Qazaqstan men Úndistan ózara eksport-ımportty ulǵaıtý úshin taýarlar tizimimen almasýǵa kelisti
ÚAK-nyń Qazaqstan tarapynan teń tóraǵasy — Premer-Mınıstrdiń orynbasary – saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Baqyt Sultanov, Úndistan tarapyn Úndistan Respýblıkasynyń munaı jáne tabıǵı gaz mınıstri, turǵyn úı qurylysy jáne qalalyq ister mınıstri Hardıp Sıngh Pýrı basqardy.
Otyrys barysynda taraptar aǵymdaǵy ekonomıkalyq jaǵdaı týraly pikir almasty. Ekijaqty saýda men ınvestıtsııalardy keńeıtý úshin aıtarlyqtaı áleýettiń bar ekeni atap ótildi.
Atap aıtqanda, Qazaqstan men Úndistan ózara eksport-ımportty ulǵaıtý úshin taýarlar tizimimen almasýǵa kelisti, sondaı-aq satyp alýshylar/satýshylar týraly aqparatty ortalyqtandyrý úshin eki eldiń eksporttyq agenttikteri arasyndaǵy ózara baılanysty tereńdetý qajettigin atap ótti.
Saýdany ulǵaıtýdyń neǵurlym perspektıvaly salalarynyń biri – agroónerkásiptik keshen. Úkimetaralyq komıssııa otyrysy barysynda Qazaqstan men Úndistan aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń ekijaqty saýda rásimderin jeńildetý jónindegi jumysty jalǵastyrýǵa ýaǵdalasty. Osylaısha, taraptar fıtosanıtarııalyq talaptardy saqtaǵan jaǵdaıda elder arasynda karantınge jatqyzylǵan ónimdi ótkizýge ýaǵdalasty. Bul AÓK ónimderin ózara jetkizý kólemin keńeıtýge yqpal etetin bolady.
Qazaqstan tarapy otandyq naryqqa úndi qantyn jetkizýdi ulǵaıtý boıynsha yntymaqtastyqqa daıyn ekendigin bildirdi.
Ózara ınvestıtsııalyq múmkindikterdi talqylaý barysynda Qazaqstan Respýblıkasynyń delegatsııasy úndi kompanııalaryna aýyl sharýashylyǵy ónimderin tereń óńdeý salasyndaǵy ınvestıtsııalyq múmkindikterdi qarastyrýdy usyndy. Sondaı-aq úndi ınvestorlaryn taý-ken jáne metallýrgııa ónerkásibi, energetıka (jańartylatyn energııa kózderi), farmatsevtıka, mashına jasaý jáne agrotehnıka, densaýlyq saqtaý, elektronıka, týrızm jáne kýrort, sondaı-aq ICT, IT-salalaryndaǵy jobalarǵa shaqyrdy.
Úndi tarapy óz kompanııalarynyń qazaqstandyq munaıdy uzaq merzimdi kelisimsharttar boıynsha satyp alýǵa múddeliligin rastady. Bul rette úndi munaı-gaz kompanııalarynyń QR óndirýshi jáne/nemese ázirlenetin aktıvterine ınvestıtsııalaý múmkindikterin zertteýdegi nıeti rastaldy.
Budan bólek «Óskemen tıtan-magnıı kombınaty» AQ men Úndi midhani kompanııasy (tıtan bıoımplanttaryn óndirý jobasy), sondaı-aq «IREL Limited» kompanııasy (Úndistan Respýblıkasynda tıtan qojyn óndirý jobasy) arasyndaǵy yntymaqtastyqty jalǵastyrý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi.
Taraptar sondaı-aq densaýlyq saqtaý, bilim berý, qarjy salasy, týrızm, aqparattyq tehnologııalar, IT-salasy jáne t. b. salalardaǵy yntymaqtastyq máselelerin talqylady.
Úkimetaralyq komıssııanyń qorytyndysy boıynsha 14-otyrystyń hattamasyna qol qoıyldy. Sondaı-aq QR SIM Tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıtetiniń Qazaqstan standarttaý jáne metrologııa ınstıtýty men Úndistannyń ǵylymı jáne ónerkásiptik zertteýler jónindegi keńesiniń Ulttyq fızıkalyq zerthanasy arasynda metrologııa salasyndaǵy yntymaqtastyq boıynsha Ózara túsinistik týraly memorandým jasaldy. Taraptar metrologııa salasyndaǵy yntymaqtastyq jáne metrologııa salasyndaǵy birlesken ǵylymı-zertteý jobalaryn iske asyrý múmkindigi, qyzmetkerlermen akademııalyq almasý boıynsha birlesken qyzmet, onyń ishinde taǵylymdamalardy, sımpozıýmdardy jáne t. b. uıymdastyrý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi.
Saýda-ekonomıkalyq, ǵylymı-tehnıkalyq, ónerkásiptik jáne mádenı yntymaqtastyq jónindegi Qazaqstan-Úndistan úkimetaralyq komıssııasynyń alańynda B. Sultanovtyń Úndistan Respýblıkasynyń Úkimeti men isker toptar ókilderimen birqatar ekijaqty kezdesýleri ótti.
Sonymen, Úndistannyń saýda jáne ónerkásip mınıstri Pııýsh Goıalmen áńgimelesý barysynda jetkiziletin taýarlar nomenklatýrasyn ártaraptandyrý jáne keńeıtý taqyryptary talqylandy. Sondaı-aq shyǵarylatyn ónimdi keıinnen EAEO jáne TMD elderine eksporttaý úshin QR-da qurylatyn transshekaralyq habtar alańdaryndaǵy ónerkásiptik kooperatsııany damytý kózdeledi.
«Adani Group» úndi konglomeraty basshylyǵymen kelissózderdiń kún tártibinde úndi kompanııasynyń qazaqstandyq ekonomıkanyń birqatar salalaryna ınvestıtsııalaý josparlary turdy. Atap aıtqanda, «Adani Group» kompanııasy kólik-logıstıka salasynda, jasyl ekonomıka men jańartylatyn energııa kózderin damytýda, aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeýde, ІT-salasynda jáne t. b. yntymaqtastyq jasaý múmkindigine qyzyǵýshylyq tanytyp otyr.
Qazaqstan tarapy elimizdiń atalǵan salalarǵa úndi ınvestıtsııalary men tehnologııalaryn tartýǵa múddeliligin rastady, sondaı-aq «Adani Group» kompanııasyn transshekaralyq saýda-ónerkásiptik habtardy damytýda yntymaqtastyqqa shaqyrdy.
Qazaqstan delegatsııasy sondaı-aq ReNew Power (jańartylatyn energııa óndirisi boıynsha álemdegi eń iri on kompanııanyń quramyna kiretin «jasyl energııa» óndirý jónindegi úndi kompanııasy) kompanııasynyń ókilderimen kelissóz júrgizdi. Kompanııa QR-da turaqty JEK, sondaı-aq «jasyl» sýtegin damytý boıynsha birqatar jobany iske asyrýdy usynady.
Qazaqstan men Úndistan arasyndaǵy taýar aınalymy 2021 jyly $2 mlrd asyp, 2020 jylǵy deńgeıge qaraǵanda 7,4%-ǵa ulǵaıdy, Qazaqstannyń eksporty 2020 jylǵy kórsetkishke qaraǵanda 3,4%-ǵa ósip, $1,625 mlrd qurady. Úndistanǵa qazaqstandyq eksporttyń negizgi taýarlary: shıki munaı, kúmis, sýtegi, ınertti gazdar, asbest, ferroqorytpalar, tıtan men kadmııden jasalǵan buıymdar. QR eksporttyq áleýeti taýarlarynyń tizbesi jalpy quny $600 mln asatyn óńdelgen taýarlardyń 80 ataýynan turady.
