Qazaqstan sanktsııalardy aınalyp ótetin alańǵa aınalmaýy kerek — EO arnaıy elshisi
ASTANA. KAZINFORM — EO sanktsııalar jónindegi arnaıy elshisi Devıd O’Sallıvan Jibek Joly tilshisi Baljan Samıgýllınaǵa bergen eksklıýzıv suhbatynda Qazaqstan úkimetimen kelissózder barysynda qandaı máselelerge nazar aýdarǵanyn aıtty.
Kazinform agenttigi suhbattyń mátindik nusqasyn usyndy.
Devıd O’Sallıvan Qazaqstanǵa tórtinshi ret keldi. Onyń aıtýynsha, EO men Qazaqstan el aýmaǵynyń sanktsııalardy aınalyp ótý úshin paıdalanylmaýyn qamtamasyz etý maqsatyndaǵy jumystardy jalǵastyryp jatyr.
— O’Sallıvan myrza, sizder Úkimet deńgeıinde el aýmaǵy arqyly ótetin taýar aǵynyn baqylaýǵa arnalǵan onlaın-platforma qurý máselesin talqyladyńyzdar ma?
— Men bul másele boıynsha birneshe elmen kelissózder júrgizip jatyrmyn. Biz árdaıym birdeı áńgimeni qozǵaımyz jáne árbir úkimetke jaǵdaıdy sheshýdiń eń jaqsy jolyn tańdaýǵa múmkindik beremiz. Biz elderge máseleni qalaı sheshý kerektigin aıtyp, nusqaý bermeımiz. Tek faktilerdi kórsetemiz: olardyń elderi áskerı maqsatta paıdalanýǵa bolatyn ónimderge qatysty sanktsııalardy aınalyp ótý alańy retinde qoldanylyp jatyr. Biz bul jaǵdaıda «Ótinemiz, bul máselege sheshim tabýǵa tyrysyńyzdar» dep qana aıtamyz. Sondyqtan munyń bári Qazaqstan úkimetine baılanysty — olar bul máseleni qalaı sheshetini óz erkinde.
— Ortalyq Azııa elderi eýropalyq ónimderdi qaıta eksporttaý ortalyǵyna aınalmaýy úshin qandaı da bir sharalar qarastyryldy ma?
— Meniń oıymsha, Qazaqstan úkimeti bizdiń alańdaýshylyǵymyzben kelisedi, Qazaqstan sanktsııalardy aınalyp ótýdiń platformasyna aınalmaýy kerek. Ásirese, áskerı maqsatta qoldanylýy múmkin ónimderge qatysty. Búgin biz birneshe nátıjeli talqylaý ótkizdik. Men birneshe máseleni kóterdim. Qazaqstan bıligi bul máseleni qalaı sheshkeni durys bolatynyn oılastyrady. Men biz qalyptastyrǵan jaqsy yntymaqtastyqtyń arqasynda sheshim tabatynymyzǵa senimdimin.
— 16-shy sanktsııalar paketi bıylǵy 24 aqpanǵa deıin túpkilikti bekitiledi. Bul tizimge jańa ónimder enýi múmkin be?
— Biz buǵan deıingi ımport pen eksporttyń jalpy kóleminiń 60%-yn qamtydyq, bul shamamen 7500 ónimdi quraıdy. Qazaqstan tarapymen 50 taýar kody boıynsha máseleni talqyladyq. Meniń oıymsha, 16-shy paket bul 50 ónimge qosymsha saýda shekteýlerin engizedi, óıtkeni biz Qazaqstan bıligin osy ónimderge erekshe nazar aýdarýǵa shaqyrdyq. Al sanktsııalardy sanaly túrde aınalyp ótetin kompanııalarmen saýda jasasýdy toqtatýymyz múmkin.
— Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda AES salýǵa áleýetti merdigerlerdiń short-paraqshasynda frantsııalyq, ońtústikkoreıalyq jáne qytaılyq kompanııalarmen birge Reseıdiń «RosAtom» kompanııasy da bar. Bul kompanııa EO-nyń sanktsııalyq tizimine engizilýi múmkin be?
— Qazirgi ýaqytta bul kompanııaǵa sanktsııa joq. Bolashaqta sanktsııa salynbaıdy dep kesip aıta almaımyn, biraq qazir bul másele boıynsha eshqandaı talqylaý júrip jatqan joq. Qazaqstannyń qaı kompanııamen AES salý týraly kelisim jasaıtynyn tolyqtaı Úkimet sheshedi.
— O’Sallıvan myrza, sizdiń dıplomatııalyq qyzmette 30 jyldan astam tájirıbeńiz bar. 2014-2019 jyldar aralyǵynda EO-nyń AQSh-taǵy elshisi boldyńyz. Prezıdent Donald Tramp Parıj kelisiminen jáne DDSU-dan shyǵý týraly sheshim qabyldady. Bul týraly sizdiń oıyńyz qandaı?
— AQSh — mańyzdy seriktes, sondyqtan biz jańa ákimshilikpen ózara árekettesip, óz ustanymymyzdy túsindirýge, olardy tyńdaýǵa tyrysamyz. Biz birinshi Tramp ákimshiligi kezinde ózara qolaıly sheshimder taba aldyq. Bul joly da birlese jemisti jumys isteımiz dep senemin.