Qazaqstandyq ǵalymdar sýdy ýly zattardan tazartýǵa arnalǵan sorbent ázirlep jatyr
ASTANA. KAZINFORM — Sátbaev ýnıversıteti ǵalymdary termııalyq jáne qyshqyldyq ádispen belsendirilgen qazaqstandyq bentonıt sazyn kúmis nanobólshekteri, ıondyq emes polımer jáne bıopolımer, atap aıtqanda mıkrokrıstaldy tsellıýlozamen úılestire otyryp, jańa kompozıttik materıal shyǵarýdy kózdep otyr. Bul týraly Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi málim etti.
Alynǵan materıal sýdy zalalsyzdandyrý arqyly tazarta otyryp, ýly qospalar men mıkroorganızmderdi joıýǵa qabiletti.
– Biz iri ónerkásip ortalyqtaryndaǵy qaldyq sýdy tazalaýǵa jáne shalǵaı aýyldyq aımaqtardy taza sýmen qamtamasyz etýge múmkindik beretin qoljetimdi jáne ekologııalyq taza ónim alý arqyly jalpy tuşy sý máselesin sheshýge umtylamyz. Qazirdiń ózinde bizdiń materıaldar óndiristik qaldyq sýdaǵy aýyr metall ıondarynyń 70 paıyzyn bólip alýǵa tıimdi bolyp otyr, – dedi joba jetekshisi, PhD doktory Madııar Beısebekov.
Joba aıasynda Almaty men Shyǵys Qazaqstan oblystarynyń aǵyndy sýyna zertteý júrgizildi. Ol jumystar Sátbaev ýnıversıteti men «Kompozıttik materıaldar ǵylymı ortalyǵy» JShS-niń bazalarynda júzege asyrylady. Nátıjesinde polımer-sazdy kompozıtterdi alýdyń ońtaıly sharttaryn anyqtaýǵa jáne olardyń tıimdiligin zerthanalyq jaǵdaıda tekserýge múmkindik týdy.
– Eki jarym jyl boıy biz aǵyn sýǵa monıtorıng júrgizdik, jergilikti bentonıt sazy negizinde polımer-kompozıttik materıaldar jasap, olardy synaqtan ótkizdik. Zertteý nátıjesinde alynǵan materıaldar sýdaǵy ýly qospalardy bólip alý úshin joǵary sorbtsııalyq potentsıalǵa ıe ekendigi rastaldy, – deıdi jobanyń ǵylymı keńesshisi, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, professor Sana Qabdrahmanova.
Joba memlekettik bastamalardy, atap aıtqanda «Aýyz sý» baǵdarlamasy (2001-2030) jáne 2025 jylǵa deıingi «Sý resýrstaryn basqarý jónindegi ulttyq jobany» júzege asyrýdy qoldaıdy. Bul zertteý nátıjeleri elimizde tuşy sý qorynyń shekteýli jaǵdaıynda jáne kúnnen kúnge qordalanǵan ekologııalyq ózekti máseleler úshin qaldyq sýdy tazalaý men aýyz sý qaýipsizdigin arttyrýda sheshýshi ról atqaratyny sózsiz.
Buǵan deıin habarlanǵandaı, ǵalymdar atmosferalyq aýadan sý óndiretin jańa qurylǵy jasap shyǵardy.