Qazaqstanda ıÝNISEF-pen birlesip «Sátti bastaý» baǵdarlamasy iske asyrylady
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Astanada «Qazaqstannyń árbir balasy úshin – úzdik bastama» atty halyqaralyq konferentsııa ótti.
Onda Densaýlyq saqtaý, Oqý-aǵartý, Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrlikteriniń basshylary 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan erte shaqtaǵy balalardy damytý jáne erte aralasý jónindegi «Sátti bastaý» keshendi josparyna qol qoıdy.
Mınıstrlik málimetinshe, is-sharaǵa Qazaqstandaǵy ıÝNISEF basshysy doktor Rashed Mustafa Sarvar, segiz eldiń, halyqaralyq uıymdardyń, ǵylymı jáne saraptamalyq qoǵamdastyqtyń ókilderi, barlyǵy 200-den astam qatysýshy keldi. Qujat ómirdiń alǵashqy kúnderinen bastap balany qoldaý men súıemeldeýdiń birtutas júıesin qurýǵa baǵyttalǵan.
«Sátti bastaý» jospary alty negizgi baǵytty qamtıdy: zańnamany jetildirý, sektoraralyq ózara is-qımyldy nyǵaıtý, mamandardyń kásibı quzyretterin damytý, mektepke deıingi bilim berýdiń qoljetimdiligin arttyrý, turaqty qarjylandyrýdy qamtamasyz etý jáne erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalary bar otbasylarǵa kómek kórsetýdi qosa alǵanda, ata-ana daǵdylaryn qoldaý. Sondaı-aq, qujatta vedomstvoaralyq ózara is-qımyl úshin biryńǵaı tsıfrlyq platformany damytý, ata-analardyń psıhıkalyq jáne áleýmettik ál-aýqatyn qoldaýǵa baǵyttalǵan qyzmetter men baǵdarlamalar sabaqtastyǵy standarttaryn engizý jónindegi sharalar kózdelgen.
Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova konferentsııada sóılegen sózinde Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Densaýlyq saqtaý mınıstrligi áıelder men balalardyń densaýlyǵyn jaqsartý, profılaktıkany, erte dıagnostıkany damytý, mamandandyrylǵan kómek kórsetý, ınnovatsııalyq tehnologııalardy engizý jáne balalar qyzmetiniń ınfraqurylymyn jetildirý boıynsha júıeli sharalardy iske asyryp jatqanyn atap ótti.
– Búginde Qazaqstanda 7 mln-ǵa jýyq bala turady, elimizdiń árbir úshinshi azamaty – bala. 2020 jyldan bastap Qazaqstanda balalarǵa medıtsınalyq kómekti qarjylandyrý eki eseden astam – 264-ten 670 mlrd teńgege deıin ulǵaıtyldy. Bul búginde densaýlyq saqtaý bıýdjetiniń tórtten bir bóligi. Bul ınvestıtsııalar qazirdiń ózinde nátıje berip jatyr: balalar óliminiń kórsetkishteri tarıhı mınımýmǵa jetti - neonataldyq ólim 3,37, náreste ólimi 6,80 jáne myń tiri týǵanǵa shaqqanda bala ólimi 9,30. Biraq biz úshin qolaısyz nátıjelerdi azaıtyp qana qoımaı, eń aldymen balalardyń ómir súrý sapasyn arttyrý, árbir balanyń ósip, bilim men mamandyq alýyna jaǵdaı jasaý mańyzdy, – dep atap ótti ol.
Sońǵy jyldary Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń basymdyqtarynyń biri damýynda aýytqýlary bar, sonyń ishinde aýtızm spektri buzylǵan balalarǵa erte dıagnostıka jáne kómek kórsetý boldy. Bul baǵytta keshendi jumys júrgizilip jatyr: Densaýlyq saqtaý mınıstrligi dıagnozy bar balalardy anyqtaıdy jáne ońaltady, Oqý-aǵartý mınıstrligi pedagogıkalyq túzetý qoldaýyn jáne jeke oqytý baǵdarlamasyn tańdaýdy qamtamasyz etedi, Eńbek mınıstrligi otbasyn qoldaýdy jáne balalardy áleýmettik ońaltýdy qamtamasyz etedi.
Elde 240 damý jáne erte aralasý ortalyqtary jumys isteıdi. Onda balalar logopedterdiń, psıhologtardyń jáne ońaltýshylardyń kómegin alady. 2025 jyldan bastap ıÝNISEF-tiń qoldaýymen jas balalardyń damýyn monıtorıngileý júıesi jumys isteıdi.
– Bizdiń maqsatymyz – barlyq bala men júkti áıelderdi ámbebap patronattyq paketpen qamtý, al 30% úshin buzylǵan balalardyń 15%-y úshin progressıvti paketpen jáne damý monıtorıngimen tereń qoldaýdy qamtamasyz etý. Bul sharalardyń barlyǵy erte aralasý jáne pedıatrııa standarty boıynsha jańa tujyrymdamada bekitilgen, - dedi Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń basshysy.
A.Álnazarova «Sátti bastaý» josparyna qol qoıý balalardyń quqyqtary men densaýlyǵyn saqtaýdaǵy jańa taraýdyń bastamasy bolatynyna jáne qujat vedomstvoaralyq ózara is-qımyldy nyǵaıtý, normatıvtik bazany jetildirý jáne ómirdiń basynan bastap balalar men otbasylar úshin keshendi qyzmetterdiń qoljetimdiligin keńeıtý úshin bastapqy núkte bolatynyna senim bildirdi.
Aıta keteıik, Qazaqstanda balalarǵa zorlyq-zombylyq kórsetý deńgeıi tómendedi.