Qazaqstan men Túrikmenstan kókónis pen jemiske arnalǵan «jasyl dálizdi» keńeıtedi

ASTANA. KAZINFORM – Premer-mınıstriniń orynbasary — ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın Túrikmenstan Mınıstrler kabıneti tóraǵasynyń orynbasary Hodjamyrat Geldımyradovpen kezdesti. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlady. 

Vıtse-premer Túrikmenstan Qazaqstannyń Ortalyq Azııadaǵy mańyzdy áriptesi ekenin atap ótti. Sońǵy bes jylda eki el arasyndaǵy taýar aınalymy tórt ese ósken, al sońǵy eki jyldaǵy ózara saýda turaqty túrde $500 mln asyp tur. Memleket basshylary alǵa qoıǵan taýar aınalymyn $1 mlrd deıin jetkizý maqsatyn ortamerzimdi perspektıvada erkin oryndaýǵa bolady.

Kelissózderdiń jeke bir blogi aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń ózara saýdasyna arnaldy. 2025 jylǵy 9 aıda Túrikmenstanǵa qazaqstandyq eksport negizinen ónerkásip, aýyl sharýashylyǵy jáne qaıta óńdelgen ónimderdi jetkizý esebinen $221,7 mln bolǵan. 2025 jyly eksport un, ósimdik maıy jáne basqa da óńdelgen taýarlardyń kóbeıýine baılanysty ósti.

Eksporttaǵy agroónerkásip taýarlarynyń úlesi turaqty túrde 30%-dan asady. Qazaqstan bıdaı uny, kúnbaǵys maıy, bıdaı, makaron ónimderi, margarın, shaı kontsentrattaryn jetkizedi.

Serik Jumanǵarın taýarlardy jetkizý kólemin ulǵaıtýdy jáne bıdaı, júgeri, jasymyq, burshaq, soıa, kúnbaǵys maıy, un, qant jáne basqa da ónimderden turatyn agroónerkásip óniminiń túrlerin kóbeıtýdi usyndy.

Túrikmenstannan ımport ta ósip keledi. 2025 jylǵy 9 aıda ol $141,9 mln jetti. Tabıǵı gazdan basqa jemister men kókónister de jetkiziledi. 2025 jyly qyzanaq kólemi 30 myń tonnadan asty, ol — Túrkimenstannan keletin ımport qurylymyndaǵy ekinshi mańyzdy taýar.

— Biz jemis-kókónis ónimderiniń bizdiń naryqta bolǵanyna múddelimiz. Sizder jetkizetin barlyq nárse — qyzanaq, jemis, kókónisti biz «jasyl dáliz» aıasynda qabyldaýǵa daıynbyz, — dep atap ótti Serik Jumanǵarın.

Kezdesýde kólik-logıstıkalyq jobalardy damytýǵa erekshe nazar aýdaryldy. Hodjamyrat Geldımyradov Geratpen shekarada qurǵaq port qurylysynyń bastalǵany týraly habarlady jáne Qazaqstandy osy jobaǵa qosylýǵa shaqyrdy.

Taraptar sondaı-aq «Gerat — Týrgýndı» temirjol jelisiniń qurylysyn qosa alǵanda, Qazaqstan — Túrikmenstan — Aýǵanstan-Pákistan tranzıttik dálizin qalyptastyrý perspektıvalaryn talqylady. Serik Jumanǵarın men Hodjamyrat Geldımyradov bıznes úshin qosymsha múmkindikter jasaýǵa, elder arasyndaǵy ıntegratsııany keńeıte otyryp, kólik, saýda jáne logıstıkalyq baılanystardy damytý jónindegi jumysty jalǵastyrýǵa nıetti ekenderin rastady.

Aıta ketelik, 2025 jylǵy qańtar–qyrkúıekte Qazaqstan men Túrkimenstan arasyndaǵy taýar aınalymy $363,6 mln boldy, bul - ótken jylǵy sáıkes kezeńmen salystyrǵanda 5,4%-ǵa artyq ($345 mln). Eksport - $221,7 mln (+6,8%), ımport - $141,9 mln (+3,2%).

2024 jyly Qazaqstan men Túrikmenstan arasyndaǵy taýar aınalymy $555,7 mln bolǵan edi, onyń ishinde eksport — $335 mln, ımport — $220,7 mln. 

Aıta ketelik Memleket basshysy Túrikmenstan Prezıdentimen kelissóz júrgizdi.