Qazaqstanda shylym shegetinder sany azaıǵan
ASTANA. KAZINFORM — Memlekettik saıasattyń júıeli júzege asyrylýy jáne qoǵamnyń qoldaýynyń arqasynda Qazaqstanda temeki shegýdiń taralýy turaqty túrde tómendep keledi. Sońǵy jyldary bul kórsetkish 17,5%-ǵa azaıdy. Bul týraly QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti jarııalady.
— Qazaqstan kóptegen jyldar boıy azamattardy temeki shegýdiń zııanynan qorǵaýǵa baǵyttalǵan keshendi saıasatty dáıekti túrde iske asyryp keledi. 2006 jyldan beri DDU-nyń Temekimen kúres jónindegi negizdemelik konventsııasynyń qaǵıdattaryn tolyqtaı ustanady, — delingen aqparatta.
Osy kezeńde ulttyq zańnamaǵa birqatar tıimdi sharalar engizildi:
- 2009 jyldan bastap — qoǵamdyq oryndarda temeki shegýge kezeń-kezeńimen tyıym salý, temeki tútininen azat aımaqtardy keńeıtý.
- 2011 jyly — temeki jarnamasyna tolyq tyıym salý, temeki qoraptaryna grafıkalyq eskertýler engizý.
- 2014 jyly — temeki ónimderine aktsızderdi aıtarlyqtaı arttyrý, bul temekiniń qoljetimdiligin tómendetip, bıýdjet kirisin ulǵaıtty.
- 2020 jyly — retteýdi qatańdatý: temeki ónimderin ashyq qoıýǵa tyıym salý, satý jasyn 21 jasqa deıin kóterý, nasybaı men snıýsterge tyıym engizý.
- 2023–2026 jyldary — temeki ónimderine aktsızderdi kezeń-kezeńimen kóterý.
- 2024 jyly — elektrondyq temekiler men veıpterdiń aınalymyna tolyq tyıym salý.
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń derekterine sáıkes, elimizde shylym tartý kórsetkishi 2020 jyly 21,9%-dan bıyl 17,5%-ǵa deıin tómendedi. Bul sozylmaly aýrýlar qaýpin edáýir azaıtyp, ult densaýlyǵyn nyǵaıtýǵa mańyzdy úles qosyp keledi.
— Adam densaýlyǵyn saqtaý — memleket pen qoǵam úshin ortaq basymdyq. Biz jas urpaqtyń temeki tútininsiz ómir súrýi úshin jumysty jalǵastyramyz. Qazaqstan temekige qarsy saıasattaǵy kóshbasshylyq ustanymyn odan ári nyǵaıtyp, salaýatty bolashaq pen temekisiz qoǵam qurý baǵytyn jalǵastyra beredi, — dep qosty mınıstrliktiń baspasóz qyzmeti.
17–22 qarasha aralyǵynda Jenevada (Shveıtsarııa) DDU-nyń Temekimen kúres jónindegi negizdemelik konventsııasynyń kezekti otyrysy ótti. Qazaqstan da osy sharaǵa qatysyp, halyqaralyq mindettemeler men temeki tutynýdy azaıtýǵa baǵyttalǵan jahandyq kúsh-jigerge óziniń berik ustanymyn bildirdi.
Aıta keteıik, temeki 16 túrli qaterli isik týdyrýy múmkin. Ǵalymdar 2024 jyldan 2050 jylǵa deıin onkologııalyq aýrýlarǵa shaldyǵý men odan qaıtys bolý jaǵdaılarynyń birtindep ósýin boljap otyr. 2050 jylǵa qaraı álemde qaterli isikke shaldyqqandar sany 30 mıllıonnan asady, al 18 mıllıonnan astam naýqas osy aýrýdan kóz jumýy múmkin.