Qazaqstan-Qytaı baılanysy: Tıantszınde ótetin ShYU samıtinen ne kútýge bolady
ASTANA. KAZINFORM — 31 tamyz ben 1 qyrkúıek kúnderi Qytaıdyń Tıantszın qalasynda ShYU-ǵa múshe memleketter basshylary keńesiniń 25-otyrysy ótedi. Osyǵan oraı CGTN sholýshysy Han Sıýılın bul kezdesý qatysýshy elder úshin qandaı jańa múmkindikter ashatynyn aıtyp berdi.
Іs-sharaǵa 20-dan astam eldiń kóshbasshysy men 10 halyqaralyq uıymnyń basshylary qatysady. Han Sıýılınniń aıtýynsha, Qytaı bul sammıtti taǵatsyzdana kútip otyr.
— Birinshiden, bul — Qytaı uıymdastyryp otyrǵan mańyzdy is-shara jáne QHR tóraǵasy Sı Tszınpın ShYU-ny odan ári damytýǵa qatysty jańa bastamalar kóteredi. Sonymen qatar ShYU úshin dástúrli sanalatyn óńirlik qaýipsizdikti qamtamasyz etý jáne saýda-ekonomıkalyq ózara is-qımyl salalarynda ári ornyqty damý, ekologııany qorǵaý, jasyl transformatsııa, ınnovatsııalardy engizý sııaqty jańa baǵyttarda tyń josparlar qurylýy múmkin. Árıne, bıyl álemdik fashızmge qarsy soǵystaǵy Jeńistiń jáne BUU qurylýynyń 80 jyldyǵy atalyp ótiletindigin de esten shyǵarmaý qajet. ShYU elderi jahandyq basqarý júıesin jetildirý jáne ǵalamshardaǵy beıbitshilikti saqtaý jolynda birtutas maıdan retinde áreket ete alady, — dep atap ótti ol.
Ótken jyldyń shilde aıynda Astanada ótken sammıtten keıin Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna tóraǵalyq Qazaqstannan Qytaıǵa ótti. Osy sammıt aıasynda alǵash ret «ShYU+» formaty boıynsha kezdesý uıymdastyryldy.
— Sol ýaqyttan beri Qytaı uıym aıasynda saıasat pen qorǵanystan bastap mádenı-gýmanıtarlyq salaǵa deıin ártúrli baǵytta júzden astam is-shara ótkizdi. Sonymen qatar, uıymnyń jumys isteý tetikterin jetildirýdi jalǵastyryp, kópjaqty júıeni nyq qorǵaı otyryp, «Shanhaı rýhyn» ilgeriletti, — deıdi sholýshy.
Han Sıýılınniń atap ótýinshe, osydan 12 jyl buryn dál Qazaqstanda QHR tóraǵasy Sı Tszınpın «Jibek joly ekonomıkalyq beldeýin» birlesip qurý bastamasyn alǵash ret jarııalady.
— Qazaqstan bul bastamany óziniń ulttyq damý strategııasymen ushtastyrý jolynda úlken jumys atqardy. Memleket basshylarynyń strategııalyq basshylyǵy arqasynda Qytaı men Qazaqstan arasyndaǵy barlyq deńgeıdegi baılanys barǵan saıyn nyǵaıyp keledi. Qytaı Qazaqstannyń eń iri saýda seriktesi bolyp qalýda. Ótken jyldyń qorytyndysynda ekijaqty saýda kólemi 43,8 mlrd AQSh dollarynan asyp, rekordtyq deńgeıge jetti. Qazir Qytaı men Qazaqstan arasynda eki temirjol ótkeli jumys isteıdi, al úshinshisiniń qurylysy júrip jatyr, — deıdi ol.
Sonymen qatar, QHR-dyń shyǵys jaǵalaýyndaǵy Lıanıýnganda logıstıkalyq baza da jumys istep tur. Ol Qazaqstanǵa teńizge jáne Azııa-Tynyq muhıty naryǵyna shyǵýǵa múmkindik beredi. Jasyl energetıka salasyndaǵy yntymaqtastyq ta damyp keledi. Sıýılın bul baǵyttaǵy úlgili joba retinde Jańatas jel elektr stansasyn atady.
Onyń aıtýynsha, bilim berý salasynda da belsendi yntymaqtastyq jalǵasyp keledi. Kásibı mamandar daıarlaý isindegi mańyzdy quraldardyń biri «Lý Ban sheberhanalary» bolyp tur.
— Jýyrda Qazaqstannyń Qytaıdaǵy elshisi Shahrat Nuryshev málim etkendeı, jaqyn arada Qazaqstandaǵy «Jibek joly sheberhanasy» da osyndaı sheberhanalardyń birine aınalady. Osylaısha, Qazaqstan álemde birden úsh «Lý Ban sheberhanasy» jumys isteıtin alǵashqy el bolmaq. Tıantszın sammıti yntymaqtastyq úshin munan da kóp naqty jobalardy dúnıege ákelip, uıym aıasyndaǵy ózara is-qımyldy jańa deńgeıge kóterýi múmkin, — dep qorytyndylady sózin sholýshy.
Buǵan deıin habarlanǵandaı, Qytaıda ótetin ShYU sammıtiniń qorytyndysynda «ShYU-nyń 2035 jylǵa deıingi damý strategııasyna» jáne basqa da birqatar qujatqa qol qoıylady.