Qazaqstanda týrızmniń damýyna ne kedergi: Joǵary aýdıtorlyq palatanyń tekserý qorytyndysy

«Kazakh Tourism» UK» AQ-ǵa bólingen bıýdjet qarajatynyń paıdalanylý tıimdiligine júrgizilgen memlekettik aýdıttiń qorytyndysy shyǵaryldy, dep habarlaıdy QazAqparat QR Joǵary aýdıtorlyq palatasynyń baspasóz qyzmetine silteme jasap.

 

 

Joǵary aýdıtorlyq palata «Kazakh Tourism» UK» AQ-ǵa qazaqstandyq týrızmdi ilgeriletý jónindegi mindetterdi iske asyrýǵa bólingen bıýdjet qarajatynyń paıdalanylý tıimdiligine júrgizilgen memlekettik aýdıttiń qorytyndysyn shyǵardy. Tekserý nátıjeleri Qazaqstannyń týrızm salasynyń damýyna, sondaı-aq aktsıonerlik qoǵam qyzmetiniń tıimdiligine áser etetin jekelegen júıelik kemshilikter men buzýshylyqtardyń bar ekenin kórsetti.

Týrızm salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrýdy birneshe ret ártúrli mınıstrlikter men vedomstvolarǵa berý (20 jylda 8 ret) týrızm salasyn damytýda júıelilik pen sabaqtastyqtyń bolmaýyna ákeldi. «Týrıstik qyzmet týraly» Zańda kózdelgen týrızm baǵyttarynyń 22 túriniń ishinde týrıstik obektilerdiń 80% quraıtyn 4 baǵyt (ekotýrızm – 34%, mádenı-tanymdyq – 29%, ańshylyq týrızm – 9%, emdik-saýyqtyrý týrızmi – 8%) qana ázirlenýde.

Aýdıt qorytyndysy kórsetkendeı, salanyń damýyn tejeıtin negizgi sebepter mynalar:

1) Mınıstrlik pen jergilikti atqarýshy organdar arasynda óńirlik úılestirýdiń bolmaýy (15 óńirde týrızm salasyndaǵy úılestirýdi júzege asyratyn salalyq basqarmalar joq). Osylaısha, týrıstik bıznes sýbektilerine aqparattyń jetpeýine baılanysty, týrızm salasyn memlekettik qoldaý sharalary talap etilmedi jáne salanyń damýyna áser etken joq. 2022 jylǵy bıýdjette bul maqsattarǵa 402,0 mln teńge qarastyryldy, onyń 85,8 mln teńgesi (21,3%) ǵana ıgerildi, onyń ishinde:

«Árbir sheteldik týrıske týroperatorlardyń shyǵyndaryn sýbsıdııalaýǵa» jospar boıynsha 54,7 mln teńge kózdelgen, ıgerilgeni – 5,8 mln teńge (10,6%); «Avıakompanııalarǵa ishki avıamarshrýttarda balalardy tasymaldaý aqysyn óteýge (100%) («KIDS GO FREE») jospar boıynsha 211,1 mln teńge kózdelgen, ıgerilgeni – 76,2 mln teńge (36,1%);

«Oblystyq bıýdjetterge, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń bıýdjetterine kásipkerlik sýbektileriniń sanıtarlyq-gıgıenalyq toraptardy kútip-ustaýǵa jumsalǵan shyǵyndarynyń bir bóligin sýbsıdııalaýǵa beriletin aǵymdaǵy nysanaly transfertterge» jospar boıynsha 136,3 mln teńge kózdelgen, ıgerilgeni – 3,7 mln teńge (2,7%).

2) memlekettik organdar tarapynan týrıstik qyzmet kórsetetin sýbektilerdiń standarttardy saqtaýyna júıeli baqylaýdyń bolmaýy.

Búgingi tańda týrızm salasynda 90-nan astam standart qabyldanǵanymen, bul standarttardy saqtaý baqylanbaıdy. Nátıjesinde usynylatyn týrıstik qyzmetterdiń sapasy talapqa saı emes jáne sheteldik týrısterdiń ketýine yqpal etedi.

3) qonaqúı týrıstik ınfraqurylymynyń jetkiliksiz damýy (2022 jyly ornalastyrý oryndarynyń bolýy 3970 quraıdy, onyń ishinde 130 ornalastyrý orny (3,3%) sanattarǵa jatqyzylǵan, onyń ishinde 52 sanattalǵan ornalastyrý oryndary kýrorttyq aımaqtarda) ornalastyrý oryndaryna negizsiz joǵary baǵalardy týǵyzady.

4) ınternettiń jáne týrıstik qyzmetterdi tsıfrlandyrýdyń tómen deńgeıi (ınternet jelisine qosylǵan obektiler – 76,2%, halyqaralyq onlaın brondaý júıelerine ıntegratsııalanǵan – 22,6%). Qashyqtyqtan brondaý jáne tólem jasaý múmkindiginiń bolmaýy týrıstke ornalastyrý sharttarymen tanysýǵa jáne saıahat baǵytyn josparlaýǵa múmkindik bermeıdi.

Jalpy, memlekettik aýdıt nátıjeleri boıynsha jalpy somasy 1 558,6 mln teńgege buzýshylyqtar men kemshilikter anyqtaldy, onyń ishinde:

- 919,4 mln teńgege aktıvterdi tıimsiz paıdalaný;

- 546,9 mln teńge somaǵa bıýdjet qarajatyn tıimsiz josparlaý;

- qyzmetterdiń qunyn asyra baǵalaý – 76,7 mln teńge;

- oryndalmaǵan jumystar men qyzmetterdiń kólemi – 11,3 mln teńge;

- negizsiz tólengen jalaqy – 4,3 mln teńge;

Aýdıt barysynda bıýdjetke 88 mln teńge óteldi, kásiporyn kirisine 1,3 mln teńge qalpyna keltirildi, bıýdjet qarajatyn tıimsiz josparlaý jáne paıdalaný úshin Týrızm jáne sport mınıstrliginiń vıtse-mınıstrine qatysty Qazaqstan Respýblıkasynyń ÁQtK-niń 234-1 baby boıynsha 2 ákimshilik hattama toltyryldy.

«Der kezinde den qoıý, aldyn alý maqsatynda jáne bıýdjettik jáne ózge de zańnama buzýshylyqtarynyń aldyn alý, júıelik shyǵysylardy joıý, Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimetine usynymdar berildi, sondaı-aq Mádenıet jáne sport mınıstrligine, kologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligine jáne «Kazakh Tourism» UK» AQ-ǵa tapsyrmalar berildi»,-delingen oǵary aýdıtorlyq palatanyń baspasóz qyzmeti taratqan aqparatta.