Qazaqstanda avtorlarǵa arnalǵan biryńǵaı tsıfrlyq platforma qurylýy múmkin
ALMATY. KAZINFORM — Almatyda avtorlyq quqyq máselelerdi talqylandy.
Almatyda Ádilet vıtse-mınıstri Botagóz Jaqselekova jáne Senat pen Májilis depýtattary avtorlyq qoǵam ókilderimen kezdesti. Jıyn barysynda avtorlyq quqyq jáne avtorlardyń quqyqtaryn ujymdyq basqarý uıymdaryna qatysty zań jobasy tanystyryldy.
Májilis depýtaty Erlan Stambekov qazirgi avtorlyq qoǵamdarda ashyqtyq pen avtorlar úshin ádiletti tólem joq ekenin atap ótti. Onyń aıtýynsha, bul máselelerdi sheshý úshin biryńǵaı memlekettik reestr qurý suraǵy qarastyrylyp jatyr.
— Men «Abyroı» avtorlyq qoǵam qurýshylarynyń biri boldym, biz ashyq ári ádil uıym qurǵymyz keldi. Odan ketip, biraz jyl ótkennen keıin jumysymen tanysýǵa kelgenimde mundaǵy urlyq pen zańsyzdyqtan shoshydym. Mysaly, uıymnyń burynǵy dırektory ózine 15 mln avtorlyq gonorar alǵan. Ne úshin ekenin suraǵanymda «men Facebook-qa post jazamyn» dedi. Endi Májilis qabyrǵasynda otyryp, osy máselege qaıta kelip otyrmyn. Biz kreatıvti ındýstrııalarǵa ózgerister engizý boıynsha zań jobasyn qarastyryp jatqanbyz. Sonda adamnyń shyǵarshylyǵymen paıda bolatyn kreatıvti ındýstrııanyń negizi avtorlyq quqyǵy qorǵalý kerektigin túsindik. Aldymen, avtorlyq quqyq máselesine memlekettik monopolııa engizýdi usyndyq. Biraq talqylaýlardan keıin avtorlyq qoǵamdardy qaldyra otyryp, Ádilet mınıstrligimen birge biryńǵaı memlekettik reestr qurý sheshimine toqtadyq, — dedi depýtat.
Ádilet vıtse-mınıstri Botagóz Jaqselekova ázirlenip jatqan zań jobasyna sáıkes tsıfrlyq platformany Qazpatent ulttyq zııatkerlik menshik ınstıtýty ázirleıtinin atap ótti. Óz kezeginde Qazpatent dırektory Sábıt Ahmetov jańa tsıfrlyq platformanyń qalaı jumys isteıtinin túsindirdi.
— Qabyldanatyn zań normalaryna sáıkes biryńǵaı tsıfrlyq platforma ázirlenedi. Birinshi kezekte platforma ishinde avtorlar men avtorlyq qoǵamdar tsıfrlyq kelisimshartqa qol qoıady. Qalǵan qaǵaz júzindegi kelisimsharttar zań aıasynda kúshin joǵaltady. Ekinshi satyda, avtorlyq qoǵamdar zııatkerlik menshikti qoldanýshylar, ıaǵnı kafe-restorandar, telekanal, oıyn-saýyq keshenderi jáne t. b. kelisimshart jasap, sosyn qansha aqsha alyp otyrǵandaryn platformada kórsetedi, — dedi ol.
Sonymen qatar Sábıt Ahmetovtyń aıtýynsha, reestrde ár avtordyń jeke kabıneti bolady.
Odan bólek reestrde qaı mýzyka kimniń atynda ekeni, qandaı kody bar ekeni kórsetiledi. Degenmen, avtorǵa tólengen qarajat oryń ózine ǵana kórinedi, al jalpy qansha soma jınalǵany bárine qoljetimdi aqparat bolady.
Zııatkerlik menshikti paıdalanýshydardan qarajat úsh tarıf boıynsha jınalady: turaqty bekitilgen soma ne proportsıonaldy, ıaǵnı tyńdalǵanyna ne qoldanylǵanyna qaraı alynady. Oǵan qosa, aralas tarıf bolady.
Qazpatent basshysy joba áli de pysyqtalý ústinde ekenin eske saldy. Onyń aıtýysha, jańa tsıfrlyq platformada bir ǵana ne birneshe avtorlyq qoǵamdy qaldyrý týraly sheshim qabyldanbady. Bul sheshim Parlament qabyrǵasynda qabyldanady.
Eske salaıyq, buǵan deıin avtorlyq quqyq máselesine memlekettik monopolııa engizý usynysy nege qabyldanbaǵanyn jazǵanbyz.