Qazaqstanda attraktsıondardy tekseretin synaq ortalyqtary bar ma
ORAL. KAZINFORM — Demalys oryndarynda, saýda úılerinde adamdar attraktsıondar men batýttardy paıdalanady. Keıde munyń sońy oqys oqıǵaǵa soqtyryp jatady. Osy oraıda Kazinform tilshisi mamandarǵa jolyǵyp, máseleni zerdelep kórdi.
Qaýipsizdik talaptary qandaı?
Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligi tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıteti BQO boıynsha departamentiniń basshysy Nurjan Satybaldınovtyń málim etkenindeı, attraktsıondar men batýttardy qoldaný kezinde qaýipsizdik talaptaryn saqtaý asa mańyzdy.
Nurjan Ahmedııarulynyń sózine qaraǵanda, bul týraly Eýrazııa ekonomıkalyq odaǵynyń «Attraktsıondardyń qaýipsizdigi týraly» tehnıkalyq reglamentinde tolyq aıtylǵan.
Mundaǵy maqsat — jabdyqtardy jobalaý jáne qaýipsiz paıdalaný standarttaryn mindetti túrde saqtaı otyryp, jazataıym oqıǵalar men apattarǵa jol bermeý.
— Sonymen qatar 2019 jylǵy 1 shildeden bastap attraktsıondardy paıdalanýǵa berý jáne paıdalaný kezindegi qaýipsizdik týraly ulttyq standart bekitilgen. Standart attraktsıondardy tirkeý, qabyldaý jáne tehnıkalyq tekserýdi rettep, ıeleri men operatorlardyń mindetterin aıqyndaıdy. Attraktsıondy iske qosar aldynda ıesi nemese paıdalanýshy ony jergilikti atqarýshy organda tirkeýge mindetti, — deıdi departament basshysy.
Onyń aıtýynsha, attraktsıondardy tehnıkalyq kýálandyrýdy da esten shyǵarýǵa bolmaıdy.
Standartqa sáıkes attraktsıondardyń tehnıkalyq jaı-kúıin belgili bir merzimde, ásirese, uzaq ýaqyt turyp qalǵannan keıin nemese normatıvtik qyzmet merzimi bitkennen soń tekserý kerek.
Muny bilikti sarapshylar (akkredıttelgen uıymdar) atqaryp, saraptama qorytyndysyna sáıkes tıisti qorytyndy beriledi.
Oral qalasy ákimdiginiń málimetine qaraǵanda, oblys ortalyǵyndaǵy saýda úıleri men qalalyq mádenıet jáne demalys saıabaǵynda 26 sýbekt tirkelgen. Sondaı-aq osyndaı nysandar esebin Aqsaı qalasy ákimdigi de júrgizedi.
— Jalpy, attraktsıondar men batýttar balalar úshin de, eresek adamdar úshin de qaýipsiz bolýy kerek. Muny kúnbe-kún baqylap, qaýipsizdik sharalaryn esh umytpaý qajet. Sondaǵy qyzmetkerler de oqytylyp, talapqa saı bolǵany abzal. Jýyrda kezdesýde kásipkerler Qazaqstanda attraktsıondardy tehnıkalyq kýálandyrýdy júrgizetin akkredıttelgen uıymdardyń, synaq ortalyqtary men zerthanalardyń joqtyǵy jóninde aıtty. Biz bul jóninde Ulttyq akkredıtteý ortalyǵyna arnaıy hat joldadyq. Jalpy, kásipkerler óz qyzmetkerlerin Reseıde de oqytyp, tıisti sertıfıkattaryn ala alady. Tek bul olarǵa qymbatqa túsedi, — dedi Nurjan Satybaldınov.
Kásipkerler ne deıdi?
«Djýmandjı park» attraktsıondar parki dırektorynyń orynbasary Anton Rotshtaın Eýrazııa ekonomıkalyq odaǵynyń «Attraktsıondardyń qaýipsizdigi týraly» tehnıkalyq reglamentine sáıkes qyzmetkerler oqyp, sertıfıkat alýy kerektigin aıtady.
— Ókinishke qaraı, Qazaqstanda attraktsıondaǵy ákimgerler, operatorlar, mehanıkter jáne basqa mamandardy oqytatyn ortalyqtar joq. Sondyqtan bizge Reseıdegi osyndaı mekemelerge júginýge týra keledi. Olarda da kóp emes, onshaqty ortalyq bar. Biryńǵaı tehnıkalyq reglament bolǵandyqtan, bizdiń qyzmetkerler úsh jylda bir ret onlaın oqyp, emtıhan tapsyryp, sertıfıkat alady. Bul, árıne, qymbatqa túsedi, — deıdi A.Rotshtaın.
Onyń oıynsha, eger oqytý ortalyǵy Qazaqstanda bolsa, arzanǵa shyǵar edi. Negizgi erejeler birdeı bolǵanymen, ár eldiń óz standarty bar. Sondyqtan Qazaqstanda qyzmetkerlerdi attraktsıondardy qaýipsiz paıdalanýǵa úıretetin keminde bir ortalyqtyń bolǵany jón.
Ekinshi másele, atalmysh tehnıkalyq reglamentke sáıkes jańa attraktsıondar sertıfıkattalýy tıis. A.Rotshtaınnyń nyqtaýynsha, Qazaqstanda mundaı synaq zerthanasy joq. Reseıdiń ózinde 5-6 kompanııa bar, olardy monopolıster deýge bolady. Sol sebepti baǵasy da óte joǵary.
Mamandar kelip, attraktsıondy tolyq tekserýden ótkizedi. Sonyń qorytyndysy negizinde bári oıdaǵydaı bolsa, sertıfıkat beredi. Bul úlken shyǵyn bolǵandyqtan, attraktsıon ıeleri onyń ornyn paıdalanýshylar esebinen toltyrýdy kózdeıdi.
Sondaı-aq attraktsıondardy tehnıkalyq kýálandyrý da túıtkildi jaıt bolyp otyr. Bul normatıvtik qyzmet merzimi bitken attraktsıondarǵa qatysty.
Mundaı attraktsıondar jyl saıyn tehnıkalyq kýálandyrýdan ótip turýy kerek. Bul Qazaqstannyń ST 3359-2019 standartyna kiretindikten, oǵan reseılik kompanııalar kirise almaı, bas tartady.
— Al Qazaqstanda bul standartqa sáıkes akkredıttelgen synaq ortalyqtary men zerthanalar joq. Sondyqtan avtokran, aýyr arnaıy tehnıka sııaqty júk kóteretin tehnıkalar boıynsha akkredıttelgen synaq ortalyqtarynyń qyzmetin paıdalanýǵa týra keledi. Jyl saıyn Almatydan mamandar kelip, attraktsıondardyń qyzmetin tekseredi. Biraq mundaı ortalyqtar tek Almaty men Astanada ǵana. Olardyń ushaqpen kelip-ketýi, birneshe kún boıy qonaqúıde turýy qosymsha shyǵynǵa qaldyrady. Árıne, attraktsıondardyń klıentterimiz úshin qaýipsiz bolýy bárinen de mańyzdy ekendigin jaqsy túsinemiz, soǵan múddelimiz, — deıdi A.Rotshtaın.
Zańsyz ornatylǵan attraktsıon da bar
Oral qalasy ákiminiń baspasóz hatshysy Danııar Ospannyń naqtylaýynsha, attraktsıondar ornatylatyn qalalyq mádenıet jáne demalys saıabaǵy arnaıy oryndar bar.
— Al Tuńǵysh Prezıdent alańynda qoıylǵan attraktsıon zańsyz bolyp esepteledi. Ony eshkim tirkemeıdi de. Qazirgi ýaqytta túsindirý jumystary júrgizilip, polıtsııa atalmysh attraktsıonǵa qatysty sharalar qoldanýda, — dedi Danııar Ospan.
Oral qalalyq mádenıet jáne demalys saıabaǵynyń basshysy Meıirbek Qajyǵalıevtiń jetkizgenindeı, park aýmaǵynda barlyǵy 28 attraktsıon qyzmet kórsetse, sonyń ishinde ekeýi — batýt.
— Jeke kásipkerler attraktsıondardy saıabaq aýmaǵynda ornatyp, jazǵy maýsym kezinde kelýshilerge qyzmet kórsetý úshin mádenıet jáne demalys saıabaqtary men skverleri dırektsııasymen seriktestik týraly kelisimshart jasasty. Onda jeke kásipker qaýipsizdik tehnıkasyn, órt qaýipsizdigi erejelerin saqtaýǵa mindetti dep kórsetilgen. Oǵan qosa saıabaq ákimshiligi jeke kásipkerlerge qaýipsizdik erejelerin saqtaý týraly eskertýler, habarlamalar taratyp, tekserip turady, — deıdi Meıirbek Qajyǵalıev.
Budan tórt jyl buryn Oral qalasyndaǵy osy ortalyq saıabaqta átkenshekten segiz bala qulap ketip, zardap shekti.
Mundaı jaǵdaı qaıtalanbas úshin attraktsıondarda qaýipsizdikke erekshe mán berý qajettigi kúmán týǵyzbaıdy.
Eske sala keteıik, budan buryn Oralda qalalyq saıabaqtaǵy attraktsıonnan 8 balanyń qulap ketkenin jazǵan bolatynbyz.