi, latyn grafıkasyna kóshý - bul qazaqstandyq mádenıet brendin álemdik deńgeıde jarnamalaýdyń qosymsha arnasy men ádis. Jahandanǵan álemde ulttyq kodty saqtaý mańyzdy aspektilerdiń biri. Latyndy engizý salt, dástúrdi saqtaýdyń ǵana emes, ony damytýdyń tikeleı tetigi bolyp tabylady», - dedi A. Balaeva.
