Qazaqstan jemqorlyq eń kóp jasalatyn elder qatarynda: Antıkor túsinikteme berdi

ASTANA. QazAqparat - Jaqynda amerıkalyq US News jýrnaly sybaılas jemqorlyq az elderdiń reıtıngin jarııalady. Onda Qazaqstan tizimniń sońynda – 87 eldiń arasynda 75-shi orynda boldy. QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet tóraǵasynyń keńesshisi Arman Tileýkenov bul jańalyqqa qatysty Facebook-tegi paraqshasynda pikir bildirdi, dep habarlaıdy QazAqparat.

A.Tileýkenov amerıkalyq jýrnal júrgizgen saýalnamany zerttegenin jazdy. Onyń aıtýynsha, saýalnama jemqorlyqtyń jaı-kúıi boıynsha resmı túrde bar reıtıng retinde usynylmaǵan.

«Áriptesterim nelikten bul reıtıng atalǵan elderdegi sybaılas jemqorlyq deńgeıin anyqtaıdy degen qorytyndyǵa kelgenin bilmeımin. Ol memleketterdiń sybaılas jemqorlyq deńgeıin baǵalaý ádistemesine negizdelmegen jáne mundaı maqsatty kózdemeıdi. Bir qyzyǵy, baǵalanǵan elderdiń tiziminde nebiri 87 memleket bar. BUU-ǵa múshe 190-nan astam memleket bolsa da, qalǵan elderdiń bul tizimnen nelikten shyǵarylǵanyn tek saýalnama avtorlary ǵana biledi», - dep jazdy ol.

Ol sondaı-aq saýalnama 10 sanat boıynsha júrgizilgenin atap ótti.

«Biraq «týrızm», «bızneske ashyqtyq», «ozyq» kategorııalary túsinikti, al sybaılas jemqorlyq deńgeıin «seksýaldy» shkalasy boıynsha qalaı anyqtaýǵa bolady? Saýalnama avtorlarynyń baǵasyna qaraǵanda, biz seksýaldy halyq emespiz, bul shkala boıynsha bar bolǵany 3,7 paıyzǵa baǵalandyq. Tómendegi skrınshottarda sandar kórsetilgen», – dep jazdy A.Tileýkenov.

Ol taǵy bir mańyzdy faktini atady: 87 memleketti baǵalaýǵa nebári 36 eldiń turǵyndary qatysqan.

«ıAǵnı, respondentterdiń arasynda 51 eldiń azamaty joq. Bul saýalnamaǵa qatysqandar Qazaqstanǵa múldem kelmegen bolýy múmkin degendi bildiredi. Al baǵa tek úshinshi tulǵalardyń sózderinen nemese ashyq derekkózderden, onyń ishinde «Borat» fılminen alynǵan aqparat arqyly berilgen», - dep sanaıdy post avtory.

Onyń aıtýynsha, reıtıng elderdiń sybaılas jemqorlyq deńgeıin anyqtaý úshin emes, elge týrıstik maqsatta áleýetti barý nemese munda turý múmkindigin baǵalaý úshin jasalǵan. Sondaı-aq avtor qazirgi kezde birde-bir reıtıng eldegi sybaılas jemqorlyqtyń naqty deńgeıin baǵalamaıdy, tek sol nemese basqa adamdar tobynyń ony qalaı qabyldaıtyny týraly aqparat beredi dep qosty.

«Sybaılas jemqorlyqty qabyldaýdy baǵalaýdyń jahandyq ınstıtýttary bar – olar Transparensı Interneshnl sybaılas jemqorlyqty qabyldaý ındeksi, Dúnıejúzilik banktiń sybaılas jemqorlyqty baqylaý ındeksi, sybaılas jemqorlyqtyń bolmaýy týraly zańnyń ústemdigi ındeksi (World Justice Project). Bul rette, US News reıtıngimen salystyrmaly taldaý kórsetkendeı, jekelegen elderdiń baǵalanýy bir-birine múldem qarama-qaıshy.

Máselen, bul reıtıngte 75-sh orynda turǵan Qazaqstannan Mysyr (47), Ýkraına (48), Fılıppın (56), Ázerbaıjan (62), Ózbekstan (68), Gondýras (70) joǵary tur.

Al Transparensı Interneshnl sybaılas jemqorlyqty qabyldaý ındeksinde Qazaqstan 101-shi orynda, al Mysyr 130-shy, Ýkraına jáne Fılıppın 116-shy, Ázerbaıjan 157-shi, Ózbekstan 126-shy, Gondýras 157-shi orynda, ıaǵnı bul elder áldeqaıda tómen kórsetkishke ıe» , - dep túsindirdi A.Tileýkenov.

Sóz sońynda A.Tileýkenov birqatar qazaqstandyq BAQ-ta jarııalanǵan «jemqor elderdiń» tizimi týraly aqparat shyndyqqa janaspaıdy jáne naqty jaǵdaıdy kórsetpeıdi dep málimdedi.

«Biraq men basqa nárse - BAQ «klıkbeıt» qalaı juqtyrǵanyna, sosyn keıbir qandastarymyz «borattandyrýǵa» qalaı berilip ketkenine tańqalyp otyrmyn. Olar óz elin kúlkige aınaldyrýmen álek. Biraq, ókinishke oraı, biz nátıjeler týraly qalaı aıtý kerektigin bilmeımiz. Sybaılas jemqorlyqpen kúresýdiń tıimdi ádisteriniń biri – tsıfrlandyrý. Bul jerde de jeńisterimiz bar. 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan onlaın qyzmetter ındeksi boıynsha 8-shi orynǵa jáne «Elektrondyq úkimettiń damý ındeksinde» 28-shi orynǵa ıe boldy», - dep túıindedi post avtory.