Qazaqstan mektepterin kúzetý tártibi qanshalyqty qatań
ASTANA. KAZINFORM – Balalardyń mekteptegi qaýipsizdigi - kún tártibindegi mańyzdy máselelerdiń biri. Sońǵy jyldary bilim berý uıymdaryndaǵy qaýipsizdikke asa mán berilip, birqatar jańashyldyq engizildi.
Balalardyń mekteptegi qaýipsizdigi – asa mańyzdy másele, al beınebaqylaý júıesi qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń tıimdi quraldarynyń biri retinde qoldanylady.
Іshki ister mınıstrliginiń málimetinshe, búginde elimizde 7 797 mektep bar, olarda 223 myńnan astam beınebaqylaý kamerasy ornatylǵan. Onyń ishinde 6 986 mektep terrorıstik turǵydan osal obekti sanatyna kiredi, onyń ishinde 5 817 mektep jedel basqarý ortalyǵyna jáne ishki ister organdarynyń kezekshi bólimderine qosylǵan (83%).
Úkimettiń 2021 jylǵy 12 sáýirdegi №234 qaýlysymen bekitilgen terrorıstik turǵydan osal obektilerdiń ólshem sharttaryna sáıkes bilim alýshylar men personaldyń naqty sany 100 jáne odan da kóp adam bolatyn bilim berý uıymdary (balabaqshalar, mektepter jáne t.b.) adamdar kóp jınalatyn obektiler qataryna jatady.
Sonymen qatar, bilim berý uıymdary obektilerine qoıylatyn talaptar Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń 2022 jylǵy 30 naýryzdaǵy №117 buıryǵymen bekitilgen, terrorıstik turǵydan osal obektilerdi qorǵaýdy uıymdastyrý jónindegi nusqaýlyqpen belgilengen.
Mektepterdi qaýipsizdikti qamtamasyz etýge jeke kúzet uıymdary tartylady, olar «Kúzet qyzmeti týraly» zańnyń 10-babynda jáne Іshki ister mınıstrliginiń 2014 jylǵy 30 jeltoqsandaǵy № 959 («Kúzet qyzmetin júzege asyrý úshin biliktilik talaptaryn jáne olarǵa sáıkestikti rastaıtyn qujattar tizbesin bekitý týraly») buıryǵynda kózdelgen biliktilik talaptaryna sáıkes kelýi tıis.
Jeke kúzet uıymdarynyń kúzetshileri Іshki ister mınıstrliginiń 2015 jylǵy 23 aqpandaǵy №143 («Jeke kúzet uıymynda basshy jáne kúzetshi laýazymdaryn atqaratyn jumyskerlerdi daıarlaý jáne olardyń biliktiligin arttyrý jónindegi úlgilik oqý baǵdarlamalary men úlgilik oqý josparlary») buıryǵyna sáıkes mamandandyrylǵan oqý ortalyqtarynda bastapqy daıarlyqtan, sondaı-aq jyl saıyn biliktiligin arttyrýdan ótedi.
- Kúzetshi laýazymyna ornalasý úshin birqatar talap qoıylady, onyń ishinde jas shekteýi boıynsha 19 jastan joǵary bolýy kerek. Kúzetshiler úshin joǵary jas shegin belgileý Konstıtýtsııanyń 14-babynyń normasyna qaıshy keledi, oǵan sáıkes eshkimdi shyǵý tegi, áleýmettik, laýazymdyq jáne múliktik jaǵdaıy, jynysy, násili, ulty, tili, dinge kózqarasy, senimi, turǵylyqty jeri nemese kez kelgen ózge mán-jaılar boıynsha qandaı da bir kemsitýge bolmaıdy. Jalpy kúzetshilerge qoıylatyn biliktilik talaptary zańǵa sáıkes ázirlenip, bekitilgen. Kúzetshiniń jasy onyń qabiletsizdiginiń ólshemi bola almaıdy, óıtkeni bul onyń fızıkalyq densaýlyǵynyń jaı-kúıin, kúızeliske tózimdiligin, daıyndyq deńgeıi men basqa da qabiletterin kórsetpeıdi. Osy oraıda mamandandyrylǵan oqý ortalyǵynda arnaıy daıyndyqtan ótkeni mańyzdy, - dep túsindirilgen vedomstvonyń resmı saýalǵa berilgen jaýapta.
Mektep kúzeti qyzmetin lıtsenzııalaý
Kúzet qyzmetimen aınalysý quqyǵyna lıtsenzııa berýge qoıylatyn talaptar rettelgen jáne ol qoldanystaǵy zańnama sheńberinde júzege asyrylady.
Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń 2022 jylǵy 30 naýryzdaǵy №117 buıryǵyna sáıkes bilim berý obektileri 2 topqa bólinedi:
- personal men bilim alýshylardyń (tárbıelenýshilerdiń) naqty sany 700 adamǵa deıingi bilim berý obektileri;
- aýdan ortalyqtarynda, aýdandyq mańyzy bar qalalarda, oblystyq mańyzy bar qalalarda, respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda, astanada ornalasqan, sondaı-aq, ornalasqan jerine qaramastan, personal men bilim alýshylardyń (tárbıelenýshilerdiń) naqty sany 700-den astam bilim berý obektici.
Obektilerdiń terrorızmge qarsy qorǵalýynyń neǵurlym joǵary deńgeıin qamtamasyz etý úshin 2-shi topqa jatqyzylǵan obektilerdiń ıeleri nemese basshylary lıtsenzııanyń 1-shi kishi túri bar (kúzet qyzmetiniń barlyq túri, onyń ishinde terrorıstik turǵydan osal obektilerin kúzetý) jeke kúzet uıymdary men kúzet qyzmetterin kórsetý týraly shart jasasady.
- Lıtsenzııanyń 1-shi kishi túri bar jeke kúzet uıymdarynda kúzet qyzmetin kórsetý salasynda keminde bir jyl jumys tájirıbesi, ortalyqtandyrylǵan baqylaý pýlti, radıobaılanys, obektilerde dabyl qaǵý quraly, jedel eki mobıldi toby jáne qyzmettik qarý bolýy tıis, - delingen saýal jaýabynda.
Osylaısha Іshki ister mınıstrligi mektepterdegi kúzet uıymdary úshin biryńǵaı standarttardy ázirleý, mektep kúzetshileri sany, kúzetý alańy jáne oqýshylarmen araqatynasy, sondaı-aq oqýshylar sanyn eskere otyryp, mektep kúzetshilerin ulǵaıtý múmkindigi týraly máseleleri men jalpy salany retteýmen Oqý-aǵartý mınıstrligi aınalysatynyn aıtyp otyr.
Eske sala keteıik, ótken jyly Іshki ister mınıstrligi jeke kúzet uıymdarynyń shtat normatıvin jarııalady.
Sondaı-aq Іshki ister mınıstri Erjan Sadenov balalardyń qaýipsizdigi týraly aıta kele, mektep kúzetshileriniń kóbi vahterler men zeınetkerler ekenin tilge tıek etken edi.