Qazaqstanda meshitterdi kim salady jáne kim qarjylandyrady
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstanda búginde 2 850 meshit jumys isteıdi, olardyń barlyǵy elimizdiń musylmandarynyń dinı basqarmasynyń (QMDB) qaramaǵynda. Meshitterdiń qyzmeti qalaı retteledi jáne olar qandaı qarjy kózderi arqyly jumys isteıdi. Bul týraly Kazinform agenttiginiń materıalynan oqı alasyz.
Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń málimetinshe, Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasynyń 1-babyna sáıkes, Qazaqstan ózin demokratııalyq, zaıyrly, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde jarııalaıdy. Memleket dinnen jáne dinı birlestikterden bólingen.
Osy normaǵa sáıkes, memleket dinı birlestikterdiń, sonyń ishinde QMDB-nyń qyzmetine, eger ol el zańnamasyna qaıshy kelmese, aralaspaıdy.
2025 jyldyń І toqsanynyń qorytyndysy boıynsha, Qazaqstanda Respýblıkalyq ıslam dinı birlestigi – QMDB-nyń ózinde 1 meshit, al onyń óńirlik fılıaldarynda 2 849 meshit qyzmet atqarady.
Elde qansha meshit salynatyny týraly suraqqa mınıstrlik jaýap bergen joq, mundaı derekterdi jınaý vedomstvo quzyretine kirmeıtinin aıtty.
Jańa meshit salý týraly sheshimdi kim qabyldaıdy
Jańa meshitterdiń qurylysyn bastaý týraly sheshimdi jergilikti atqarýshy organdar, ıaǵnı ákimdikter qabyldaıdy. Dál solar jańa ǵıbadat ornynyń qaı jerde jáne qashan salynatynyn belgileıdi, sondaı-aq ǵımarattardy meshit retinde qaıta beıindeý máselesin qaraıdy.
«Yryskeldi qajy» meshitiniń bas ımamy Nurlan qajy Baıjigitulynyń aıtýynsha, meshit salý protsesi kúrdeli jáne zań talaptaryn qatań saqtaýdy qajet etedi.
– Belgili bir quqyqtyq talaptar bar. Inıtsıatıvtik top nemese metsenat QMDB-ǵa, Bas múftıdiń atyna ótinish beredi. Múftı kelisimin bergennen keıin aıtylǵan adam jer telimin bólý úshin qujattardy jergilikti bılikke joldaıdy. Keıde meshit salý mektep salǵannan qıyn bolady, – deıdi ımam.
Meshitter qalaı qarjylandyrylady
Meshitterdiń jumysyna memlekettik qarjy bólinbeıdi. Olardyń qyzmeti erikti qaıyrymdylyq, demeýshilik kómek jáne ózge de ıgi bastamalar esebinen júzege asady. Meshitter – jeke negizde qarjylanatyn kommertsııalyq emes dinı birlestikterdiń quramdas bóligi.
Nurlan qajy Baıjigitulynyń aıtýynsha, elimizdegi kóptegen meshitter qarjy tapshylyǵyn bastan keshiredi.
– Keıde ımam demeýshilerden nemese jamaǵattan qoldaý suraýǵa májbúr bolady. Qazirgi ımam – ári rýhanı ustaz, ári sharýashylyq meńgerýshisi, ári elektrık, ári aýla sypyrýshy. Ásirese aýyl meshitterinde jaǵdaı osyndaı, – deıdi ol.
Sonymen qatar, jarǵyǵa sáıkes, ár meshit túsken qarajattyń 30%-yn QMDB-ǵa aýdarady.
Qarjyǵa kim baqylaý júrgize alady
Dinı birlestikterdiń qarjylyq operatsııalaryna, zańsyz jolmen tabylǵan qarajatty jylystatý men terrorızmdi qarjylandyrýdyń aldyn alý maqsatynda, Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjylyq monıtorıng agenttigi baqylaý jasaıdy.
Zańǵa sáıkes, qaıyrymdylyq qabyldaıtyn dinı birlestikter bul qarajattyń zańǵa qaıshy maqsattarǵa jumsalmaýy úshin sharalar qabyldaýǵa, sondaı-aq AFM suraýy boıynsha eseptilik usynýǵa mindetti.
Budan bólek, QMDB-nyń óz ishinde ishki baqylaý komıssııasy jumys isteıdi.
– Komıssııa quramynda tek dinı qyzmetkerler ǵana emes, burynǵy depýtattar, akademıkter, aqsaqaldar bar. Ár meshittiń óz keńesi men revızııalyq komıssııasy bolady. Olar barlyq máseleni tekserip, baqylap otyrady, – dedi Nurlan qajy Baıjigituly.
Buǵan deıin Qyzylorda oblysynyń Qarmaqshy aýdanynda ornalasqan Baıqońyr qalasynda tuńǵysh meshittiń qazyǵy qaǵylǵanyn jazǵanbyz.
Aıta keteıik, 2026 jyly ıÝNESKO Mańǵystaý meshitterin Búkilálemdik mura tizimine qosý máselesin qaraıdy.