Qazaqstandaǵy eń úlken Qarabulaq mal bazarynda saýda qyzyp tur
TÚRKІSTAN. KAZINFORM - Shaǵyn ǵana aýyldaǵy mal bazaryna elimizdiń ár aımaǵynan kelýshiler kóp. Biri tórt túligin satatyn bolsa, endibiri alý úshin Qarabulaqqa arnaıy at basyn burady. Tipti, saýdany qyzyqtaý úshin júzdegen shaqyrym jol júrip jetetinder de bar. Ózbekstan men Reseıden, Qyrǵyzstannan qoı alyp keletinder de kezdesedi. Tań azanymen arzan maldy satyp alyp, qymbatqa satatyn alypsatarlar da osynda. Aptanyń tek sársenbisi kúni ǵana jumys isteıtin kommertsııalyq nysanǵa Kazinform tilshileri arnaıy baryp qaıtty.
Qarabulaq aýyly Shymkentten 40 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan. Al, bazar aýyldyń shetine salynypty. Aýmaǵyndaǵy avtoturaqta kólik qoıatyn oryn joq. Sondyqtan bazarǵa kelýshiler sol mańdaǵy jol jıegin jaǵalap toqtaı beredi. Kóliktiń kóptigin kórgende mal bazaryna emes, avtokólik satatyn ortalyqqa kelgendeı áserde bolasyz.
Bazar 7 gektar jerdi alyp jatyr. Bes esigi bar. Onyń ekeýinen satýshylar maldy ishke kirgizse, ekeýinen syrtqa shyǵarady. Al, adamdardyń kirip-shyǵýy úshin arnaıy ótkel jasalyp, jol tóselgen. Halyqtyń kirip-shyǵatyn basty joly osy. Sondyqtan bolar, ótkelde jaıma saýda qyzyp tur. Nan, sút, maıdan bastap, qurylys kıimderi men kúndelikti tutyný taraýlary jetip artylady. Al, shaǵyn ashanalar tań azanymen iske kirisken. Ystyq sháı men bálishtiń, samsa men káýaptyń ıisi qolqany alady.
Jalpy bazarǵa eki myńnan astam mal syıady. Іshi tolyqtaı qorshalyp, asty tsementtelgen. Munda sıyrǵa, qoıǵa, jylqyǵa bólek-bólek oryn daıyndalǵan. Mal dárigerler árbir maldy jeke-jeke tekserýden ótkizedi. Al, qos qaqpada turǵan kúzetshiler tórt túligin kólikke tıep alyp kelgen satýshylardy kezekpen ishke kirgizip jatyr.
«Qazir eshkim bazarǵa mal jetektep kelmeıdi. Kólikpen tasymaldaıdy. Bazarymyz taza. Sársenbi kúni bazar taraǵan soń, birden tazalyqqa kirisemiz. Bir apta boıy ishin jýyp, dezınfektsııa jumystaryn jasaımyz. Ár malǵa arnalyp tor jasalǵan. Solardyń synǵan, úzilgen jerlerin qalypqa keltiremiz. Sodan kelesi aptanyń seısenbisi kúni satylymǵa kelgen maldardy qabyldaı bastaımyz. Mal dárigerleri aýrý maldy bazarǵa kirgizbeıdi. Sondaı-aq, ár 15 kún saıyn dızenfektsııa jumystaryn júrgizip turady», - deıdi Qarabulaq jańa mal bazarynyń ıesi Abdýhakar Hasanov.
Bazar ortasymen júrip ótip qoı satatyn aımaqty kórdik. 50-60 keli tartatyn qısar qoshqarlar 130 myń teńgeden satylyp jatyr. Al, kishilerin 100 myńnan alýǵa bolady. Qoılardyń da baǵasy sol jobada. Semizdigi men salmaǵyna qaraı baǵalanady.
Túlkibastan kelgen Esimjan esimdi tutynýshy eki qoı men bir qozy satyp aldy. Úsheýi 225 myńǵa shyǵypty.
«Bazar qymbat. Úıge qajet bolǵan soń alýǵa týra keldi. Ótken bazarda da kelip ketkenmin. Bul joly satýshymen kelisip, ózime yńǵaıly baǵaǵa satyp aldym», - deıdi ol.
Al, Jambyl oblysy Jýaly aımaǵynyń turǵyndary qazaqı tuqymdas qoılardy satylymǵa alyp kelipti. Suraýshylar kóp bolǵanymen, naqty baǵasyn kelise almaı jatty.
Munda saýdalasýdyń ózindik tártibi bar. Alýshy satýshynyń qolyn qysyp, qatty silkip ózindik baǵasyn aıtady. Satýshy kelisimen bermese, qaıtadan qol silký bastalady. Ár baǵa aıtylǵan saıyn, osy kórinis. Jan-jaǵyndaǵy adamdar eki taraptyń kelisimge kelgenin qyzyqtap qarap turady. Tipti, keńes aıtyp, eki qol alýshyny kelistiretinder de bar. Mundaı jaǵdaıda alýshy rızashylyqpen «shotal» dep 2 000 teńge usynyp ketedi.
Munan soń, jylqy turatyn aımaqqa óttik. Bir jerde úıirilip turǵan jylqylardyń arasynan júrý qıyndyq týdyrdy. Bireýi teýip jiberetindeı qorqynysh bolady eken. Al, kúndelikti bazarda júrgen adamdar úshin jylqynyń arasynda júrý qalypty jaǵdaıǵa aınalyp ketken.
Munda da baǵa ár túrli. Jylqynyń jaǵdaıyna qaraı 280 myńnan bastap 2-3 mln-ǵa deıin kóterilip kete beredi. Bazardaǵy eń qymbaty 6 mln teńgelik aıǵyr boldy. Boıy 1,75 keletin jylqynyń jasy altyda eken. Iesi satý úshin Saryaǵashtan Qarabulaq bazaryna arnaıy alyp kelgen.
«Úıde kishigirim sharýashylyǵymyz bar. Jylqylardy kókparǵa daıyndaımyz. Bul da – kókparǵa kómekshi retinde shyǵyp júrgen jylqy. Ózim osy jylqyny ótken jyly 5 mln teńgege alǵanmyn. Egerde naqty alatyn adam bolsa 5 mln teńgege beremin. Aýylda kólikke aıyrbastaıyq degen usynystar da boldy. Biraq kelispedik», - dedi jylqy ıesi Seıitbek Dáýrenuly.
6 mln-dyq jylqyǵa qyzyǵýshylar kóp boldy. Biri minip kórdi. Saýdalasty. Keıbir alýshylar 3 mln-ǵa surady. Degenmen, satýshy bul baǵaǵa qanaǵattanbady.
«Qazir 30-40 mln-ǵa deıin baǵalanatyn attar bar. Olardyń qulyndarynyń ózin 4 mln teńgege bermeı jatyr. Sondyqtan 5 mln qymbat emes dep oılaımyn», - deıdi ol.
Bul mańda biraz turǵan soń, qaıtadan bazar aralaýǵa kiristik. Shymkentten kelip, bıe satyp alǵan turǵyndarmen sóılestik.
«Bıeni 800 myńǵa satyp aldyq. Ózi appaq at eken. Kóńilimizden shyqty», - deıdi Erjigit esimdi shymkenttik jigit.
Al, sıyrlar turatyn bólikte angýs tuqymdas iri qara jaqsy ótip jatty. Tipti, Oral qalasynan kelgen satýshy jigit bir qora sıyrdy túgelimen satqanyna kýá boldyq.
«Bir qorada 12 sıyr boldy. Іshinde úlkeni de, kishisi de bar. Árqaısysy 283 myńnan tústi. Qorasymen kelisip, túgeldeı bir adam alyp ketti», - deıdi ol.
Astanadan kelgen angýstardyń bir danasy 330 myńnan, al aq bas sıyrlar 280 myńǵa baǵalanyp jatty. Óskemennen kelgen buqany satýshylar 500 myń teńge surady. Al, buzaýly sıyr 395 myńǵa satyldy.
Jalpy, bazarda taýyq, qoıan, túıetaýyq, kepterler de satylymda. Qoıandy 3 000-3 500 teńgege, qoraz ben taýyqty 4 000-5 000 teńgege, túıetaýyqty 20 000-30 000 teńgege, qazdy 8000 teńgege alýǵa bolady.
Sondaı-aq bazarda kóligine tıelgen shópti satatyndardy da kezdestiresiz. Malǵa azyq qajet bolsa, satyp alýyńyzǵa bolady.
«Munda halyq elimizdiń ár aımaǵynan keledi. Tipti, Ózbekstannan, Reseıden, Qyrǵyzstannan arnaıy keletinder de bar. Ár sársenbi kúni myńǵa jýyq adam bazardan óz nápaqasyn tabady. Máselen, 500-ge jýyq júk kóligi, 150-den astam shaǵyn tasymaldaýshy kólikter toqtap jatqan joq. Al, 100-den astam adam shaǵyn ashanalarda ystyq sháı men bálish satyp jatyr. 24 kúzetshi men 8 tazalaýshy maman óz qyzmetin jasap júr», - deıdi Abdýhakar Hasanov.
Bazarda qaýipsizdik jaǵyna mán berilgen. Jan-jaqtyń barlyǵy kameramen baqylanady. Odan bólek, kúzetshiler bar. Degenmen, halyq kóp keletin qoǵamdyq oryn bolǵan soń, qalta urylary da kezdesedi.
«Biz bazar ishindegi urlanǵan zattarǵa jaýap bermeımiz. Biraq, kameradan qarap, anyqtaýǵa bolady. Bazar bolǵan soń, shetten keletin qalta urylary bar. Osydan biraz ýaqyt buryn turǵyndar qalta urylaryn ustap, polıtsııaǵa ótkizdi», - deıdi bazar basshysy.
Búginde Qarabulaqtan ekinshi mal bazary salynyp jatyr. Onyń kólemi – 12 gektar. Demek, qazirgi bazardan eki ese úlken bolmaq. Quryltaıshy Abdýhakar Hasanovtyń aıtýynsha jańa bazar jyl sońyna deıin ashylady.
