Qazaqstan sýdy eń kóp tutynatyn elder qatarynda

Ortalyq Azııadaǵy kórshi memleketter sııaqty Qazaqstan da sýdy tutyný deńgeıi óte joǵary elder qatarynda.

Aquastat derekteri boıynsha, Qazaqstanda 2020 jyly jan basyna shaqqandaǵy sýdyń jalpy kólemi 1,31 myń tekshe metrdi qurady. ıAǵnı bir adam táýligine shamamen 3,6 myń lıtr sý jumsaıdy. Kazinform agenttiginiń tilshisi bul týraly Energyprom-ǵa silteme jasap habarlaıdy.

 

TMD elderi arasynda sondaı-aq Túrikmenstan (bir adamǵa jylyna 4,35 myń tekshe metr), Ózbekstan (1,76 myń tekshe metr), Ázerbaıjan (1,24 myń tekshe metr), Qyrǵyzstan (1,17 myń tekshe metr ) jáne Tájikstan (1, 04 myń tekshe metr) kirdi.

Sýdy tutynýdyń aıtarlyqtaı joǵary deńgeıi Armenııada (jan basyna shaqqanda 954,7 tekshe metr), Reseıde (444,2 tekshe metr) jáne Grýzııada (414,6 tekshe metr) tirkeldi. Ýkraına, Moldova jáne Belarýs elderiniń kórsetkishteri áldeqaıda tómen boldy.

Budan bólek, sýdy tutynýdyń eń joǵary deńgeıi bar elderdiń barlyǵynda derlik jyldyq dınamıka tómendese, Qazaqstanda 2020 jylǵy kórsetkishtiń byltyrǵymen salystyrǵanda 2,7% ósimi tirkeldi.

Sýdy nemquraıly tutynýdyń sebebi anyq – bul onyń baǵasy, bizdiń óńirde álemdegi eń tómen baǵanyń biri tirkelgen.

Osylaısha, The International Benchmarking Network for Water and Sanitation Utilities derekterinshe,  2021 jyly álemniń 90 eli arasynda Qazaqstan sýmen qamtamasyz etý boıynsha «eń arzan» «úshtikke» endi. Qubyrdan aqqan sýdyń bir tekshe metriniń quny aıyna 15 tekshe metr tutyný kezinde bar bolǵany 0,14 AQSh dollaryn qurady.

Sý baǵasy «eń arzan» elderdiń qatarynda sondaı-aq Tájikstan (bir tekshe metr úshin 0,1 AQSh dollary), Ózbekstan (0,15 dollar), Ázerbaıjan (0,41 dollar) jáne Reseı (0,49 dollar) bar.

Bálkim, Belarýs pen Ýkraına ǵana sýǵa asa jaýapkershilikpen jáne muqııat qaraıtyn shyǵar: ol jaqta sý baǵasy tómen bolǵanymen, tutyný Qazaqstan Respýblıkasy men kórshilerimizden birneshe ese tómen.

Belarýs pen Ýkraına elderi ǵana sýǵa asa jaýapkershilikpen jáne muqııat qaraıtyn shyǵar: ol jaqta sý baǵasy tómen bolǵanymen, tutyný Qazaqstan men kórshi elderden birneshe ese tómen.

Salystyrý úshin: Danııada sýdyń quny Qazaqstanǵa qaraǵanda 25 ese qymbat, bul rette bizde ony tutyný 8 ese joǵary. Shvetsııada tarıfter 22 ese, al bizde jan basyna shaqqandaǵy tutyný 5 ese joǵary.

QR SJRA Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, bıylǵy qarasha aıynda respýblıka boıynsha ortasha eseppen alǵanda 1 tekshe metr sýdyń baǵasy 74,21 teńgeni qurady. ıAǵnı, aǵyn sýdyń 1 lıtri 7,4 tıyn turady.

Ortalyq Azııa men jalpy TMD elderinde sııaqty Qazaqstanda bótelkedegi sý baǵasynyń qubyrdan aqqan sýǵa qaraǵanda birneshe ese qymbat ekenine qaramastan arzan. Mysaly, Numbeo málimetinshe, meıramhanalarda kólemi 0,33 lıtr sýdyń bir bótelkesi Qazaqstanda orta eseppen $0,48 turady. Salystyratyn bolsaq, Shveıtsarııada ol 9 ese, Danııada 6 ese, Shvetsııada 4 ese qymbat.

Sý jer betiniń shamamen 70%-yn alyp jatqanyna qaramastan, aýyz sý sonshalyqty kóp emes - tek 3% ekenin este saqtaý kerek.

BUU málimetinshe, mıllıardtan astam adam sýǵa qol jetkize almaı otyr, al taǵy 2,7 mlrd adam jyldyń keminde bir aıynda sý tapshylyǵyn sezinedi.

2030 jylǵa qaraı sýdyń jahandyq tapshylyǵy 40 paıyzdy qurýy múmkin, al Qazaqstanda bul kórsetkish 15 paıyzǵa jete alady.