Qazaqstanda sırek kezdesetin janýarlardyń biryńǵaı derekter bazasy quryldy

ALMATY. KAZINFORM — Almatyda Qazaqstannyń sırek kezdesetin jáne joıylyp bara jatqan janýarlar túrleriniń biryńǵaı derekqoryn qurý boıynsha aýqymdy jumys aıaqtaldy.

Bul týraly óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmetiniń baspasóz máslıhaty barysynda QR Zoologııa ınstıtýty bas dırektorynyń orynbasary Marına Chırıkova málimdedi.

— Biz alǵash ret sırek kezdesetin túrler týraly 2959 jazbany qamtıtyn biryńǵaı aqparat júıesin jınadyq. Bul esepke alýdy tıimdirek júrgizýge, qorǵaý baǵdarlamalaryn ázirleýge jáne popýlıatsııalardaǵy ózgeristerdi boljaýǵa múmkindik beredi, — dedi ol.

Onyń aıtýynsha, júıe GAJ derekteri negizinde jasalǵan ınteraktıvti kartalardy qamtıdy. Barlyǵy Qyzyl kitaptyń jańa basylymyna engen 217 karta ázirlendi.

Budan basqa, Qazaqstannyń sırek kezdesetin túrlerine arnalǵan veb-portal ázirlenip jatyr. Sondaı-aq qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarda janýarlardy esepke alýdyń jańa ádisteri engizildi.
Ǵalymdar 19 sırek omyrtqaly janýardy qamtıtyn krıobıologııalyq kollektsııany jasaýǵa erekshe nazar aýdardy. Olardyń arasynda qar barysy, toǵaı buǵysy, jabaıy buǵy, dala qyrany, aq quıryq qyran jáne basqa da túrler bar.

Sonymen qatar, QR Zoologııa ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri Roman ıAşenko 2003 jyly Qazaqstanda kıikterdiń sany 21 myń daraqty quraǵanyn atap ótti. Qazir bul kórsetkish 4 mıllıonǵa ósti.

— Qazir kıikterdiń álemdik popýlıatsııasynyń 99%-y Qazaqstanda turady, al tabıǵatty qorǵaýdyń halyqaralyq odaǵy bul túrdiń mártebesin «Quryp ketý shegindegi» túrinen «Qaýip-qaterge jaqyn» túrine deıin kóterdi. Bul tarıhtaǵy sútqorektilerdiń sanyn qalpyna keltirýdiń eń sátti jaǵdaılarynyń biri, — dedi Roman ıAşenko.

Sonymen qatar, onyń aıtýynsha, jek dýadaqty saqtaý baǵdarlamasy da tabysty júzege asyrylyp jatyr. 2009 jyly Túrkistan oblysynda osy qustardy ósirý ortalyǵy quryldy.

— Sondaı-aq, HH ǵasyrda Qazaqstanda keń taralǵan, biraq keıin óte sırek kezdesetin suńqar sanyn zertteý jáne qalpyna keltirý jumystary júrgizilýde. Almatyda balobandardy jasandy ósirýmen aınalysatyn «Suńqar» JShS pıtomnıgi jumys isteıdi. Búgingi tańda onda 700-ge jýyq daraqty jabaıy tabıǵatqa shyǵardy, — dep qorytyndylady ǵalym.

Eske salaıyq, osyǵan Jańartylǵan «Qyzyl kitap» qandaı janýarlarmen tolyqqany týraly jazǵan edik.