«Qazaqstan qylmyskerlerin qaıtara ala ma?» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Maǵynasy tereń, aýqymy keń «Eldestirmek - elshiden» degen sóz bekerge aıtylmasa kerek, halyq arasynda elshiler ejelden erekshe tulǵa retinde qabyldanǵan. Osyndaı jaýapkershiligi asa zor mártebeli qyzmetti atqarý qurmetine ıe bolǵan alǵashqy keńes dıplomattarynyń biri, KSRO-nyń ókiletti ókili Názir Tórequlov edi. Ókinishke qaraı, halqymyz maqtanysh etýge turarlyq osy tarıhı tulǵanyń ómiri bertinge deıin qalyń jurtshylyqqa belgisiz bolyp keldi. Buǵan ártúrli jaǵdaılar sebep boldy. Eń bastysy, Názir Tórequlov «halyq jaýy» retinde (jazyqsyz jalamen!) «37-shi» jylǵy qýǵyn-súrginniń qurbany bolǵandyqtan ol týraly aqtalǵanǵa deıin sóz qozǵaý múmkin bolmady. Aqtalǵannan keıin de «osyndaı bir qaıratker bar edi-aý?» dep sońyna túsip izdep, zerttegen ǵalym ne tarıhshy shyqqan joq. Alash arystaryn ardaqtaýǵa Qazaqstannyń táýelsizdik alýy dańǵyl jol ashqan bolsa, Názir Tórequlovtaı birtýar azamatty «qaıta tiriltip», esimin jańǵyrtýǵa belgili memleket jáne qoǵam qaıratkeri, saıasat ǵylymdarynyń doktory, dıplomat Taıyr Aımuhametuly Mansurov kóp eńbek sińirdi. Osy rette T.Mansurovpen N.Tórequlovtyń ómirine qatysty órbigen suhbat «Egemen Qazaqstan» gazetinde «San qyrly tulǵa» degen taqyryppen berildi.
Osy basylymda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstannyń úzdik pedagogtarynyń forýmyna qatysýshylaryna joldaǵan quttyqtaýy jarııalandy. Onda Elbasy: «HHІ ǵasyrǵa saı urpaq tárbıeleý - erekshe qurmetke laıyq is, ol asa zor jaýapkershilik pen eren eńbekti qajet etedi. Elimizde bilim berý salasynyń materıaldyq-tehnıkalyq, ádistemelik bazasyn jańǵyrtý, bilikti pedagogıkalyq kadrlardy kóbeıtý jáne olarǵa qoldaý kórsetý boıynsha júıeli jumys júrgizilýde. Qaı zamanda bolmasyn muǵalim adamgershilikti, mádenıetti jetkizýshi, óz isine adaldyqtyń úlgisi bolǵan. Muǵalim júregindegi meıirimdilik pen danalyq eshqashan sarqylmasyn, óz kásibine adaldyq oty sónbesin», - deıdi.
***
«Alash aınasy» gazetiniń turaqty «Dat!» aıdarynda pedagogıka jáne psıhologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Qubyǵul Jaryqbaevpen aradaǵy suhbat «Ulttyq sana-sezim bolmaǵan jerde pedagogıka ústemdik tanyta almaıdy» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ǵalym: «Elbasymyzdyń ózi qazaqtyń psıhologııasy teńdessiz, keremet, biraq zerttelmeı jatyr dep aıtqan bolatyn. Biraq «jaıaýdyń shańy shyqpas, jalǵyzdyń úni shyqpas» demekshi, halyqtyń qolpashtaýynsyz, sheneýnikterdiń qoldaýynsyz qalyp otyrǵan bul sala jetimsirep áli júr. Jerin súıetin, elin súıetin árbir qazaq balasy ultymyzdyń uly murattarǵa jetýi úshin ulttyq psıhologııany myqtap qolǵa alýymyz kerektigin túsine bilýi qajet. Sebebi Qazaqstannyń ult úshin qyzmet etetin salalarynyń arnalary ulttyq psıhologııasyz toǵysa almaıdy», - deıdi.
«Arqankergen» shekara beketinde áskerı qyzmetkerlerdi óltirý deregi boıynsha qozǵalǵan istiń tergeý jumystary aıaqtaldy», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti. Basylymnyń QR Bas áskerı prokýratýrasynyń baspasóz hatshysy Aqbar Ábdildınge silteme jasap jazýynsha, buǵan deıin 15 adamdy óltirdi dep aıyptalǵan Vladıslav Chelahqa taǵy bir bap boıynsha aıyp taǵylyp, barlyǵy 9 qylmys jasaǵany jaıly is qozǵalyp otyr. Maqala «Arqankergen oqıǵasyna qatysty tergeý aıaqtaldy» degen taqyryppen berilgen.
***
Seksen-toqsan jasynda toqalyna ul taptyrǵan qazaqtyń urpaǵy usaqtalyp barady. Bulaı demeske amalymyz joq. sebebi búginderi elimizdegi er-azamattardyń 30 paıyzy túrli deńgeıdegi belsizdikke ushyraǵan. Endi qazaq áıelderiniń Jetpisbaı, Seksenbaı turmaq, Alpysbaı esimdi balalardy týýy neǵaıbyl bolyp tur. «Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, bul týraly keshe Astanada bastalǵan «Erler densaýlyǵy, ómir sapasy, salaaralyq kózqarasy» taqyrybyndaǵy Qazaqstan ýrologtarynyń plenýmynda aıtylǵan. «Maqala «Erlerdiń 30 paıyzy belsiz. Nege?» degen taqyryppen berilgen.
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Birikken Arab Ámirlikterine Qazaqstan bıliginiń bir top ókili sýyt attanady. Bul tulǵalar osy baǵytty betke alyp, taıyp turǵan qylmyskerlerdi qaıtarýǵa táýekel etip kórmek. Keshe ótken Senattyń jalpy otyrysynan shyqqan elimizdiń bas prokýrorynyń birinshi orynbasary Iogan Merkel jýrnalısterge osyny habarlaǵan. «Ol arab eline baryp jasyrynǵan qazaqstandyq qashqyn qylmyskerlerdiń eń bir «shortany» - Statıstıka agenttiginiń burynǵy tóraıymy, 2009 jylǵy halyq sanaǵyna bólingen mıllıondardy «qaltasyna basty» dep aıyptalǵan Anar Meshimbaeva ekendigin jasyrmaıdy, qylmyskerdi ekstradıtsııalaý jónindegi basty kelissózder de «atqaminer» hanymnyń aınalasynda júretinge uqsaıdy», - dep jazady basylym. Maqala taqyryby - «Qazaqstan qylmyskerlerin qaıtara ala ma?».
