Qazaqstan men Qyrǵyzstan orman jamylǵysyna birlesken ǵaryshtyq monıtorıng júrgizdi
«Qazaqstan Ǵarysh Sapary» ulttyq kompanııasynyń keńistiktik derekter departamenti ekologııa jáne qaýipsizdik monıtorıngi basqarmasynyń basshysy Azamat Mahanov habarlaǵandaı, jobanyń maqsaty - 70 jyl kóleminde jerdi qashyqtan zondaý derekterin paıdalana otyryp, tarıhı kartalaý negizinde orman jamylǵysynyń ózgeristerin sáıkestendirý.
Ormandy jerlerdiń azaıý máselesi 2018 jyly eki eldiń ekologııa mınıstrleriniń Astanada kezdesýi kezinde kóterildi. Sol kezde Qazaqstan men Qyrǵyzstan 2030 jylǵa qaraı 350 mln ga jerdi qalpyna keltirý jahandyq maqsatymen «Bonn shaqyrýy» halyqaralyq bastamasy sheńberinde 1,5 mln ga jáne 323 myń ga ormandy qalpyna keltirý boıynsha erikti mindettemeler aldy.
«Joba komandasy «Open Foris Collect» platformasy negizinde ormandardy taldaý salasyndaǵy halyqaralyq tájirıbeni zerttedi. Sondaı-aq, «Qazaqstan Ǵarysh Sapary» ulttyq kompanııasy ormannyń órt shalǵan aýmaqtary men aǵashtary kesilgen jerlerge monıtorıngi júrgizý boıynsha 2 patentke ıe. Jerdi zondtaýdyń bul ádistemeleri jumys barysynda biz úshin aıtarlyqtaı demeý boldy. Bul jobada ortasha keńistiktikte ruqsat beretin ǵaryshtyq sýretter qoldanyldy. Odan basqa, orman ekpeleri josparynyń tolyq kartografııalyq derekteri alyndy. Qorytyndy taldaý jasaý nátıjesinde ormandardyń azaıý sebepterin verıfıkatsııalaý jáne naqtylaý maqsatynda dalalyq jumystar uıymdastyryldy. Orman jamylǵysynyń azaıýynyń negizgi sebepteri jel, kóshkin, órt, antropogendik, sondaı-aq áleýmettik-ekonomıkalyq faktorlar», - dedi Azamat Mahanov.
4700 sharshy shaqyrymdy quraıtyn ormandy aýmaqta, 1174 ýchaskeden jalpy kólemi 2060 ga orman jamylǵysynyń azaıyp ketkeni anyqtaldy. Qazaqstan boıynsha 1965 ga, ıaǵnı 1081 ýchaske, al Qyrǵyzstanda 95 ga quraıtyn 93 ýchaske bar.
Qazaqstanda atalǵan joba sátti oryndalyp, jumys nátıjesin halyqaralyq yntymaqtastyq jónindegi Germanııa qoǵamy (GIZ) joǵary baǵalady.
Atqarylǵan jumystyń qorytyndysyn talqylaý úshin Qazaqstanǵa geoaqparattyq júıe mamandary men Qyrǵyzstan, Ózbekstan jáne Tájikstan orman kásiporyndarynyń ókilderi shaqyryldy. Óz kezeginde qazaqstandyq mamandar áriptesterine orman sharýashylyǵy máselesine arnalǵan trenıng ótkizdi.
«Jerdi qashyqtan zondtaý qazirgi ýaqytta ormandardyń jaı-kúıi men dınamıkasy týraly basty derek kózi. Osylaısha orman jamylǵysynyń jaı-kúıi men serpininiń negizgi sıpattamalaryn ólsheýdiń anyqtyǵy, jedeldigi jáne júıeliliginiń joǵary deńgeıi qamtamasyz etiledi. Trenıng paıdaly ótti jáne alynǵan tájirıbe tabıǵı-klımattyq jaǵdaılardyń uqsastyǵyn eskere otyryp, Ortalyq Azııanyń basqa elderine de taratylýy múmkin», - dedi A.Mahanov.
