Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń alqaptary artady
«2017 jyly aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn 22 mıllıon gektar alqapta ornalastyrý josparlanýda, bul 2016 jylmen salystyrǵanda 311 myń gektarǵa artyq. Onyń ishinde kóktemgi egis kólemi 18,5 mln. gektardy quraıdy. Agroónerkásiptik keshendi damytýdyń jańa memlekettik baǵdarlamasyna sáıkes, ishki naryqty otandyq ónimmen tolyqtyrýǵa, qurama jem jáne qaıta óńdeıtin kásiporyndardyń júktemeligin arttyrýǵa, mal sharýashylyǵynda jem-shóp bazasyn nyǵaıtý úshin egistik jerlerdi ártaraptandyrýda mynadaı jumystar júrgizilýde»,- dep toqtaldy Q. Aıtýǵanov.
Osy rette mal azyǵy daqyldarynyń egistik kólemi (arpa, suly, júgeri, asburshaq, noqat) - 206 myń gektarǵa, jarma daqyldary - 32 myń gektarǵa, maıly daqyldar - 60 myń gektarǵa, qant qyzylshasynyń egistik kólemi 7 myń gektarǵa artady dep josparlanýda.
Sýdy kóp qajet etetin dándi-daqyldar, sonyń ishinde kúrish kólemin 2 myń gektarǵa, maqtany - 4,6 myń gektarǵa, bıdaıdy 338 myń gektarǵa qysqartý kózdelýde. Jalpy dándi-daqyldardyń egistik alqaby 15 mln. gektardy quraıtyn bolady, onyń ishinde bıdaı 12 mln. gektarǵa egilmek.
Sonymen qatar, aǵymdaǵy jyly AÓK sýbektilerimen kóktemgi egis jáne egin jınaý jumystaryn júrgizýge bólingen bıýdjettik nesıe kólemi 60 mlrd. teńge. Osy qarajattardyń sheńberinde jalpy 3 mln. gektar egistik alqapty qamtı otyryp, 1500 AÓK sýbektilerin qarjylandyrý kózdelip otyr. Bul turǵyda, memlekettik qarajatty paıdalanýdyń tıimdiligin jáne qaıta óńdeýmen aınalysatyn kásiporyndardyń júktemeligin arttyrý maqsatynda qarjylandyrý tetikteri basyńqy baǵyttar boıynsha júzege asyrylady. Atap aıtqanda, birinshi kezekte maıly daqyldar men mal azyǵy daqyldary qarjylandyrylady.
«Jańa memlekettik baǵdarlamanyń aıasynda aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerin joǵarǵy sapaly tuqymmen qamtamasyz etý maqsatynda tuqym sharýashylyǵyn qoldaý mehanızmi jetildirildi. Mysaly, aǵymdaǵy jyldan bastap biregeı jáne elıtalyq tuqymdardy sýbsıdııalaý qaıtadan bastalatyn bolady, al birinshi reprodýktsııaly tuqymdar tek basymdy daqyldar boıynsha jáne eń tómengi normasyz sýbsıdııalanatyn bolady. Budan basqa jemis-jıdek daqyldary men júzimniń elıtalyq kóshetteri jáne birinshi urpaqty býdandaryn sýbsıdııalaý jalǵastyrylatyn bolady. 2017 jyly 2,4 mln. tonna aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń tuqymy daıyndaldy»,-dedi Aıtýǵanov.
Belgili bolǵandaı, aǵymdaǵy jyly mıneraldy tyńaıtqyshtardy sýbsıdııalaý úshin 13 mlrd. teńge bólindi, bul byltyrǵy jylmen salystyrǵanda 2 mlrd. teńgege artyq. Kóktemgi egis jumystary bastalǵan ýaqyttan bastap ár on kún saıyn mıneraldy tyńaıtqyshtardy jóneltý boıynsha monıtorıng júrgizilip otyrady.
2017 jylǵy kóktemgi dala jumystaryn ýaqytyly júrgizýdi qamtamasyz etý maqsatynda 375 myń tonna mólsherinde qajetti dızel otynynyń kólemi aıqyndaldy, onyń ishinde 148 myń tonna naýryz aıyna bekitildi. Naýryz aıyna bekitilgen baǵa lıtrine 105 teńge. Naryqtyq baǵa lıtrine 130 teńge bolǵanda, operatorlardyń shyǵynyn eskere otyryp, aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshileri úshin lıtrine 120 teńgeni quraıdy.