Qazaqstanda zań qashan qazaq tilinde jazyla bastaıdy – sarapshy pikiri
ASTANA. KAZINFORM – Zań tili qarapaıym halyqqa túsinikti me? Azamattar zańdarmen jaqsy tanys pa, óz quqyǵyn zań aıasynda qorǵaı ala ma? Osy jáne ózge de suraqtarǵa QR Zańnama jáne quqyqtyq aqparat ınstıtýtynyń lıngvıstıka ortalyǵynyń basshysy, zań ǵylymdarynyń kandıdaty, dotsent Nurzada Prımashov jaýap berdi.
«Búgin – memlekettik rámizder kúnine oraı, quqyqtyq ústemdik adam quqyǵyn qamtamasyz etýdiń basty qaǵıdaty retinde degen taqyrypty talqylap otyrmyz. Bizdiń maqsat – zań tilin qarapaıym adamǵa túsindirý. Biz ǵylymı mekememiz sondyqtan bıliktiń atynan sóıleýge quqyǵymyz joq, óz kezegimizge qabyldanyp jáne qabyldanǵaly jatqan zańdardy túsinikti bolýy úshin jumys istep jatyrmyz. Halyq tarapynan zańdardyń keıbir baptaryn túsindirý boıynsha ótinishter túsip jatady, biz olardyń tikeleı jumys jasaımyz», - dedi Nurzada Prımashov elordada ótken «Quqyq ústemdigi – adam quqyqtaryn qamtamasyz etýdiń ámbebap qaǵıdaty retinde» taqyrybynda dóńgelek ústel barysynda.
Onyń aıtýynsha, atalǵan ınstıtýttyń lıngvıstıka ortalyǵyna qazaq tilindegi zańdardyń máseleleri boıynsha 5-6 ótinish kelip túsken jáne olarǵa tıisti jaýap berilgen.
«Zańdarǵa qatysty suraqtar ártúrli, zań nege qazaq tilinde jazylmaıdy? Jalpy zańnyń tili kúrdeli, onyń ishki qupııalary bolady. Halyqqa túsinikti etip jazamyz dep qarapaıym deńgeıge túsip kete almaımyz ǵoı. Onyń ózindik talaptary bar, zańnyń tehnıkasy degen ǵylym bar. Búgingi is-sharada quqyqtyń ústemdigi erejeleriniń halyqaralyq talaptarǵa saı bolýy máseleleri qaralyp otyr. Áleýmettik ómirdiń barlyq tusyn retteıtin quqyqtyń ústemdigin ornatý», - deıdi ol.
Sondaı-aq, maman elimizde zań jobalaryn qazaq tilinde ázirleýge qatysty máseleni kóteretinin aıtty.
«Bul da quqyqtyq ústemdik ornatýdyń bir baǵyty. Zań qazaq tilinde jazylýy úshin birqatar talap oryndalýy kerek. Bizde zańgerler bar, biraq, qazaq tilinde oılap, jazatyn, protsesti qazaq tilinde júrgize alatyn mamandar tapshy, ony moıyndaýymyz kerek. Zań qazaqsha sóıleýi úshin til mamandaryn daıarlaý qajet, biz usynysty berip jatyrmyz, qoldaý bar. Mysaly, Almatyda Abaı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıtetinde lıngvıstıkalyq saraptama degen mamandyq ashyldy. Zań tili degen uǵym bar, biraq, ony áli kópshilik moıyndaǵan joq. Onyń ózindik erekshelikteri, qazaq tiline baǵynbaıtyn tustary bar», - dedi N. Prımashov.
Aıta keteıik, búgin Astanada QR Zańnama jáne quqyqtyq aqparat ınstıtýty QR Prezıdent Ákimshiliginiń Іshki saıasat bóliminiń uıymdastyrýymen «Quqyq ústemdigi – adam quqyqtaryn qamtamasyz etýdiń ámbebap qaǵıdaty retinde» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti.
Іs-sharaǵa Konstıtýtsııalyq sot jáne Joǵarǵy sot, Bas prokýratýra ókilderi, QR Adam quqyqtary jónindegi ýákilettik, ǵylymı jáne azamattyq qoǵamdastyq ókilderi qatysty.
