Qazaqstandyq kásipkerler Sıanda $98 mln-ǵa kelisimshart jasasty
ASTANA. KAZINFORM - Sıan qalasynda ótken saýda ekonomıkalyq mıssııa qorytyndysy boıynsha qazaqstandyq kásipkerler $98 mln-ǵa kelisimshart jasasty, dep habarlaıdy QR Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
Ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy taýar aınalymy 6,8%-ǵa artyp, $43,8 mlrd-qa jetti. Ótken jyly ShYU sammıtinde eki el basshylary bul kórsetkishti $80 mlrd-qa jetkizý mindetin qoıǵan bolatyn.
2024 jyly Qazaqstan men Qytaıdyń Shensı provıntsııasy arasyndaǵy ózara taýar aınalymy $382,3 mln-dy qurap, ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda ($157 mln) 2,4 esege artty.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Arman Shaqqalıevtiń Shensı provıntsııasynyń ákimshilik ortalyǵy Sıan qalasyna bıznes-delegatsııany bastap barýy – Ońtústik-Shyǵys Azııa baǵytyndaǵy eksporttyq jolda mańyzdy kólik-logıstıkalyq torap bolyp sanalatyn Shensı provıntsııasymen saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyqty odan ári tereńdetýge yqpal etti.
Sapardyń birinshi kúni, 1 sáýirde, QKP partııa komıtetiniń hatshysy, Shensı provıntsııasy halyq ókilderi jınalysynyń tóraǵasy Chjao Idemen kezdesý ótti.
«Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń otyrysynan keıin áriptesimmen birge bul maqsatqa qalaı qol jetkizýge bolatynyn talqyladyq jáne birlesip paradıgmany ózgertý qajet degen ortaq sheshimge keldik. Tek saýda-sattyqpen ǵana shektelmeı, ınvestıtsııalarǵa da kóńil bólip, birlesken óndiristerdi iske qosýymyz kerek. Osy arqyly taýar aınalymyn arttyrý múmkindikteri keńeıedi. Biz óńirlendirý qaǵıdatyn qoldana bastadyq», – dedi Arman Shaqqalıev.
Nátıjesinde, ótken jyly SIM basshysy Qytaıdyń jeti provıntsııasyna sapar jasap, árqaısysynda 3-4 iri kompanııa anyqtalyp, qytaılyq tarappen birlesip ózara saýda, óndiristik kooperatsııa jáne ınvestıtsııa tartý boıynsha taýarlar tizimi jasaldy.
«Chendý qalasynda qol jetkizilgen kelisimder nátıjesinde taýar aınalymyn 50%-dan astamǵa, al Nankınde – 3,5 esege arttyrdyq. Shensı provıntsııasymen de yntymaqtastyq keńeıedi dep senemin. Biz $490 mln astam somaǵa 16 túrli ónim boıynsha usynys ákeldik. 30 kúnge deıin vızasyz rejımniń engizilýi týrızm men iskerlik baılanystardyń damýyna úlken serpin beredi», – dep atap ótti QR Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri.
Taraptar memleketter arasyndaǵy yntymaqtastyq birqatar baǵytta, sonyń ishinde kólik sektorynda belsendi damyp kele jatqanyn aıtty. Ótken jyly Qazaqstan arqyly Qytaıdan Eýropaǵa shamamen 300 poıyz jóneltilse, 2025 jyldyń alǵashqy eki aıynda 111-den astam poıyz jiberilgen.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń joǵary oqý oryndarynda Qazaqstannan 400-den astam stýdent bilim alýda. Qytaıdyń Soltústik-Batys polıtehnıkalyq ýnıversıtetiniń Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ bazasyndaǵy fılıaly 56 magıstrantty qabyldady.
Eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń basym baǵyttary talqylandy. Eń aldymen, Qytaı men Eýropa arasyndaǵy temirjol qatynasyn damytý jalǵasyn tabady.
«Birinshi baǵyt boıynsha biz temirjol qatynasy arqyly Qytaı – Eýropa baǵytynda avtokólik, balamaly energetıka jáne aýyl sharýashylyǵy ónimderi boıynsha saýda salasyndaǵy taýar aınalymyn keńeıte alamyz. Sonymen qatar, sheteldegi qoıma ınfraqurylymyn keńeıtý boıynsha da áriptestikti damytýǵa bolady. Ekinshi mańyzdy baǵyt – aýyl sharýashylyǵy», – dep atap ótti Chjao Ide.
Ol qazaqstandyq joǵary oqý oryndaryn ShYU ýnıversıtetter alıansyna jáne «Bir beldeý – bir jol» kásibı ýnıversıtetter alıansyna qosylýǵa shaqyrdy.
Sonymen qatar, gýmanıtarlyq-mádenı almasý salasyndaǵy yntymaqtastyq ta keńeıtiledi. Bıyl Shansı provıntsııasynan Sıan qalasynan Almatyǵa deıin alǵashqy mádenı-týrıstik poıyz jolǵa shyqpaq. Sondaı-aq «Jibek joly» óner festıvalin ótkizý josparlanyp otyr.
Partııa komıtetiniń hatshysy atap ótkendeı, 2025 jyldyń maýsym aıynda Qytaı men Ortalyq Azııa elderiniń ekinshi sammıti Astana qalasynda ótedi. Onyń aıasynda Qytaı Іskerlik Keńesiniń otyrysyn ótkizý josparlanýda.
Kezdesý sońynda QR Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Qytaı bıznes ókilderin 11-13 maýsym aralyǵynda Astanada ótetin eksporttyq-ımporttyq kórmege qatysýǵa shaqyrdy. Bul kórme sammıt aıasynda uıymdastyrylady. Búgingi tańda kórmege 200-ge jýyq qytaılyq kompanııa qatysýǵa nıet bildirip otyr.
Sonymen qatar, QHR kásipkerlerimen jeke kezdesýler ótti.
Shaanxi Foreign Economic and Trade Group kompanııasynyń basqarma tóraǵasy Mıao Tsıan óz sózinde kompanııanyń Shensı provıntsııasynda taýar aınalymy boıynsha úshinshi oryndy ıelenetinin aıtty. Kompanııa kóptegen salada jumys isteıdi, onyń negizgi baǵyty – taý-ken ónerkásibindegi saýda, onyń ishinde tústi metaldar, katodty mys jáne alıýmınıı.
«Biz tabıǵı gaz ben shıki munaı ımporttaýǵa múddelimiz. Shensı provıntsııasynyń jyl saıynǵy qajettiligi 3,6 mln tonnany quraıdy. Sonymen qatar, biz EPC-kelisimsharttar sharttaryndaǵy kún jáne jel elektr stantsııalaryn salý boıynsha birlesken jobalardy iske asyrýǵa, qoıma ınfraqurylymyn damytý jobasyna qatysýǵa qyzyǵýshylyq tanytyp otyrmyz», – dedi Mıao Tsıan.
Óz kezeginde Ningxia State Farm kompanııasynyń bas dırektory Dýan Chjıtsıan olardyń kásiporny aýyl sharýashylyǵy salasynda jumys isteıtinin jáne 400 mıllıard eýrodan astam aktıvke ıe ekenin atap ótti. Ol kompanııa 250 myńnan astam iri qara mal ustaıtynyn aıtyp, osyǵan baılanysty jem-shóp daqyldary men mıneraldy tyńaıtqyshtarǵa suranystyń joǵary ekenin, sonyń ishinde jońyshqa men júgerini satyp alýǵa nemese birlesip ósirýge daıyn ekendigin bildirdi.
«Bizdiń kompanııa 70 jyldan astam jumys istep keledi. Biz sút óndirý baǵytynda iri qara mal tuqymyn ósirýde ozyq tájirıbeni engizip kelemiz, qazirgi zamanǵy mal sharýashylyǵy júıesi jolǵa qoıylǵan. Jońyshqa men azyqtyq júgeri ósirý boıynsha V2V formatynda úlken tájirıbemiz bar. Sonymen qatar, ónimdi bólý men sý resýrstaryn basqarýdyń zamanaýı «aqyldy» júıeleri de bar», – dep atap ótti Dýan Chjıtsıan.
Óz kezeginde QR Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Arman Shaqqalıev Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer kólemi 260 mln gektardan asatynyn jáne bul kórsetkish boıynsha elimiz álemde Avstralııa men Kanadadan keıingi úshinshi orynda ekenin eske saldy.
«Árıne, biz aýyl sharýashylyǵyn offteık-kelisimsharttar qaǵıdaty boıynsha damytýǵa múddelimiz. Sizder óz tehnologııalaryńyz ben standarttaryńyz boıynsha ónimderdi ósirip, qaıta óńdep, eksportqa shyǵara alatyn bolasyzdar. AÓK salasyndaǵy negizgi baǵytyńyzdy eskere otyryp, sizderdi Qazaqstanǵa ınvestor retinde shaqyramyz», – dedi mınıstr.
Sapardyń ekinshi kúni – 2025 jyldyń 2 sáýirinde Sıan qalasynda Qazaqstannyń saýda-ekonomıkalyq mıssııasy (SEM) ótti. B2B-kezdesýlerdiń qorytyndysy boıynsha qazaqstandyq kompanııalar $98 mln somasyna eksporttyq kelisimsharttarǵa qol qoıdy.
Bul saýda mıssııasy alǵash ret sheteldik mekeme – Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas konsýldyǵynyń bazasynda ótkizildi. Eki jyl buryn dál osy ǵımaratta Memleket basshysynyń qatysýymen qazaqstandyq taýarlardyń shoýrýmy ashylǵan bolatyn. Mıssııaǵa Qazaqstannan 60-tan astam, Qytaıdan 100-den astam kásipker qatysty.
Saýda-ekonomıkalyq mıssııa aıasynda QazTrade uıymdastyrǵan kórme úsh qazaq kıiz úıi formatynda ótkizildi. Onda negizinen azyq-túlik salasyndaǵy 50-ge jýyq qazaqstandyq kompanııa óz ónimderin tanystyrdy. Un, maıly jáne dándi daqyldar – Qytaı naryǵynda joǵary suranysqa ıe. Bul ónimder Qazaqstannyń Qytaıǵa baǵyttalǵan strategııalyq eksportynyń negizin quraıdy jáne otandyq óndirýshiler úshin jańa múmkindikter ashýda.
SEM qorytyndysy boıynsha QazTrade Shensı provıntsııasy Halyqaralyq saýdaǵa járdemdesý komıtetiniń Saýda-ónerkásip palatasymen jáne AIJU Grain and Oil Industry Group kompanııasymen yntymaqtastyq týraly kelisimderge qol qoıdy. Bul kelisimder Qazaqstan men Qytaıdyń bıznes ókilderi arasynda tikeleı baılanys pen tyǵyz áriptestik ornatýǵa múmkindik beredi.
Osyǵan deıin Qazaqstan men Qytaı sý tasqynymen kúresý úshin transshekaralyq ózender boıynsha aqparat almasyp jatqanyn jazdyq.