Qazaqstandyq Silk Way telearnasy men qytaılyq CGTN ShYU sammıti men ekijaqty yntymaqtastyqty talqylady
ASTANA. KAZINFORM – «Silk Way» telearnasy men qytaılyq CGTN jahandyq televızııalyq jelisi tok-shoý ótkizip, júrgizýshiler sarapshylarmen birge Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy ekijaqty yntymaqtastyqtyń ózekti máselelerin, sondaı-aq ShYU sammıtiniń kún tártibin talqylady.
Tok-shoýdyń qonaqtary AÓSShK Bas hatshysy Qaırat Sarybaı, «KazakhTourism» UK» AQ basqarma tóraǵasy Qaırat Sádýaqasov, Nazarbaev ýnıversıtetiniń professory Tszıan Dong jáne Tegeran ýnıversıtetiniń professory Mohammad Marandı boldy. Jobany jýrnalıst Aınur Imanǵalımen birge Qytaıdyń tanymal jýrnalısi Tıan Veı júrgizdi.
Shanhaı yntymaqtastyq uıymy (ShYU) týraly
Qaırat Sarybaı ShYU-nyń uıymǵa múshe barlyq memleketterdegi qaýipsizdikti, turaqtylyqty jáne turaqty damýdy ilgeriletýdegi biregeı rólin erekshe atap ótti. Ol ShYU-nyń senimdi nyǵaıtýdaǵy, ásirese, áskerı saladaǵy jetistikterin tilge tıek etti.
Sondaı-aq, AÓSShK Bas hatshysy uıymǵa múshe memleketter tarıhı syn-qaterlerdi yntymaqtastyq múmkindikterine aınaldyra otyryp, aýmaqtyq daýlardy sátti sheshkenin atap ótti. Bul senim negizi ShYU-nyń nazaryn qaýipsizdik máselelerinen ekonomıka, saýda, mádenıet jáne tehnologııa sııaqty basqa salalarǵa keńeıtýge múmkindik berdi.
Tegeran ýnıversıtetiniń professory Mohammad Marandı ShYU-ǵa múshe elderdiń yntymaqtastyǵy nyǵaıa túsken saıyn bolashaqta Ortalyq Azııa elderi, sonyń ishinde Qazaqstan da óz ustanymdaryn nyǵaıtyp, onyń halyqaralyq arenadaǵy róli burynǵydan da arta túsedi dep esepteıdi.
«Bir beldeý, bir jol» bastamasy týraly
«Bir beldeý, bir jol» bastamasynyń transformatsııalyq áseri talqylaýdyń negizgi taqyryptarynyń birine aınaldy.
Qaırat Sarybaı «Bir beldeý, bir jol», «Transkaspıı halyqaralyq kólik joly» sııaqty jobalar jáne baılanysty jaqsartýǵa baǵyttalǵan basqa da bastamalar buryn teńizge shyǵa almaıtyn aımaqtardy qurlyqpen baılanysqan habtarǵa tıimdi túrde aınaldyryp, ekonomıkalyq damý men saıası turaqtylyqqa yqpal etkenin atap ótti.
Qaırat Sarybaı «Bir beldeý, bir jol» bastamasynyń pragmatıkalyq jáne erikti sıpatyna toqtaldy. Onyń pikirinshe, bul ony qatysýshy elder úshin tartymdy etedi. Ol erikti qatysý prıntsıpi mańyzdy ekenin atap ótti, óıtkeni elder qatysýǵa májbúr emes, ony óz múddelerine súıene otyryp jasaıdy.
AÓSShK Bas hatshysy sondaı-aq bastamaǵa qatysýdyń eki jaqqa da tıimdi ekenin atap ótip, Qazaqstan men Qytaı osy joba arqyly tıimdi áriptestik ornatqanyn aıtty.
«Demek, Qazaqstan men Qytaı birin-biri osylaı tapty. Meniń oıymsha, Qazaqstan bolmaǵanda Qytaı óziniń jahandyq megajobasyn mundaı deńgeıde ilgerilete almas edi. Kerisinshe, Qazaqstanǵa shyǵysqa qosylý arqyly álemdik naryqtarmen baılanys qajet boldy. Demek, ózara múdde men teń seriktestikke negizdelgen pragmatıkalyq tásilder kóp», – dedi Qaırat Sarybaı.
Nazarbaev Ýnıversıtetiniń professory Tszıan Dong Qazaqstannyń Eýrazııadaǵy strategııalyq jaǵdaıyna toqtalyp, jarqyn jobalardy júzege asyrýǵa múmkindik beretin úzdik memleketke teńedi.
Ol Qazaqstannyń óz áleýetin tolyq iske asyrý úshin Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵyty, Qorǵas jáne Batys Eýropa-Batys Qytaı tranzıttik dálizi sııaqty negizgi bastamalardyń mańyzdy ekenin aıtty.
Týrızm jáne vızasyz kelisimder týraly
Professor Dong eki el arasyndaǵy ózara vızasyz kelisimder adamdar arasyndaǵy baılanys pen týrızmdi odan ári damytýǵa septigin tıgizgenin, bul Qazaqstannyń ekonomıkalyq turaqtylyǵy men ártaraptandyrýyna yqpal etetinin atap ótti.
«Kazakh Tourism» basqarma tóraǵasy Qaırat Sádýaqasov qarqyndy damyp kele jatqan týrızm salasy týraly óz pikirimen bólisti. Ol vızasyz rejımniń engizilýine jáne Qytaıda Qazaqstannyń týrızm jylynyń jarııalanýyna baılanysty qytaılyq týrıster sanynyń aıtarlyqtaı artqanyn atap ótti. Bul ózara vızasyz saıasat 2023 jyly qytaılyq týrıster sanyn on eki esege arttyryp, kórsetkish 400 myńǵa jetken.
Ol Qytaıdan keletin týrızm men ınvestıtsııanyń jyl sońyna deıin eki ese artyp, aıtarlyqtaı ekonomıkalyq ósim ákeletinin aıtty.
Adamdar arasyndaǵy mádenı almasý jáne baılanys
Mádenı baılanystar men halyqtar arasyndaǵy baılanystar Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy ekijaqty qarym-qatynastyń mańyzdy quramdas bólikteri retinde atap ótildi.
Professor Dong eki el arasyndaǵy tereń mádenı baılanystarǵa toqtalyp,, eki eldiń de poezııa men ádebıettiń baı tarıhy bar ekenine toqtaldy. Ol qazaq aqyny Abaı men Qytaı aqyny Lı Bo arasyndaǵy shyǵarmashylyq uqsastyqty tilge tıek etip, mádenı almasýlar ózara túsinistik pen ekijaqty qarym-qatynastardy nyǵaıtý úshin óte mańyzdy ekenin atap ótti.
