Qazaqstandyqtarǵa jyl basynan bala kútimine baılanysty qansha járdemaqy tólendi
ASTANA. KAZINFORM – 2025 jyly qazaqstandyqtarǵa bala týýyna jáne bala kútimine baılanysty 80 mlrd teńgeden astam somaǵa járdemaqy tólendi, dep habarlaıdy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi.
Jyl basynan beri memlekettik járdemaqylarmen, sondaı-aq Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan (budan ári — MÁSQ) balany bosanýǵa jáne bala 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tólemdermen jalpy somasy 80,1 mlrd teńgege 170,8 myń adam qamtyldy.
Bala týǵanda beriletin járdemaqyny 2025 jyldyń qańtar aıynda respýblıkalyq bıýdjetten barlyǵy 6 mlrd teńge somaǵa 33,7 myń adam aldy. Bul járdemaqyǵa bala týǵan, asyrap alǵan, sondaı-aq qamqorlyqqa alǵan balalary bar elimizdiń azamattary, qandastar, sondaı-aq Qazaqstanda turaqty turatyn sheteldikter úmitker bola alady.
Balaǵa kútim jasaıtyn adam mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshy bolyp tabylmaǵan jaǵdaıda týǵan, asyrap alǵan, sondaı-aq qorǵanshylyqqa alǵan balalary bar, eger olar basqa ata-ananyń otbasynda ekeni eskerilmese, ógeı balalary bar adamdardyń (otbasylardyń) bala kútimine baılanysty járdemaqy alýǵa quqyǵy bar. Esepti kezeńde 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin bala kútimi boıynsha járdemaqyny 3,6 mlrd teńge somasyna 123 myń adam aldy.
Bala týýyna jáne bala kútimine arnalǵan memlekettik járdemaqylardyń mólsheri respýblıkalyq bıýdjet týraly zańmen tıisti qarjy jylyna bekitilgen aılyq eseptik kórsetkishke (budan ári — AEK) baılanysty belgilenedi. 2025 jyldyń basynan bastap memlekettik járdemaqylardyń mólsheri 6,5%-ǵa ındekstelgen.
Bala týýyna arnalǵan járdemaqy mólsheri:
— birinshi, ekinshi, úshinshi balaǵa — 38 AEK nemese 149 416 teńge;
— tórtinshi jáne odan keıingi balalarǵa — 63 AEK nemese 247 716 teńge.
Bala 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tólenetin járdemaqy aı saıyn kelesideı mólsherde tólenedi:
— birinshi balaǵa — 5,76 AEK nemese 22 648 teńge;
— ekinshi balaǵa — 6,81 AEK nemese 26 777 teńge;
— úshinshi balaǵa — 7,85 AEK nemese 30 866 teńge;
— tórtinshi jáne odan keıingi balalarǵa — 8,90 AEK nemese 34 995 teńge.
Budan basqa jumys isteıtin azamattarǵa júktilikke jáne bosanýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty kirisinen aıyrylǵan jaǵdaıda MÁSQ-tan tólenetin áleýmettik tólem júktiligi jáne bosanýy boıynsha berilgen demalystyń barlyq kúnderine taǵaıyndalady. Tólem mólsheri júktiligi jáne bosanýy boıynsha ýaqytsha eńbekke jaramsyzdyq paraǵy berilgenge deıingi sońǵy 12 aı ishinde MÁSQ-ǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq kiriske jáne eńbekke jaramsyzdyq kúnderiniń sanyna baılanysty bolady.
Atalǵan birjolǵy tólemdi jyl basynan beri jalpy somasy 33,3 mlrd teńgege 23,6 myń adam aldy, bul 2024 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 4%-ǵa artyq. Taǵaıyndalǵan tólemniń ortasha mólsheri 1 714 618 teńgeni qurady.
Sondaı-aq MÁSQ-dan bala bir jarym jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty kirisinen aıyrylý jaǵdaıy boıynsha aı saıynǵy áleýmettik tólem áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshyǵa balanyń týǵan kúninen bastap taǵaıyndalady. Tólemniń mólsheri sońǵy 2 jylda MÁSQ-ǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq kiristiń 40%-n quraıdy. Eki jáne odan da kóp bala týǵan jaǵdaıda tólem ár balaǵa jeke taǵaıyndalady.
2025 jyly bul tólem 24,2 myń adamǵa taǵaıyndaldy, aı saıynǵy tólemniń ortasha mólsheri 93 740 teńgeni qurady. Tólem 37,2 mlrd teńge somasynda berildi, bul 2024 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 21%-ǵa artyq.
Osyǵan deıin Premer-Mınıstrdiń orynbasary Tamara Dúısenova dekrettegi analar tabys tapsa, balanyń 1,5 jasyna deıin beriletin tólem nege toqtatylatynyn túsindirdi.