Qazaqstandyq ǵalymdar Altsgeımer jáne Parkınson aýrýlaryna qarsy dári jasap jatyr
Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń ǵalymdary Eýropalyq Odaq grantyn jeńip aldy. Olar Portýgalııa, Nıderlandy, Danııa, Reseı, Belarýs jáne Ýkraına ǵalymdarymen birlesip, ázirleýshiler tobyna kirdi.
Dárilik preparatty daıyndaý úshin Qazaqstannyń ońtústik aımaqtarynda ósetin túıe tikenegi paıdalanylady. Otandyq zertteýshiler ósimdikten aterosklerozdyń bastapqy formalaryn emdeýde tıimdi bıologııalyq belsendi zattardy aldy.
«Biz dárilik ósimdik – túıe tikenegine zertteý júrgizý úshin Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Ǵylym komıtetiniń grantyn aldyq. Sodan keıin biz onyń qundy qasıetterin anyqtadyq. Biz ózimiz ashqan jańalyqty Portýgalııada tanystyrdyq. Olar bizdiń ǵylymı ázirlemelerimizge qyzyǵýshylyq tanytyp, yntymaqtastyq usyndy. Jobany oryndaý kezinde flavonoıdtardyń sýda erıtin formalaryn alamyz, olardy kómirtekti nanomaterıaldarmen modıfıkatsııalaımyz. Sheteldik ǵalymdar jedel test ótkizip, biz anyqtaǵan nanomaterıaldar Altsgeımer jáne Parkınson aýrýlarynyń damýyna kedergi keltiretinin jáne patsıentterdi aýrýdyń alǵashqy kezeńderinde emdeýge kómektesetinin rastady. Sonymen qatar túıe tikeneginen alynǵan modıfıkatsııalanǵan bıologııalyq belsendi zattardyń janama áserleri joq jáne adam densaýlyǵy úshin qaýipsiz bolyp tanyldy», – dedi Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń zertteýshi-professory Nurbol Appazov.
Qyzylordalyq ǵalymdar sheteldik áriptesterimen birge baıqaýǵa qatysý úshin ótinish berip, Horizon-2020 baǵdarlamasy boıynsha Eýropalyq Odaqtyń grantyn jeńip aldy. Endi ǵylymı top klınıkaǵa deıingi jáne klınıkalyq zertteýler júrgizýdi josparlap otyr.
Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń ǵalymdarynda basqa da kóptegen ınnovatsııalyq jobalar bar, olardyń bir bóligi kommertsııalandyrylǵan. Máselen, hımık ǵalym, professor Nurbol Appazov qara altyndy munaı shlamynan óńdeýdiń tıimdi ádisin oılap tapty. Joba Qumkóldiń iri munaı-gaz ken oryndarynyń birinde engizildi. Qazaqstandyq ǵalymnyń jobasy kóptegen sheteldik jobalar arasynan top jaryp, eń únemdi jobalardyń biri retinde tanyldy.
Ǵalymdardyń kúrish sabanynan tsellıýloza alý jobasy qaǵaz óndirisinde qoldanysqa engizildi. Buryn astyq jınap, óńdegennen keıin myńdaǵan tonna kúrish sabany men qaýyzy qoldanylmaı órteletin. Ǵalymdardyń jumysynyń arqasynda ekologııaǵa taza sheshim tabyldy. Qazir kúrish sabanynyń dánderi men qabyǵynan qaǵaz, belsendirilgen kómir jáne tyńaıtqysh – bıochar jasalady.
Sońǵy úsh jylda qyzylordalyq ǵalymdar 60 biregeı ǵylymı ázirlemeni patenttedi. 10-nan astam ınnovatsııalyq jobany kommertsııalandyrý josparda bar.
