Qazaqstan Tájikstanǵa eksporttalatyn un kólemin arttyrmaq
ASTANA. KAZINFORM - Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri Oljas Bektenov Dýshanbege resmı saparmen bardy, dep habarlaıdy Úkimettiń baspasóz qyzmeti.
Kún tártibinde saýda jáne ınvestıtsııalar, ónerkásip kooperatsııasy, energetıka, aýyl sharýashylyǵy jáne kólik baılanysy, sondaı-aq sý-energetıkalyq yntymaqtastyq salasyndaǵy qazaq-tájik ózara is-qımyly máseleleri tur.
Oljas Bektenovti Tájikstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Emomalı Rahmon qabyldady. Qazaqstan – Tájikstannyń tórtinshi iri saýda seriktesi. Búgingi tańda Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen Tájikstan Prezıdenti Emomalı Rahmon arasyndaǵy qarqyndy saıası dıalog pen qol jetkizilgen ýaǵdalastyqtardyń arqasynda ekijaqty saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq turaqty damyp keledi. Qolda bar zor áleýetti eskere otyryp, úkimetter aldyna taýar aınalymyn 2 esege – $2 mlrd-qa deıin arttyrý mindeti qoıyldy.
Úkimetaralyq kelissózder keńeıtilgen quramda ótti jáne yntymaqtastyqty nyǵaıtý ári saýda aǵyndaryn ártaraptandyrý sharalaryna arnaldy. Sondaı-aq Qazaqstannyń shamamen quny $190 mln bolatyn 85 taýar pozıtsııasy boıynsha eksportty arttyrýǵa daıyndyǵy atap ótildi.
Úkimettik delegatsııalar ónerkásip kooperatsııasyn damytýdyń mańyzdylyǵyna toqtalyp, eksportqa baǵdarlanǵan jańa birlesken óndirister qurýdyń ózektiligin atap ótti.
Qazaqstannyń mol tájirıbesin eskere otyryp, Tájikstan aýmaǵynda ken oryndaryn birlesip ıgerý jáne jobalardy júzege asyrý múmkindigi qarastyryldy. Sonymen qatar Qazaqstanda tájik temir joldary úshin temir jol tehnıkasyn shyǵaratyn iri óndiristik áleýet bar. Aqtóbe zaýyty rels arqalyq ónimderin jetkizýde yntymaqtastyq ornatýǵa daıyn. Sondaı-aq Qazaqstanda shyǵarylatyn lokomotıvterdiń, teplovozdardyń, baǵyttamalyq burmalardyń, transformatorlardyń, aýyl sharýashylyǵy tehnıkalarynyń, akkýmýlıatorlardyń, avtokólik quraldarynyń eksport kólemin arttyrý múmkindigi zor.
Ekijaqty kún tártibindegi mańyzdy másele – jyl saıyn nyǵaıyp kele jatqan ári ózara túsinistiktiń joǵary deńgeıimen sıpattalatyn sý salasyndaǵy yntymaqtastyq. Eki el qabyldap jatqan birlesken is-sharalar vegetatsııalyq kezeńde «Bahrı Tochık» sý qoımasynyń qajetti jumysyn qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Munda tóraǵalyq etý jyl basynan beri Tájikstannan Qazaqstanǵa aýysqan Halyqaralyq Araldy qutqarý qoryn uıymdastyrý jumystary sóz boldy.
Aýyl sharýashylyǵy salasynda ótken jylǵy saýda kóleminiń tómendeýinen keıin oń ósim serpini baıqalady. Osy jyldyń eki aıynda AÓK óniminiń taýar aınalymy 2023 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 8,9%-ǵa artyp, $84,9 mln-dy qurady. Buǵan qosa Tájikstanǵa aýyl sharýashylyǵy óniminiń eksporty qurylymyn ártaraptandyrý baıqalady. Saladaǵy qazirgi mindetterdiń qatarynda un jetkizý kólemin arttyrý máselesi bar. Un tartý óndirisi, mal sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý jáne basqa da baǵyttarda birlesken jobalar qurýdyń keleshegi zor.
Yntymaqtastyqtyń jańa baǵyttary qatarynda tsıfrlandyrý salasy bar. Joǵary deńgeıdegi ýaǵdalastyqtardy júzege asyrý sheńberinde Qazaqstan Tájikstanǵa Smart Bridge, IRBP (ınternet-resýrstardyń biryńǵaı platformasy), Smart Data Ukimet sekildi «eGOV» elektrondyq úkimetiniń menshikti ulttyq júıelerin óristetýge kómek kórsetý boıynsha jumystaryn bastady. IT salasyndaǵy nátıjeli yntymaqtastyq eki el ekonomıkasyn damytýǵa jáne azamattarynyń turmys sapasyn jaqsartýǵa jol ashady.
Sonymen qatar taraptar mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyq máselelerin talqylady. Bıyl Tájikstandaǵy Qazaqstannyń mádenıet kúnderin ótkizý mańyzdy oqıǵa bolmaq. Oljas Bektenov aldaǵy ýaqytta Dýshanbede qazaqtyń uly oıshyly Abaı Qunanbaev eskertkishiniń ashylýynyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Kelissózder qorytyndysy boıynsha úkimetter basshylary barlyq baǵyt boıynsha ekijaqty strategııalyq áriptestiktiń joǵary serpinin saqtaýǵa daıyn ekendikterin rastady.
