Qazaqstan ne úshin syrttan qaryz alady – Premer-mınıstr jaýaby

ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstan nege syrttan qaryz alady? Elimizdiń qazir qansha qaryzy bar? Bul saýaldarǵa Úkimet basshysy Oljas Bektenov jaýap berdi.

- Shyn máninde, jalpy ishki ónimniń 21,1% mólsherinde memlekettik qaryzdyń bolýy qalypty. Halyqaralyq standarttar boıynsha bul tómen kórsetkish. Kóptegen elde ekonomıka boıynsha memlekettik qaryzdyń deńgeıi JІÓ-nen 100%-dan da asady. Ekonomıkasy iri Eýropa elderinde shamamen 80% deńgeıinde, al bizde bul kórsetkish – 21%, - dedi Oljas Bektenov Úkimet úıinde ótken baspasóz máslıhatynda.

Odan ári Premer-mınıstr memleket ne sebepti qaryz alatynyn túsindirdi.

- Halyqaralyq qarjy uıymdarynan qaryz alý, belgili bir salaǵa shoǵyrlanǵan ınvestıtsııa salýǵa múmkindik beredi. Mysaly, qazir biz Islam damý bankimen jumys istep jatyrmyz. Maqsat – sý sharýashylyǵy ınfraqurylymyn damytý, ıaǵnı sý qoımalary, kanaldar jáne taǵy basqa nysandardy jańǵyrtýǵa nesıe alyp jatyrmyz. Atalǵan jobaǵa 1 mıllıard dollardan astam qarajat qarastyrylǵan. Árıne, bul problemany respýblıkalyq bıýdjet esebinen de sheshýge bolar edi, jyl saıyn múmkindigimizge qaraı qarjy bólip, ınfraqurylymdy 10 - 20 jylda salar edik. Biraq tıimdi sharttarmen qarjy tartyp, ınfraqurylymdy birden salyp alý áldeqaıda tıimdi. Keıin bıýdjetten nesıeni paıyzdarymen birge birtindep óteımiz. Paıyz mólsherlemesi – shamamen 3% dollarmen eseptegende, bul naryqtaǵy qalypty, qolaıly shart, - dep túsindirdi ol.

Oljas Bektenovtiń aıtýynsha, syrttan qaryzdy eldiń qarjylyq jaǵdaıy nashar bolǵandyqtan almaıdy, bul – halyqaralyq qalypty tájirıbe.

- Kez kelgen kompanııa belgili bir jobany qarjylandyrý úshin nesıe alady, keıin ony qaıtarady. Bizde de jaǵdaı osyndaı. Memlekettik qaryz deńgeıi – qabyldaýǵa bolatyn deńgeıde. Árıne, ony basqarý qajet. Jyl saıyn bıýdjetten qaryzdy óteýge qarajat bólinedi. Bul qalypty jaǵdaı. Memlekettik qaryzben jumys isteý kerek. Biz bul baǵytta belsendi jumys istep jatyrmyz. Qarjy mınıstrliginde arnaıy bólim bar. Onda naǵyz kásibı mamandar jumys isteıdi. Olar memleket atynan alynatyn árbir nesıeniń kelisimshartyn muqııat zerdelep, elimiz úshin tıimsiz sharttardyń bolmaýyn qadaǵalaıdy. Bul Úkimettiń turaqty baqylaýynda, - deıdi Premer-mınıstr.

Osy oraıda BAQ ókili Úkimet basshysynan Qazaqstannyń qazirgi syrtqy qaryzynyń naqty kólemin surady.

- Dál qazir naqty somany aıtý qıyn. Biraq bıyl aýqymdy syrtqy qaryzdy óteý josparlanyp otyr. Tek shilde aıynyń ózinde shamamen 2 trıllıon teńge tóleýimiz kerek. Bıyl nesıelik tólem shoǵyrlanǵan kezeń deýge bolady, 2026 jyly ol tólemder azaıa bastaıdy, - dep túsindirdi O.Bektenov.

Buǵan deıin Úkimet basshysy elimizdegi jónsiz áleýmettik kómekke tosqaýyl qoıylatynyn aıtty. 

Sondaı-aq Oljas Bektenov ákimder men mınıstrlerdi nege ashyq synǵa almaıdy degen saýalǵa jaýap berdi. 

Aıta ketsek, búgin Úkimet otyrysynda Oljas Bektenov Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Ersaıyn Naǵaspaevty synǵa alyp, tapsyrma berdi.