Qazaqstanda AÓK-ti tıimdi damytýdyń negizgi baǵyttary qalaı aıqyndalady
«Bul óz kezeginde úlgi bolarlyq jaǵdaı. Óıtkeni osy baǵytta jaqsy komandalyq jumys iske asady. Bul joly biz bıznespen ońtaıly baılanys bolýy úshin biraz kásipkerdi shaqyrdyq. Al endi bizdiń mindetimiz – álemdik trendterdi zertteý jáne biz úshin tabysty naryqtardy anyqtaý, sondaı-aq tehnologııalyq damý turǵysynan Qazaqstannyń qazirgi jaǵdaıyn egjeı-tegjeıli zertteý. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń janyndaǵy Tehnologııalyq saıasat jónindegi keńeste basym baǵyttardy anyqtaýdy usyndyq, onyń ishinde MedTech, GreenTech, AgriTech qamtylǵan. Búgingi jıynda AgriTech boıynsha arnaıy talqylaý jasaımyz. Búkil álemniń negizgi baǵyttaryn jáne bizdiń eldiń jaǵdaıyn tolyq zerttegennen keıin ózimizdiń basym salalardy taǵy bir pysyqtap shyǵymyz», - dedi «Qazinnovations» IDJUA» AQ basqarma tóraǵasy Sanat Ahanov.
Onyń aıtýynsha, paıdasy men tabysy az jobalardy ysyryp tastaý kerek. Osy oraıda ımportty almastyrý men eksportty kóteretin barynsha tıimdi jobalardy tabý mańyzdy.
«Jalpy, bizdegi aýyl sharýashylyǵy salasynda segizge jýyq qosalqy baǵyt bar. Solardyń ishinde Qazaqstan úshin qarajatty qaı baǵytqa salý tıimdi bolatynyn naqty anyqtaıtyn bolamyz. Osy forsaıt nátıjesinde salanyń problemalaryn anyqtaımyz. Al bul jalpy aýyl sharýashylyǵy salasynda ońtaıly nátıje jasaýda jaqsy qoldaý bolmaq. Munymen qosa, biz mundaı erekshelikterdi tehnologııa prızmasy arqyly anyqtaımyz. Nátıjesinde maqsatty tehnologııalyq baǵdarlama jasalyp, ony Tehnologııalyq saıasat jónindegi keńestiń qaraýyna usynatyn bolamyz. Biz qaı jerde perspektıvaly baǵyttar men naryqtar bar ekenin jáne qazirgi jaǵdaıǵa qatysty naqty baǵa beremiz. ıAǵnı, osy tabysy bar baǵyttardy zerttep, onyń áleýetin elimizdiń basshylyǵyna tanystyrý kerek», - dedi sarapshy.
Ol forsaıt aıasynda barlyq qosalqy sektorlarda ózderiniń tobyn jınaıtyn sarapshylar bar ekenin naqtylady.
«Óz kezeginde onyń quramyna múddeli memlekettik organdar men bıznes ókilderi kiredi. Endi olar taǵy da qazirgi jaǵdaıdy, ıaǵnı jahandyq trendterdi zertteıdi. Sodan keıin olar qazirgi kezde saladaǵy barlyq joba men kompanııalarǵa monıtorıng jasaıdy. Bul forsaıttyń ereksheligi – biz bolashaqqa arnalǵan jobalardy, sondaı-aq qazirgi jaǵdaıdy da zertteımiz. Máselen, adamı kapıtal men ınfraqurylymnyń tıisti deńgeıi jasaqtalǵan qandaı da bir joba bolsa, onda tıisti qadamdar jasaý týraly usynys engiziledi. Bul rette qandaı da bir zańdy ózgertip, qarjylandyrý máselesin sheshýge erekshe nazar aýdarylady. Sonda osy jobalar aıasynda eksport áleýetin damytý múmkin bolady», - dedi S. Ahanov.
Budan bólek, osy saladaǵy srapshy-úılestirýshi Ánýarbek Bısembaev forsaıt zertteýlerdiń negizgi maqsaty agroónerkásiptik keshenniń ınnovatsııalyq turaqty damýy úshin negizgi tehnologııalardy aıqyndaýǵa baǵyttalǵanyn aıtty.
«Osy maqsatqa jetý úshin aldymyzǵa kelesi mindetter qoıyldy: tehnologııalyq boljaý jáne analıtıkalyq zertteýler júrgizý, tıisti salaǵa arnalǵan memlekettik tehnologııalyq saıasatty ázirleý, álemdik trendterdi baqylaý jáne salanyń básekelestik artyqshylyǵyn anyqtaý. Munyń bári bizge GII jahandyq ınnovatsııalyq ındeksiniń kórsetkishterin jáne ortalyq memlekettik organdar úshin belgili bir KPI qyzmetindegi tabys kórsetkishin jaqsartýǵa múmkindik beredi», - dedi Á. Bısembaev.
Onyń sózine qaraǵanda, bıyl shilde aıynda Agritech boıynsha qosalqy baǵyttardy aıqyndaý jumysy atqarylǵan.
Ár baǵyt boıynsha sarapshylar iriktelip, tıisti mindetter júkteldi.
«Tamyz aıynda Agritech salasyn damytýdaǵy problemalar men kedergiler anyqtaldy. Qyrkúıek aıynda biz Agritech baǵyty boıynsha trendter men draıverlerdi pysyqtap, taldaımyz. Bul turǵyda baǵdarlamalyq ári maqsatty qarjylandyrý, granttyq qarjylandyrý, patent jobalaryn zertteımiz. Sonymen qatar, saladaǵy negizgi sýbektiler men mamandar arasynda pikir almasý uıymdastyramyz. Qazan aıynda agroónerkásiptik keshendi damytýdyń iske asyrylyp jatqan baǵdarlamalary men strategııalaryna taldaý júrgiziledi. Budan bólek, Qazaqstannyń álemniń basqa elderimen salystyrǵandaǵy básekege qabilettiligi, álsiz jáne kúshti tustarynyń yqpaly, qaýip-qaterlerdiń áseri, sondaı-aq damytý múmkindikteri keńinen pysyqtalady», - dedi ol.
Ánýarbek Bısembaevtyń aıtýynsha, qarasha aıynda Agritech baǵytyndaǵy perspektıvaly tehnologııalardyń, ónimder men qyzmetterdiń tizimderi qurylady. Osy oraıda bolashaǵy bar salalardyń problemalary anyqtalyp, olardy sheshý joldary zerdelenedi, sondaı-aq norma jasaý, quzyrettilik jáne qarjylandyrý máselelerin sheshýge qatysty usynystar aıtylady.
«Jeltoqsan aıynda biz taǵy da dóńgelek ústel otyrysyn ótkizemiz. Oǵan qatysatyndardyń sany áldeqaıda kóp bolýy múmkin. Biz negizgi jáne basym tehnologııalarǵa, ónimder ári qyzmetterge qatysty tehnologııalyq zertteýdiń nátıjelerin talqylaımyz», - dedi spıker.
Á.Bısembaev agroónerkásip kesheniniń damýyndaǵy kedergilerdi de tizip shyqty.
«Qoǵamda myqty kadrlardyń tapshylyǵy máselesi bar. Tehnologııalyq kedergilerge toqtalsaq, óndiristik qordyń tozýy, óndiris pen sala ǵylymynyń arasyndaǵy baılanystyń joqtyǵy jáne jeke kapıtaldyń shekteýli qatysýy, organıkalyq ári ekologııalyq taza aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýdiń azdyǵy, agroónerkásiptik keshendegi protsesterdiń nashar avtomattandyrylýy, qoldanbaly aqparattyq júıelerdiń nashar engizilýi, sondaı-aq azyq-túlik sapasyn baqylaýǵa tıisti deńgeıde nazar aýdarmaý máselesi baıqalyp otyr. Sonymen qatar, ekonomıkada azyq-túlik qaýipsizdiginiń tómen deńgeıin, shaǵyn taýarly ónimderdiń kóptigin, aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń, qaıta óńdeý men tamaq ónerkásibi ınfraqurylymyn jańǵyrtý qajet ekenin atap ótken jón. Ekologııada klımattyń jahandyq ózgerýi máselesi bar», - dedi úılestirýshi.
Ánýarbek Bısembaev atalǵan jumystar aıasynda sarapshylar zańdar men zańǵa táýeldi aktilerdi, sýbsıdııalaý talaptaryn, memlekettik satyp alý is-sharalaryn, jer qoryn, kólik ınfraqurylymy men logıstıkany, mal basyn, sýmen qamtamasyz etý, tuqym qoryn, sondaı-aq saladaǵy bilim berý baǵytyn zertteıtinin atap ótti.
Aıta keteıik, AgriTech Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti janyndaǵy Tehnologııalyq saıasat jónindegi keńestiń sheshimi boıynsha zertteýge arnalǵan basymdyqty úsh baǵyttyń biri sanalady. Olardyń ishinde MedTech, GreenTech, AgriTech qamtylǵan. Qazinnovations ınnovatsııalardy damytý jónindegi ulttyq agenttigi jetekshi sarapshylardy tarta otyryp, atalǵan sektorlarǵa egjeı-tegjeıli taldaý júrgizýshi operator bolyp aıqyndaldy.
