Qazaqstan sýper kompıýterler báıgesine qatysa ala ma
ASTANA. KAZINFORM – Astanada sýper kompıýter tehnologııalarynyń jahandyq báıgesindegi Qazaqstannyń róli talqylandy.
Nazarbaev ýnıversıteti fızıka kafedrasynyń qaýymdastyrylǵan professory Ernazar Ábdikamalov qýatty esepteýish mashınalardyń zamanaýı tehnologııalary aýa raıyn qoldan ózgertýden bastap ǵalamdy zertteýge deıingi aýqymnyń bárin qamtıtynyn aıtady.
«Sýper kompıýterdi jańa strategııalyq resýrs dep túsinýge bolady. Qazir sýper kompıýter qurastyrý báıgesindegi báseke óte joǵary. Ásirese grafıkalyq protsessorlar salasynda báseke qyzyp tur. Bul báıgede ázirge Nvidia, AMD kompanııalary alda», - deıdi ǵalym.
Al Qytaıdaǵy sýper kompıýterge arnalǵan ulttyq ortalyqtar túrli ǵylymı, ınjenerlik jobalardyń esebin shyǵarýǵa baǵdarlanǵan. Japonııanyń FUGAKU sýper kompıýteri 2020 jyly álemdegi eń jyldam kompıýter retinde moıyndalǵan. Ol jańa dáriler men ekologııalyq sheshimderdi ázirleýge qoldanylady. Al Fınlıandııa sýper kompıýterdiń kómegimen shaǵyn qalanyń jylý júıesin basqaratyn jobany sátti júzege asyrdy. Astanaǵa jınalǵan ǵalymdar Qazaqstan bul báıgege óz jobasyn qospasa da, osy naryqtyń jetkizý tizbegine kirýge múmkindigi bar ekenin aıtty.
«Eshbir el óz betimen sýper kompıýterdi bastan-aıaq qurastyra almaıdy. Qazir sýper kompıýter óndirisiniń jahandyq tizbeginde AQSh-tan bólek Taıvan, Nıderland, Germanııa sııaqty elder belsendi. Qazaqstan da sol qatarǵa kire alady. Ol úshin naqty bir baǵyttarda noý-haýdy damytyp, óz ónimin usyna alýy kerek. Ol ónimniń «temir» bolýy mindetti emes. Biz baǵdarlamamen qamtamasyz etý, esepteý tásilderin jasaý sııaqty baǵyttarǵa den qoıa alamyz. Jalpy ózimizde sýper kompıýter qurastyryp shyǵarý – iske asyrýǵa bolatyn sharýa», - deıdi Ernazar Ábdikamalov.
Talqylaýǵa qatysqan Geıdelberg jáne Beıjiń ýnıversıtetteriniń professory, doktor Raıner Shpýrtsem qytaılyq ǵalymdardyń AQSh pen Japonııa ǵalymdarynyń izimen óziniń esepteý tehnologııalaryn jasap jatqanyn aıtady.
Ǵalymdar sýper kompıýterlerdiń energııa únemdegishtigi negizgi orynǵa shyqqanyn da aıtady.
«Mysaly, AQSh-tyń Tennesı shtatyndaǵy Frontier sýper kompıýteri 22 megavattaı qýat tutynady. Bul – myńnan astam úıdiń tutynatyn energııasy. Álemde derekterdiń kólemi kún sanap artyp keledi. Bizde jasalatyn sýper kompıýterler sol qarqynǵa ilise almaı jatyr», - deıdi Ernazar Ábdikamalov.
