Qazaqstanda elektrondy temekige qumar jasóspirimderdiń sany artýda
Elektrondy temeki (veıp) - bul tartýǵa arnalǵan, dıspersti tútin shyǵaratyn qurylǵy. Onyń pishini men kólemi ártúrli bolyp keledi. Keıbiri ádettegi shylym, sıgara nemese tútik sııaqty bolsa, keıbiri qalam, fleshka jáne basqa da turmystyq, ádette jastar paıdalanatyn zattarǵa uqsas. Ulttyq qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ortalyǵy qandaı bola da, elektrondy temeki jastar úshin qaýipti ekenin eskertedi.
Ortalyq Qazaqstanda elektrondy temekini tutyný statıstıkasymen bólisti. Keıingi derekter boıynsha, jasóspirimder arasynda elektrondy sıgaretter - eń jıi paıdalanylatyn temeki ónimderiniń birine aınalǵan. 11-15 jas aralyǵyndaǵy balalarǵa ortalyq júrgizgen zertteý qazirgi elektrondyq temekini tutynýshylar sany jas óse kele artyp kele jatqanyn anyqtaǵan. Bul ásirese uldar arasynda baıqalady.
«Osylaısha, elektrondy temekini tutynýshylar, aýyl balalarymen salystyrǵanda, qala balalary (4%) arasynda eki ese kóp. Qyzdarmen (1,6%) salystyrǵanda, uldar (4,6%) arasynda tipti úsh ese artyq. Elektrondy sıgaretti tutynýshylar sany 15 jasqa qaraı (5,2%) eki jarym ese ulǵaıyp otyr. Qazaqstandyq jastar arasynda elektrondy shylymnyń tanymaldyǵy keıbir jaǵdaıda ádettegi temekini tartýdan asyp túsedi. Keleshekte nıkotıni bar ónimderdiń osy jańa túrin paıdalanýdyń ósimin kútýge bolady», - dep habarlaıdy Ulttyq qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ortalyǵynan.
Mysaly 2014 jyldan 2018 jylǵa deıin Qazaqstanda 13-15 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimder arasynda elektrondy temekini tartýdyń qarqyndy ósimi baıqalǵan. Uldar úsh ese, qyzdar eki ese osy ónimderdi jıi paıdalana bastaǵan.
«Elektrondy shylymnyń kópshiliginde nıkotın bolady. Kóptegen elektrondy temekiden jaǵymdy mango, jemister men kremniń dámi shyǵyp turady. Áıtse de elektrondy temekidegi aerozol zııansyz emes. Quramynda nıkotın, kantserogendi hımıkattar, ushpa organıkalyq qospalar, ókpe aýrýyna baılanysty hosh ıistendirgishter, nıkel, qalaıy jáne qorǵasyn sııaqty aýyr metaldar bolýy múmkin. Jastar arasynda veıpıng keń taraǵan AQSh-ta elektrondy temekini tartýdyń keselinen 68 ólim jaǵdaıy tirkelip, 2806 adam ókpe aýrýyna shaldyqqan», - dep habarlaıdy ortalyqtan.
Balalardy elektrondy temekiden qalaı qorǵaý kerek? Ol úshin ortalyq temekiden taza orta qurý jónindegi keshendi saıasatty engizip, baǵany arttyryp, osyndaı ónimderdiń marketıngin shekteý kerektigin habarlaıdy.