Qazaqstan men Ispanııa arasyndaǵy saýda rekordtyq deńgeıge jetti – memlekettik hatshy Shıana Mendes

ASTANA. QazAqparat – Astanada QR Saýda jáne ıntegratsııa vıtse-mınıstri Qaırat Tórebaev jáne Ispanııa ónerkásip, saýda jáne týrızm mınıstrliginiń saýda jónindegi memlekettik hatshysy Shıana Margarıda Mendes Bertolonyń tóraǵalyǵymen ekonomıka jáne ónerkásip salasyndaǵy yntymaqtastyq jónindegi Qazaqstan-Ispanııa úkimetaralyq birlesken komıssııasynyń 10-shy otyrysy ótti. Taraptar Qazaqstan men Ispanııa arasyndaǵy ekijaqty taýar aınalymy pandemııaǵa deıingi deńgeıden asyp, 41,7% artqanyn, osylaısha ótken jyly 2,5 mlrd eýroǵa jetkenin atap ótti. Memlekettik hatshy Shıana Mendes QazAqparat agenttiginiń sholýshysyna bergen eksklıýzıvti suhbatynda Astanaǵa bir kúndik saparynyń negizgi qorytyndylary jáne ekijaqty saýda týraly aıtyp berdi.

- Mendes hanym, Qazaqstanǵa qosh keldińiz! Saparyńyzdyń qorytyndysy men qol jetkizilgen kelisimder týraly tolyǵyraq aıtyp berseńiz?

— Eń aldymen, pandemııa kezinde ınstıtýtsıonaldyq deńgeıde turaqty dıalogty saqtaı alǵanymyzdy atap ótkim keledi. Bul - ekonomıka jáne ónerkásip salasyndaǵy úkimetaralyq yntymaqtastyq komıssııasyyń 10-shy otyrysy.

Biz sońǵy otyrysty eki jyl buryn ótkizdik. Meniń oıymsha, bul - bizdiń saýda jáne ınvestıtsııa salasyndaǵy qarym-qatynastyń tereńdiginiń, ásirese eki el úkimetiniń yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa degen umtylysynyń kórinisi.

Birinshi nátıje - eki el úkimeti arasyndaǵy yntymaqtastyqty tereńdetý. Ekinshi nátıje - jeke sektor ókilderi, kompanııalardyń jınalyp, B2B, B2G kezdesýler ótkizýi. Sonymen qatar dástúrli sektorlar boıynsha ǵana emes, sonymen qatar sýmen jabdyqtaý, jańartylatyn energııa kózderi jáne densaýlyq saqtaý salasynda jańa jobalardy anyqtaıdy.

- Sizdiń oıyńyzsha, ekijaqty saýdany damytýda búginde qandaı kedergiler men problemalar bar?

- Shyn máninde, ózara saýda pandemııaǵa deıingi deńgeıge qaıta oralyp qana qoımaı, aıtarlyqtaı ósti. Qazir Qazaqstan men Ispanııa arasyndaǵy saýda rekordtyq deńgeıge jetti.

Mysaly, ótken jylǵy eksport pen ımport týraly derekterge súıensek, ol 2021 jylmen salystyrǵanda eki jaqta da 74% jáne 78% ósti. Demek, bul ekijaqty saýdanyń burynǵydan da qarqyndy óskenin bildiredi jáne bul óte mańyzdy.

Investıtsııa quıý jalǵasyp jatyr, ony arttyrý múmkindikteri bar. Mańyzdysy - jańa múmkindikter tabý, qarjylyq sheshimderdi anyqtaý jáne eki el qaýymdastyǵynyń jumys isteýi.

Bul baǵytta kedergiler kóp emes. Shyn máninde, biz Qazaqstannyń memlekettik tapshylyq máselelerin sheshý jáne memlekettik qaryz boıynsha da qarqyndy deńgeıde alda jatqanyn kórip otyrmyz. Qazaqstandaǵy makroekonomıka oń kórsetkishterge ıe. Halyq sany ósip jatyr, bilimdi, bilikti jumysshylar jetkilikti.

Atalǵan damý kórsetkishterin ár deńgeıde ıaǵnı ınstıtýtsıonaldy jáne jeke sektordan da kóre alasyz. Birlesken komıssııa mindetteriniń biri ekijaqty saýdadaǵy kedergilerdi anyqtaý, biraq biz kedergi kórmedik. Qazaqstanmen kún tártibi syndarly jolǵa qoıylǵan.

– Ispan kompanııalaryn qyzyqtyratyn Qazaqstan ekonomıkasynyń negizgi baǵyttary men salalary qandaı? Sizdiń oıyńyzsha Qazaqstan ıspan kompanııalaryna ne usyna alady, kerisinshe ıspandyqtar bizge ne usyna alady?

– Qazaqstan halqy jyl sanap ósip kele jatqan el, ásirese qalalyq jerlerde. Sondyqtan mýnıtsıpaldy mekemeler usynatyn memlekettik qyzmetterdi ońaltý qajettiligi týyndaıdy. Óıtkeni, qazir olarǵa artylatyn júk aýyr.

Mysaly, sý resýrstaryn basqarý, jol qozǵalysy jáne elektr energııasy salasy der edim. Atalǵan memlekettik qyzmet salalary jumysyn tehnologııalardy qoldaný jáne tsıfrlandyrýdyń jańa sheshimderi arqyly jaqsartýǵa bolady.

Bul baǵytta ıspan kompanııalary mýnıtsıpalıtetterge jáne Qazaqstan Úkimetine qol ushyn soza alady. Ásirese sý sektoryndaǵy tehnologııalar yntymaqtastyq úshin basymdyqqa ıe sala.

Sonymen qatar ıspan kompanııalary bilim berý, memlekettik qyzmetter jumysyn ońtaılandyrýda tıimdi quqyqtyq bazany qalyptastyrý boıynsha halyqaralyq tájirıbesimen bólise alady.

Aıtar bolsaq, memlekettik-jekemenshik seriktestik. Ispan kompanııalary atalǵan baǵytta álem boıynsha ártúrli quqyqtyq júıelerde jumys istegen, sondyqtan tájirıbesi bar. Olar memlekettik qyzmetterdi usyný, paıdalaný jáne tıimdi model qurýda taptyrmas seriktester.

Qazaqstan jańartylatyn energetıkany damytýda keremet bıznes-ahýalǵa ıe. Qazaqstanda jańartylatyn energııa kózderi salasyn damytý kún tártibinde. Sizdiń el 2030 jylǵa qaraı kómirtegi shyǵaryndylaryn 10% qysqartýǵa nıetti.

2050 jylǵa qaraı elektr energııasynyń 50% jańartylatyn energııa kózderinen alynady, al 2060 jylǵa qaraı el kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizbek. Bul - óte aıqyn maqsat jáne bul jerde ınvestıtsııa tartylady. Osy oraıda ınvestıtsııa jaǵy ıspan kompanııalaryn asa qyzyqtyrady.

Odan bólek, densaýlyq saqtaý salasy men tabıǵı resýrstardy kartaǵa túsirýde qajettilikter baryn atap ótýge bolady. Qazaqstan jasyl ekonomıka jáne tsıfrlandyrýǵa kóshýde shıkizattar usyna alady. Sondyqtan ótken jyly Eýro odaq Qazaqstanmen ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıdy. Atalǵan yntymaqtastyq shıkizatqa jáne Qazaqstannyń shıkizatpen baılanysty óndiristi ıntegratsııalaýǵa qatysty. Bul múmkindikterdi de ıspan kompanııalary usyna alady. Resýrstardy kartaǵa túsirý boıynsha olardy saqtaý nemese paıdalanýǵa qatysty oń sheshim qabyldaý úshin jerdiń ishki bóliginde ne bar ekenin bilý mańyzdy. Osy oraıda durys baǵdarlamalyq jasaqtamany qoldaný qajet. Odan bólek, ónerkásipte óndiristik qýattardy qurý úshin Qazaqstanǵa kelgen ıspan kompanııalary bar, bul tamasha sáıkestik.

– Áńgimeńizge raqmet!