Qazaqstandyq ǵalymdar qoı sheshek vırýsynyń aqýyzyn alý tehnologııasyn jasady
«Hloroplast genomyna negizdelgen rekombınantty aqýyzdardy alý tehnologııasy transplastomdy ósimdikter shyǵý kezinde maqsatty aqýyzdyń kóp mólsherin alýǵa múmkindik beretindigine baılanysty úlken tanymaldylyqqa ıe bolýda. Transplastomdy ósimdikter – hloroplast genomyna bóten gen (transgen) engizilgen genetıkalyq túrlendirilgen ósimdikter. Qazirgi málimetterge sáıkes, transplastomalyq ósimdikterdiń japyraq tinderinde rekombınantty aqýyz 45-ten 72 paıyzǵa deıin jınalýy múmkin», - delingen komıtet aqparatynda.
QR BǴM Ǵylym komıteti M.Aıthojın atyndaǵy Molekýlalyq bıologııa jáne bıohımııa ınstıtýty uzaq ýaqyt boıy molekýlalyq bıologııa jáne ósimdikter bıotehnologııasy salalarynda irgeli zertteýler júrgizýge mamandanǵan. Aqýyz jáne nýkleın qyshqyldary zerthanasynyń qyzmetkerleri bıologııa ǵylymdarynyń kandıdaty Gúlshan Stanbekovanyń jetekshiligimen qoı sheshegi vaktsınasynyń komponentterin alý úshin balama tásil usynyp otyr.
«Bul tehnologııa birqatar aýrýlarǵa arnalǵan vaktsınalardy jasaý kezinde synaldy. Biraq qoı shesheginiń vırýsy úshin alǵash ret usynylyp otyr ári álemde balamasy joq. Qazaqstandyq ǵalymdar ázirlegen ádis temekiniń genetıkalyq túrlendirilgen ósimdikterinde vırýstyq antıgenderdi óndirýge múmkindik beredi. Alynǵan antıgender keıinnen qoı shesheginiń vırýsyna rekombınantty vaktsına óndirýdiń negizi retinde qyzmet etedi. Rekombınantty vaktsınalardy alýdyń ósimdik júıeleriniń basqa eýkarıottyq júıelermen salystyrǵanda ózindik quny tómen, ónimdiligi joǵary jáne qaýipsiz bolǵandyqtan, tartymdy balama bolyp tabylady, sebebi olarda adamdar men janýarlar úshin patogendi vırýstar joq», - joq dep túsindiredi vedomstvodan.
QR BǴM Ǵylym komıteti qarjylandyratyn granttyq jobany oryndaý barysynda qoı sheshegi vırýsynyń joǵary ımmýndyq qurylymdyq aqýyzdaryn sıntezdeıtin temeki ósimdikteri alyndy jáne olardy ósimdik tinderinen tazartý jolǵa qoıyldy. Nátıjeleri patentteldi jáne praktıkaǵa engizý úshin odan ári damytý kútilýde. Qoı sheshegi Qazaqstannyń mal sharýashylyǵyna úlken zııan keltiredi. Aýyl sharýashylyǵynda arzan, qaýipsiz ári tıimdi jańa vaktsınalardy paıdalaný óndiriletin AÓK ónimderiniń azyq-túlik qaýipsizdigin arttyrýǵa múmkindik beredi. Joǵaryda atalǵan bıotehnologııa eldegi vaktsınalar óndirisiniń ǵylymı-tehnologııalyq deńgeıin kóteredi, alynǵan tájirıbe ósimdikterdegi maqsatty aqýyzdardy tek veterınarlyq qana emes, sonymen qatar medıtsınalyq maqsatta da óndirý úshin paıdaly bolmaq.
