Qazaqstanda áıelder densaýlyǵyn qorǵaý boıynsha onkúndik bastaldy
Sharanyń negizgi maqsaty - halyqtyń nazaryn qaterli isik aýrýlarynyń aldyn alý men erte anyqtaý máselelerine aýdarý, sút bezi qaterli isigin erte anyqtaýdyń mańyzdylyǵy jóninde áıelderdiń saýattylyǵyn arttyrý, óz densaýlyǵy úshin ortaq jaýapkershilikti qalyptastyrý, ýaqytyly skrınıngtik tekserýge (mammografııa) jáne salaýatty ómir saltyna beıimdilikke yntalandyrý.
Aýrýdy erte anyqtaý men ýaqytyly emdi bastaý - áıelder densaýlyǵyn saqtaýdyń basty kepili. 2014 jyly qaterli jáne qatersiz sút bezi isikterin erte anyqtaý skrınınginiń aıasynda 386 112 áıel tekserildi, 45 077 (11,7%) qaterli isik jáne isik aldy jaǵdaılary anyqtaldy. Qaterli isik aýrýlaryn erte anyqtaý tamaqtaný barysynda jemister men kókónisterdi az paıdalaný, fızıkalyq belsendiliktiń bolmaýy, shylym shegý men ishimdik ishý sııaqty aǵzaǵa zııanyn tıgizetin qaýiptiń minez-qulyq faktorlarynyń áserin boldyrmaý; adamnyń pappıloma vırýsyn shaqyratyn (HPV) juqpaly aýrýlarǵa qarsy vaktsınatsııalaýdan ótý, jumys ornynda densaýlyqqa zııan jáne qaterli faktorlardy baqylaý arqyly júzege asyrylady. Osy turǵyda elimizdiń aımaqtarynda ótetin onkúndik barysynda sút bezi qaterli isigin aldyn alý máseleleri boıynsha medıtsına qyzmetkerlerine alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek, oqý semınarlary, trenıngter, dóńgelek ústelder men AMSK mekemelerinde salalyq mamandardyń qatysýymen ashyq esik kúnderi ótkiziledi. Jumys oryndarynda onkologııalyq qyzmet mamandarynyń qatysýymen profılaktıkalyq skrınıngtik tekserýler uıymdastyrylatyn bolady. Sút bezi qaterli isiginiń aldyn alý densaýlyq mektepteriniń jumysy jandandyrylady. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimeti boıynsha, sút bezi qaterli isigi áıelder arasynda keń taralǵan. Jyl saıyn bul aýrýǵa 1,38 mln adam shaldyǵady, 458 myń jaǵdaı ólimmen aıaqtalady. Qazaqstanda sút bezi qaterli isigi jańadan paıda bolatyn qaterli isikter qurylymynda, sonymen qatar, jalpy qurylymda da birinshi orynda. Atalǵan aýrý boıynsha ólim-jitim 2014 jyly 100 myń adamǵa shaqqanda 7,8 paıyzdy qurady. Sút bezi qaterli isiginiń I jáne II kezeńi 2013 jylmen (77,1%) salystyrǵanda 80,6%-ny qurady. Álemde Dúnıejúzilik sút bezi qaterli isigi týraly habardar bolý kúni jyl saıyn 21 qazanda atap ótiledi.