Qazaqstanda ár óńirdiń ózekti problemalaryna taldaý jasaıtyn sarapshylar tapshy
ASTANA. KAZINFORM - Qazaqstandaǵy sarapshylar kóp jaǵdaıda áriptesteriniń ne istep jatqanyn bilmeıdi. Osyndaıda búkil eldiń zııatkerlik áleýetin biriktirý mańyzdy. Astanada bas qosqan ekspertter aımaqtaǵy saraptamanyń jaı-kúıine toqtaldy.
Prezıdenti janyndaǵy Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýtynda óńirlik sarapshylar keńesiniń baǵdarlaý otyrysy ótti.
Keńes Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev ulttyq quryltaıdyń ekinshi otyrysynda atap ótken Memleket basshysynyń memlekettik saıasatty taldamalyq súıemeldeý sapasyn arttyrý tapsyrmasyn iske asyrý sheńberinde quryldy.
QSZI janyndaǵy óńirlik sarapshylar keńesi zertteýshiler, oqytýshylar, memlekettik qyzmetshiler, azamattyq qoǵam ınstıtýttary, jýrnalıster jáne belsendi azamattar tulǵasynda el óńirleriniń zııatkerlik áleýetin óńirlerdegi ózekti jaǵdaıdy taldaý, problemalyq máselelerdi anyqtaý jáne olardy sheshý jóninde usynystar ázirleý úderisine tartýǵa arnalǵan.
Instıtýt dırektory Erkin Tuqymov óziniń alǵy sózinde óńirlik keńes qurýdaǵy maqsat — óńirlik sarapshylardyń «daýysyn» kúsheıtý ekenin atap ótti.
«Sońǵy ýaqytqa deıin búkil nazar memlekettik uıymdarmen nemese iri kompanııalarmen úlestes ulttyq sarapshylarǵa nemese belgili bir saladaǵy sarapshylarǵa baǵyttalǵan. Biz aımaqtyq saraptama men sarapshylardyń jetispeýshiligine tap boldyq», — dedi ol.
Onyń aıtýynsha, basty maqsat — óńirlerge analıtıkany damytýǵa kómektesý jáne óńirlerdiń damýyna járdemdesýdiń tıimdi tetikterin ázirleý úshin óńirlerde qabyldanyp jatqan kúsh-jiger týraly el basshylyǵyn barynsha obektıvti jáne ózekti aqparatpen qamtamasyz etý.
«Biz búkil eldiń zııatkerlik áleýetin biriktirýimiz kerek», — dedi.
Jetekshi taldaý ortalyǵynyń basshysy óńirlik sarapshylardyń jumysyna járdemdesýge daıyn ekenin bildirdi.
«QSZI erekshe mártebesi bar, sheshim qabyldaýshy organdar jáne tulǵalarmen tikeleı jumys isteıdi. Sondyqtan birlesken aımaqtyq zertteýlerdi bastap, usynys jasaı alamyz jáne olardy eń joǵary deńgeıge kótere alamyz», — deıdi Erkin Tuqymov.
Erkin Tuqymovtyń pikirinshe, aımaqtyq sarapshylar erekshe sapa — tereń empatııaǵa ıe.
«Óńirde turatyn sarapshy onyń damýyna, problemalaryna beı-jaı qaramaıdy. Bizdiń óńirdegi sarapshylarymyz — jan-jaqty bilimi men biregeı tájirıbesi bar mamandar, sizder strategııany ázirleýge baǵa jetpes úles qosa alasyzdar», — dep atap ótti ol.
Sondaı-aq QSZI basshysy qatysýshylardyń nazaryn memlekettik saıasat qalyptasatyn qaǵıdatqa aýdardy.
«Búginde bul prıntsıpti top down approach nemese „joǵarydan tómen“ dep ataýǵa bolady. Sheshimder ortalyqta qabyldanyp, óńirlerge túsedi. Bottom up approach nemese „tómennen joǵaryǵa“ qarama-qarsy prıntsıpi, ıaǵnı, óńirden ortalyqqa, óńirlermen ózara árekettesýdiń jańa modeli bolýǵa tıis», — dedi spıker.
ChelMÝ Qostanaı fılıaly áleýmettik, gýmanıtarlyq jáne jaratylystaný ǵylymdary kafedrasynyń professory Denıs Kacheev mundaı bastamanyń mańyzy zor ekenin atap ótti.
«Men QSZI-nan Qazaqstannyń sarapshylar qaýymdastyǵyn biriktirýdi jáne ártúrli salalardaǵy sarapshylardyń aqparattyq bazasyn qurýdy suraımyn. Biz bir-birimizdi bilip, birge jumys isteýimiz kerek. Sarapshylar qaýymdastyǵy kóp jaǵdaıda áriptesteriniń ne istep jatqanyn bilmeıdi. Birlesken ǵylymı zertteýler men birlesken monografııalar shyǵarýǵa bolar edi. QSZI qazaqstandyq sarapshylardyń bas qosatyn ornyna aınalsa durys bolady», — deıdi Denıs Kacheev.
Al jýrnalıst Botagóz Omarova jumys formaty shynymen ózgerip jatqanyn jáne barlyq máselege, atap aıtqanda, aımaqtyq problemalarǵa qulaq asady dep úmittenetinin jetkizdi.
«QSZI jýrnalıster pýlyn qurý kerek dep esepteımin. Jýrnalıster pýlyn qurǵan kezde júrgizilgen jumys pen ózekti máselelerdi jarııa etýge múmkindik bolady. Áıtpese, atqarylyp jatqan jumys durys nasıhattalmaı, tanylmaı jatqan sııaqty. Men jýrnalıstermen jumys isteýge degen kózqarasymdy usynýǵa daıynmyn», — dedi ol.
Almaty damý ortalyǵynyń basqarýshy dırektory Rýslan Barmashev — IT qaýymdastyq ókili. Ol keńes durys jumys isteýi úshin men veb-saıt, taldaýlar men zertteý nátıjesin jarııalaýǵa bolatyn portal qurýdy usyndy.
«Men úshin analıtıka sózi, eń aldymen, derekterdi taldaý, sondyqtan veb-saıt tek birinshi qadam, al bolashaqta sarapshylar úshin de, memlekettik organdar úshin de sheshim qabyldaýǵa kómektesetin, jaqsy analıtıka júrgizýge negiz bolatyn data lakes derekter bazasyn qurýymyz kerek», — dedi Rýslan Barmashev.
Ten Qogam áleýmettik beıimdeý ortalyǵynyń jetekshisi, Qaraǵandy oblysy qoǵamdyq keńesiniń múshesi Aslan Kabegenov da biraz bastama kóterdi.
«Meniń usynysym — túrli toptar naqty máselelerdi talqylaı alýy úshin sarapshylar men analıtıkter pýlyn aıqyndaý. Búkil aqparatty qamtý múmkin emes. Tájirıbe almasýdyń paıdasy joǵary. Basqa aımaqtarda sátti keıster bar, olardy keńes platformasynda jarııa etýge bolady», — deıdi ol.
Keńestiń negizgi mindeti — óńirlerdi damytýǵa járdemdesýdiń tıimdi tetikterin ázirleý úshin memlekettik saıasatty taldamalyq jáne saraptamalyq súıemeldeý sapasyn arttyrýdy fasılıtatsııalaý arqyly óńirlerdi damytý jónindegi memlekettik saıasatty jetildirýge yqpal etý.
Kezdesýde qatysýshylar qyzyqtyrǵan suraqtaryn qoıyp, keńes jumysy boıynsha óz usynystaryn aıtty.
Sharaǵa bilim men ǵylymnan bastap bıznes pen medıaǵa deıingi memlekettik jáne jeke sektordyń túrli baǵyttarynda jumys isteıtin elimizdiń barlyq óńirleriniń sarapshylary, onyń ishinde zertteýshiler, bıznesmender, JOO oqytýshylary, zańgerler, jýrnalıster, eriktiler qozǵalysy, TKSh, áleýmettik sala ókilderi qatysty.
