Qazaqstan munaıdyń tómen baǵasy kezinde de ekonomıkany damytýdyń stsenarııine daıyn - Aptalyq sholý
«Daǵdarysqa qarsy sharalardy tıimdi júzege asyrý úshin keń aýqymdy qoǵamdyq birigý qajet. Tek birlik pen úılesimdi is- áreketter ǵana bizge jańa ekonomıkalyq soqqylarǵa tótep berýge múmkindik beredi», - dedi ol.
Depýtat jarııa etken úndeýde elimizdegi reformalardy júzege asyrý jónindegi is-áreketterimizdi barlyq deńgeıde úılestirý úshin Parlament saılaýyn jergilikti máslıhattar saılaýymen qosa ótkizý qajet ekendigi aıtylǵan. «Bul daǵdarys jaǵdaıynda saılaý naýqanyn uzaq merzimge sozbaýǵa jáne saılaýdy uıymdastyrý men ótkizýge jumsalatyn bıýdjet shyǵystaryn birshama qysqartýǵa múmkindik beredi. Osy aıtylǵan ustanymdardy negizge ala otyryp, biz Memleket basshysyna, QR Prezıdentiniń 5-shi shaqyrylymdaǵy QR Parlamenti Májilisin merziminen buryn taratý jáne QR Parlamenti Májilisi depýtattarynyń kezekten tys saılaýyn taǵaıyndaý týraly Jarlyǵyn qabyldaý týraly bastamamen júginemiz», - dedi úndeýdi jarııalaǵan N.Ábdirov.
Depýtat jarııa etken úndeýde qazir de Qazaqstannyń jańa jahandyq syn-qaterlerdi eńseretin naqty josparlary bar ekendigi aıtylǵan.
«Memleket basshysy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń saıasatynyń arqasynda elimizdiń tek álemdik daǵdarysqa qarsy turýy jóninde ǵana emes, jańa jahandyq naqty ahýal jaǵdaıynda damýy týraly strategııasy men naqty Ult jospary bar. Búgin keıinge qaldyrmaıtyn jedel sharalar ýaqyty. Osyǵan baılanysty qazirden bastap jańa reformalardy júzege asyrýǵa jedel kirisý úshin, sonymen birge daǵdarysqa qarsy sharalardy tıimdi júzege asyrý úshin biz, 5-shi shaqyrylymdaǵy Májilistiń ókilettigin merziminen buryn toqtatý jáne Parlamentke jańa taǵaıyndaý saılaý týraly bastama kóteremiz», - dedi úndeýdi jarııalaǵan N.Ábdirov.
Áleýmettik sala shyǵystary qysqartylmaıdy
Búgin QR Úkimeti músheleriniń qatysýymen baspasóz máslıhaty ótip, onda 2015 jylda atqarylǵan jumystar qorytyndylandy. «Jaqyndap kele jatqan daǵdarys qubylystaryna qarsy shara retinde Elbasy 2014 jyldyń ózinde-aq ınfraqurylymdy damytýdyń «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasyn jarııa etti. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Úkimet ekonomıka ósimin qamtamasyz etý jónindegi jedel sharalar josparyn jáne erekshe kezeń josparyn qabyldady. Osy sharalardyń arqasynda, aldyn ala derekterge sáıkes, Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 2015 jyly 1,2 paıyzdy qurady», - dedi QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev.
Onyń atap ótýinshe, negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar birinshi kezekte «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý esebinen 3,7 paıyzǵa ósken. «Syrtqy syn-qaterlerge qaramastan áleýmettik saladaǵy ahýal turaqty bolyp qalýda. Ótken jyly jumyssyzdyq bes paıyz deńgeıinde boldy», - dedi Úkimet basshysynyń birinshi orynbasary.
Sonymen qatar Úkimet músheleri «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy men áleýmettik sala shyǵystary esh qysqartylmaıtyndyǵyn basa atap ótti.
Aǵymdaǵy jyldan bastap qosymsha sharalardy júzege asyrý úshin respýblıkalyq bıýdjetten daǵdarysqa qarsy sharalardy qarjylandyrýǵa arnalǵan arnaıy qor bólinedi. 2016 jyly arnaıy qorǵa 225,5 mlrd. teńge somasynda qarjy bólý josparlanǵan..
B.Saǵyntaevtyń atap ótýinshe, atalǵan qarjy jumyspen qamtý sharalaryn qoldaýǵa, «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasyn qosymsha qarjylandyrýǵa jáne basqa da sharalarǵa jumsalatyn bolady.
Atap aıtqanda, QR Úkimeti munaıdyń barreline 20 dollar baǵamy kezinde ekonomıkany damytýdyń stsenarııin ázirledi.
«Úkimet barlyq máseleni nazarda ustap otyr. Munaı baǵamy barreline 30 dollar, 20 dollar jáne odan tómen bolǵan jaǵdaıda stsenarıılerdi júzege asyrýdy qarastyrý kezeńindemiz. Sondyqtan bizde qarjylandyrý boıynsha eshqandaı qaýip joq»,-dedi QR Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov.
Búginde bıýdjettiń shyǵys bóligi aıtarlyqtaı ońtaılandyryldy jáne bul óz kezeginde ekonomıkanyń damýyna múmkindik beredi.
«Shyǵystardyń negizgi bóligi - áleýmettik tólemder. 2015 jylǵa qaraǵanda 2016 jyly onyń úlesi 39 paıyzdan 40 paıyzǵa deıin ósti. Árıne, memlekettik apparatqa qatysty bólikti ońtaılandyrý boıynsha belgili bir rezervter bar, alaıda eshqandaı da áleýmettik mindettemeler qysqartýǵa jatpaıdy»,-dedi vedomstvo basshysy.
Munymen qosa ol búginde álemdik úderisterdiń elimizdiń ekonomıkasyna yqpalyn tyńǵylyqty zerdeleý kerektigin sóz etti.
«Biz aldaǵy aptada ekonomıkalyq saıasat jónindegi keńestiń otyrysynda talqylaýlar ótkizemiz. Bul turǵyda stsenarııdi qashan, qaı merzimdi júzege asyrýdyń naqty sheshimi ázirlenedi»,-dedi B. Sultanov.
Mınıstr Úkimettiń shyǵystaryn qarjylandyrý baǵytynda búginde eshqandaı da problemalar joq ekenin qadap aıtty.
«1 mlrd. dollar kólemindegi qarjy 2016 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda ıgeriledi. Bizde qaryzǵa alý aıasynda zeınetaqy qorynyń resýrstary bar, kepildendirilgen transfertter men aǵymdaǵy túsimder qamtylǵan. Sondyqtan da qańtarǵa 700 mlrd. teńgege tarta jospar turǵysynda osy shyǵystardyń jartysyn esh problemasyz qarjylandyrdyq»,-dep túıdi mınıstr.
Óz kezeginde QR Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynyń qarajattary qaıda jumsalatyny aqpan aıynda anyqtalatynyn málimdedi.
«2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap, Ulttyq Qordy basqarý men BJZQ basqarý keńesteri biriktirildi. Zeınetaqy qoryndaǵy qarajattardy qaıda ınvestıtsııalaý qajettigi týraly sheshim kóp uzamaı qabyldanady. Menińshe, bundaı sheshim aqpanda oryn alýy múmkin. Sol kezde keńes otyrysy ótedi. Onda Ulttyq bank pen Úkimet 2016 jyly Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynyń qarajattaryn qaıda baǵyttaý kerektigin anyqtaıtyn bolady», -dedi ol.
Atap aıtqanda, bul saýal jańa jylǵa deıin de birneshe márte qaralǵan bolatyn.
«Ulttyq kásipkerler palatasy men ekinshi deńgeıli bankterdiń teńge lıkvıdtiligin qoldaý boıynsha usynystary men qaıda ınvestıtsııalaý qajettigi týraly máseleler talqylandy. Sebebi ol - Úkimettiń, Ulttyq banktiń qarajaty emes, bizdiń zeınetkerlerimizdiń, xalqymyzdyń aqshasy. Sondyqtan, ınvestıtsııalardyń mindetti tabysy jetkilikti deńgeıde bolýy tıis. Ekinshi másele, onyń qaýipsizdigi. Sol sebepti bul máselede óte salmaqty sheshim shyǵarýǵa tyrysamyz. Ekonomıkanyń naqty sektorlaryn qarjylandyrý múmkindikteri edáýir úlken. Ulttyq bankpen jumys jalǵasýda. Biz barlyq aımaqtardan barlyq usynystardy jınadyq. Qazirgi ýaqytta jobalarǵa zeınetaqy qorynan bólinetin qarajat kólemi anyqtalyp jatyr», - dep atap ótti mınıstr.
Bilikti memlekettik qyzmetkerler yntalandyrylady
Ótip bara jatqan bul aptadaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatynda QR Memlekettik qyzmet isteri mınıstrliginiń jaýapty hatshysy Saıan Ahmetjanov memlekettik organnyń qajetti mindetterin atqarýǵa baılanysty qosymsha ýaqytyn bólgen memlekettik qyzmetkerge bonýs nemese basqa tólemder kózdelgenin málimdedi.
Baspasóz máslıhaty barysynda jaýapty hatshyǵa «memlekettik qyzmetkerler kóbinese jumys ornynda qyzmetin túnge sheıin atqaratyndyǵyna baılanysty olarǵa bonýstar qarastyryla ma?» degen saýal qoıyldy.
«Jańa reformanyń, zańnamanyń qaǵıdattaryna sáıkes, memlekettik qyzmetkerlerdiń eń birinshiden áleýmettik jeke quqyqtary saqtalýda. Ol eńbek normalaryna saı qosymsha memlekettik organnyń qajetti mindetterin atqarýǵa baılanysty ýaqytyn bólgenine qosymsha bonýs retinde nemese basqa tólemder kózdelgen», -dedi S. Ahmetjanov. Onyń sózine qaraǵanda, osy másele boıynsha jańa eńbek tólem júıesi ázirlenýde. «Ol 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine enedi»,-dedi.
Sonymen qatar jaýapty hatshy «B» korpýsynyń basqarý deńgeıi úshin rotatsııa ınstıtýty engizilip jatqandyǵyna toqtaldy. Eger de buryndary rotatsııa «A» basqarýshy korpýsyna ǵana qatysty bolsa, endi bul elementter «B» basqarýshy korpýsy úshin jańa modelge engizildi.
Belgili bolǵandaı, memlekettik qyzmetkerler úshin rotatsııa úsh jylda bir ret ótkizilip turady. Eger de basshy nemese memlekettik qyzmetker laýazymynda jumysyn jalǵastyrǵysy kelse, onda bul merzim taǵy úsh jylǵa uzartylady. Ekinshi merzim aıaqtalǵannan keıin, ol mindetti rotatsııaǵa jatqyzylady nemese basqa qyzmetke qyzmetke aýystyrylady, sondaı-aq olaı bolmaǵan jaǵdaıda jumysynan bosatylady.
Sonymen qatar S. Ahmetjanov áleýmettik qorǵaý sharalary da eskeriletinin atap ótti. «Dáleldi sebepter boıynsha memlekettik qyzmetkerlerdiń (jalǵyz basty ana, qaraýynda múgedek balalary bar ata-analar) ótinishi eskeriledi jáne olar rotatsııamen qamtylmaıdy»,-dedi ol.
