Qazaqstanda baspana baǵasynyń ósýine ne áser etti
ASTANA. KAZINFORM — Bıylǵy qazan aıynyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstanda taýarlar men qyzmetterdiń baǵasy 12,6 paıyzǵa ósti. 2025 jyly ınflıatsııalyq úderisterdiń údeýi tek Qazaqstanda ǵana emes, álemdik ekonomıkada da baıqalyp otyr.
Energyprom.kz málimetine qaraǵanda, ekonomıkadaǵy jalpy baǵa ósimi turǵyn úı naryǵyna da áser etip, onyń qymbattaýyna sebep boldy.
Bul segmentke tolyǵyraq toqtalaıyq. 2025 jyldyń qazan aıynda jańa páterlerdiń (jańadan salynǵan turǵyn úılerdegi) baǵasy 13,1%-ǵa ósse, qaıtalama naryqtaǵy baǵa 11,6%-ǵa kóterilgen. Alaıda bul kórsetkishter ortasha mánder ǵana, olar óńirlerdegi naqty ahýaldy tolyq ashyp kórsetpeıdi, óıtkeni ár qaladaǵy jaǵdaı ártúrli.
Máselen, jańa turǵyn úı baǵasy bárinen de Pavlodarda (24,2%-ǵa), Qonaevta (17,8%-ǵa), Almatyda (16,2%-ǵa), Shymkentte (15,5%-ǵa), Qyzylordada (15,3%-ǵa) jáne Astanada (13,7%-ǵa) qymbattady. Osy alty qalada baǵa ósimi respýblıka boıynsha ortasha deńgeıden asyp tústi. Al qalǵan on tórt qalada dınamıka birshama baıaý júrdi, olardyń altaýynda ósim 5%-dan aspady.
Uqsas jaǵdaı qaıtalama naryqta da baıqalady. Alty qalada baǵa ósimi ortasha deńgeıden joǵary bolsa, qalǵan on tórtinde — tómen. Qaıtalama naryqta baǵa bárinen de Almaty, Pavlodar, Taldyqorǵan, Aqtóbe, Túrkistan jáne Shymkent qalalarynda qymbat. Baǵanyń eń baıaý ósimi Qyzylorda, Qaraǵandy, Atyraý, Aqtaý jáne Óskemen qalalarynda baıqaldy.
- Bıyl turǵyn úı baǵasynyń qymbattaýynyń birqatar sebebi bar jáne olar negizinen zańnamadaǵy ózgeristermen baılanysty. Bul ózgerister tutynýshylardyń, qurylysty salýshylardyń jáne qaıtalama naryqtaǵy satýshylardyń áreketine áser etti, - delingen Energyprom.kz aqparatynda.
Birinshi sebep - 2026 jyly QQS mólsheriniń 12%-dan 16%-ǵa ósýi.
Birinshiden, qurylysty salýshylar bolashaq jobalardan túsetin paıdany saqtap qalý jáne táýekelderdi azaıtý maqsatynda sharshy metr baǵasyna QQS ósimin aldyn ala engize bastady. Saldarynan jańa turǵyn úılerdiń baǵasy mólsherleme resmı kúshine engenge deıin birtindep óse bastady.
Ekinshiden, halyq baǵanyń mindetti túrde ósetinin túsinip, suranysty kúsheıtti. Kóptegen satyp alýshylar «baǵa óspeı turyp satyp alýǵa» tyrysqandyqtan, qosymsha dúrbeleń týyndady, bul tipti QQS-ǵa tikeleı qatysy joq nysandardyń baǵasynyń jedel ósýine túrtki boldy.
Úshinshiden, qaıtalama naryqta da baǵa ósimi baıqaldy, satýshylar jańa úılerdiń qymbattaýyna qarap, baǵalardyń ári qaraı da ósetinin esepke aldy. Sonymen qatar QQS mólsheriniń ósýi qurylys materıaldary men merdigerlik qyzmetterdiń ózindik qunyn arttyrdy, saldarynan qurylys salýshylar baǵany qymbattatty.
Aıta keteıik, 2026 jyldyń 1 qańtarynan bastap qurylys salýshylarǵa turǵyn úıdi satqan kezde beriletin QQS jeńildikteri alynyp tastalady, bul da jyljymaıtyn múlik baǵasyna qosymsha áser etedi.
Ekinshi sebep - úlestik qurylys erejeleri qatańdatyldy.
Esterińizge salsaq, Qazaqstanda qurylysqa úlestik qatysý týraly zańǵa úsh túzetý paketi ázirlenip, iske qosyldy. Birinshi túzetý paketi bıyl 12 shildede, ekinshi paket 30 tamyzda kúshine endi, al úshinshi paket 2026 jyly engiziledi dep josparlanǵan. Ekinshi túzetý paketi erekshe mánge ıe: endi barlyq mámileler tek úlestik qatysý sharty (ÚQSh) boıynsha jasalady, turǵyn úı keshenin tek kepildik nemese ruqsat bolǵan jaǵdaıda ǵana jarnamalaýǵa bolady, al qurylys salýshylardyń qyzmetin ákimdikter men ınjınırıngtik baqylaıdy.
Bul sharalar, bir jaǵynan, qajetti jáne oń nátıje beredi — naryqtyń ashyqtyǵy men qaýipsizdigin arttyrady, al ekinshi jaǵynan, baǵaǵa qosymsha qysym jasap, jańa turǵyn úıdiń qymbattaýyna áser etedi. Mámilelerge qoıylǵan shekteýler jáne jarnama men kepildikke qoıylǵan qatań talaptar naryqtaǵy usynysty azaıtyp, turǵyn úı qunyn qosymsha kóteredi.
Úshinshi sebep - maýsymdyq faktorlar
Qazaqstandaǵy turǵyn úı naryǵynda maýsymdyq ózgerister de bolady. Jazda jáne kúz mezgiliniń basynda satyp alýshylardyń belsendiligi artady: adamdar mámilelerdi jyldyń sońyna deıin aıaqtaýǵa umtylady, al qurylysty salýshylar jańa jobalardy iske qosady.
Tórtinshi sebep - dollardyń teńgege shaqqandaǵy baǵamynyń ósýi
Dollardyń teńgege shaqqandaǵy baǵamynyń nyǵaıýy ımporttyq qurylys materıaldary men jabdyqtardyń qunyn arttyryp, qurylystyń ózindik qunyna áser etedi. Qurylysty salýshylar bul shyǵyndardy sharshy metr baǵasyna qosyp, jańa turǵyn úıdiń qunyn kóteredi.
Qaıtalama naryqta satýshylar da dollar baǵamynyń ósýine baılanysty baǵalardy kóterýge tyrysady, páter qunyn aǵymdaǵy baǵamǵa saı esepteıdi. Al baǵany tómendetý sırek kezdesedi — tek suranys azaıǵan jaǵdaıda nemese páter uzaq ýaqyt boıy satylmaǵan kezde oryn alady.
Buǵan deıin qazan aıynda Astana men Almaty qalasynda baspana kóp satylǵanyn jazǵan edik.