Qazaqstanda mal urlyǵy 2 ese azaıdy

NUR-SULTAN. QazAqparat – Sońǵy 5 jylda elimizdiń barlyq óńirinde mal urlyǵynyń tómendeýi baıqalady. Eger 2015 jyly 8 myń qylmys bolsa, 2016 jyly – 7,3 myń (- 8%), 2017 jyly – 6,4 myń (- 13%), 2018 jyly – 5,6 myń (- 12,4%), 2019 jyly – 4,7 myń (- 15,2%) fakti tirkelgen, dep habarlaıdy QazAqparat.

QR AShM Veterınarııalyq baqylaý jáne qadaǵalaý komıtetiniń deregine saı, 2015 jyldan bastap 2019 jylǵa deıin mal urlyǵynyń sany 40%-ǵa tómendedi. Bıyl pandemııaǵa baılanysty engizilgen karantınnyń nátıjesinde mal urlyǵy taǵy eki esege azaıdy.

Desekte, bul másele áli de ózektigin joımady. QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev mal urlyǵymen kúresti kúsheıtýge erekshe nazar aýdardy.

Mal urlyǵynyń aldyn alý maqsatynda QR AShM men QR ІІM birlesken memorandým qabyldandy. Qujatqa sáıkes vedomstvoaralyq arnaıy top qurylyp, zań shyǵarý salasynda birlesken jumys atqaryldy, tehnıkalyq jáne aqparattyq qoldaý jolǵa qoıyldy, veterınarııalyq talaptardy, maldy sáıkestendirý tártibin jáne aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn tasymaldaý qaǵıdalaryn túsindirý boıynsha jáne t.b. is-sharalar júrgizilýde.

Sharýa qojalyq basshylary jáne turǵyndarmen mal basyn sáıkestendirý (bırkalaý, elektrondyq chıpter, GPS-baqylaý jáne t.b.), mal jaıý máseleleri boıynsha túsindirý jumystary turaqty júrgiziledi. Sondaı-aq, saýda oryndarynyń, mal bazarlarynyń qyzmeti normatıvtik-quqyqtyq talaptarǵa sáıkes tekserilýde.

Mal urlyǵynyń aldyn alýdyń pármendi sharasynyń biri - ol Qazaqstanda mindetti bolyp tabylatyn aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn sáıkestendirý jumystary.

Birinshi kezekte, aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn sáıkestendirý bazasy – ár janýarǵa baqylaý júrgizýge jáne aýrýlarǵa qarsy veterınarııalyq ekpelerdi baqylaýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, maldy tirkeý júıesi urlanǵan aýylsharýashylyq janýarlaryn jappaı satýdy qıyndatady.

Búginde oblys ákimdikteriniń veterınarııa basqarmalarynyń esepteri boıynsha respýblıka kóleminde barlyq mal basy sáıkestendirilgen.

Anyqtama: 2020 jylǵy 14 jeltoqsanda Qazaqstanda:

8 199 327 bas ІQM;

21 906 792 bas usaq mal;

3 090 804 bas jylqy;

229 036 bas túıe;

745 662 bas shoshqa bar.

Mal urlyǵyna qarsy tıimdi sharanyń taǵy biri - ol QR AShM Veterınarııalyq baqylaý jáne qadaǵalaý komıtetiniń respýblıkanyń barlyq óńirlerinde «ishki veterınarııalyq baqylaý» beketterin ornatý bastamasy boldy. Olar mal men et ónimderin ilespe qujattarsyz tasymaldaıtyn kólikterdi belsendi túrde anyqtaýda.

Sondaı-aq, QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń 2019 jylǵy 18 sáýirdegi № 158 buıryǵymen memlekettik shekara boıynda agroónerkásiptik keshen ónimine memlekettik baqylaý men qadaǵalaýdy júzege asyratyn Qazaqstan-Reseı ýchaskesinde - 28, Qazaqstan-Qyrǵyz ýchaskesinde - 4 veterınarııalyq-baqylaý pýnkti ornatyldy.

Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha aǵymdaǵy jyly vedomstvolar birqatar jańa, onyń ishinde zańnamalyq sıpattaǵy sharalar qabyldandy.

Máselen, Qylmystyq Kodekske 188-1 «mal urlyǵy» baby engizildi. Atalmysh babqa sáıkes múlkin tárkileı otyryp, 12 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazasy kózdelgen.

Bul rette mal urlyǵy (adamdar tobymen, iri mólsherde, úı-jaıǵa birneshe ret túsý jáne t.b.) aýyr qylmystar qataryna aýystyryldy, bul taraptardyń tatýlasýy arqyly jaýapkershilikten qashý múmkindigin joqqa shyǵarady.

Urlyqtyń basym bóligi maldy erkin jaıý kezinde bolǵandyqtan, QR AShM-niń 29 sáýirdegi №145 buıryǵymen aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn jaıýdyń úlgilik qaǵıdalary bekitilip, jergilikti atqarýshy organdarǵa jiberildi. Óz kezeginde qaǵıdalardy buzǵany úshin ákimshilik jaýapkershilik engizildi (Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodekstyń 408-baby).

ІІM urlyqqa qarsy is-qımyl jónindegi vedomstvolyq baǵdarlamany bekitti, óńirlerde úlgilik jospar boıynsha mamandandyrylǵan jedel-izdestirý toptary quryldy.