Qazaqstanda Dúnıejúzilik temekimen kúres kúnine arnalǵan aılyq bastaldy
Sharanyń maqsaty - densaýlyqqa shylymqorlyqtyń zııandy áseri týraly halyqty aqparattandyrýdy arttyrý; qazaqstandyqtardy temeki shegýdi tómendetýge, salaýatty ómir saltyn ustanýǵa, azamattardyń óz densaýlyǵyna jáne zańdardy oryndaýǵa jaýapkershiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan áreketterge jumyldyrý.
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (ári qaraı - DDSU) málimetteri boıynsha, ár 6 sekýnd saıyn temeki bir adamnyń ómirin jalmap, jyl saıyn temeki shegý 5,4 mln. adamnyń óliminiń sebebi bolady.
2015 jyly QR DSÁDM Salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý problemalary ulttyq ortalyǵymen ótkizilgen 6-shy Ulttyq zertteýdiń statıstıkalyq málimetterine sáıkes, turǵyndardyń 18,3%-y temeki ónimderin qoldanady.
Ulttyq zertteýdiń statıstıkalyq málimetterimen salystyrǵanda, temekini tutynýdyń taralýy tómendeýde. Sonymen qatar, jyl saıyn qala halqynyń shegilmeıtin temeki ónimderin tutynýshylardyń sany 1,6%-ǵa, al aýyldy jerlerde 1%-ǵa artqan.
Osy maqsatta QR DSÁDM SÓS Ulttyq ortalyǵy Dúnıejúzilik temekimen kúres kúniniń aıasynda birqatar sharalardy ótkizý men uıymdastyrý boıynsha usynymdar ázirledi.
Atalǵan sharalar densaýlyq mektepteri jáne temekige qarsy kúres ortalyqtary, ózin ózi dıagnostıkalaý, baǵalaý, túzetý, baqylaý ádisiniń kabınetteri qatysýshylaryn oqytýdy; halyqqa, ásirese, alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek deńgeıinde jáne temekiden bas tartqysy keletin adamdarǵa psıhologııalyq-áleýmettik qoldaý kórsetý maqsatynda jumys oryndarynda profılaktıkalyq kómek kórsetýge baǵyttalǵan psıhologtar, áleýmettik jáne medıtsınalyq qyzmetkerler úshin semınar-trenıngter uıymdastyrýdy qarastyrady.
Sonymen qatar, bilim berý uıymdarynda medıtsınalyq mamandardyń qatysýymen temeki men temeki tútininiń aǵzaǵa zııany týraly, onyń saldaryn túsindirý maqsatynda synyp saǵattaryn ótkizý; «Kalıannyń zııany», «Temekiniń qaýpi», «Tútinsiz temekiniń zııany» taqyryptaryna psıhologtar men ýchaskelik dárigerlerdi shaqyrý arqyly ata-analar jınalysyn, olarǵa keńes berý sharalaryn (onyń ishinde minez-qulyq qaterleri bar balalardyń ata-analary bolǵan jaǵdaıda) ótkizý; jastar densaýlyǵy ortalyqtarynda «Temeki shegýdiń zııany», «Balalarǵa - salaýatty bolashaq» taqyryptarynda trenıngter men ashyq esik kúnderin ótkizý; «Densaýlyq jarnamasy» flesh-mobyn ótkizý; teń-teńimen qaǵıdasy boıynsha stýdentter arasynan eriktilerdi oqytý jáne t.b. boıynsha usynymdar jasaldy.
Dúnıejúzilik temekimen kúres kúni aıasynda ótkiziletin sharalar temekige táýeldiliktiń taralýyn tómendetýge, halyqty temekige qarsy kúreske jumyldyrý, temei shegýdiń aldyn alý men temekininń aǵzaǵa tıgizer zııany týraly qoǵamdy habardar etýge baǵyttalǵan.
Esterińizge sala keteıik, jyl saıyn 31 mamyrda DDSU men onyń seriktesteri barlyq elderde temeki shegýdiń aǵzaǵa tıgizer zııanynyń qaýpine nazar aýdara otyryp, temeki shegýdi tómendetý boıynsha tıimdi saıasatty júrgizýge baǵyttalǵan Dúnıejúzilik temekimen kúres kúnin atap ótedi.