Qazaqstan qalalarynyń aýasy las pa
«Qazgıdromet» RMK aýa raıynyń qysqa merzimdi boljamdary bóliminiń jetekshi ınjener-sınoptıgi Juldyz Isabekovanyń aıtýynsha, Astana qalasynda atmosfera aýasynyń jaı-kúıin baıqaýǵa arnalǵan 4 statsıonarlyq jáne 3 avtomatty beket bar.
«Atalǵan beketterde shań-tozań, kúkirt oksıdi, kúkirt dıoksıdi, azot dıoksıdi, sonymen qatar ftorly sýtegi sııaqty lastaýshy zattarǵa baıqaý júrgiziledi. Bular baıqaý júrgiziletin negizgi zattar. Baıqaý nátıjesi boıynsha ekologtarǵa arnalǵan bıýlleten shyǵarylyp, Qazgıdromet pen Energetıka mınıstrliginiń saıttarynda jarııalanady. Sondaı-aq biz atalǵan zattar qala atmosferasynda seıiletindigin nemese jınaqtalatyndyǵyn da boljaımyz. Erterekte qolaısyz meteorologııalyq jaǵdaı boljamy shyǵarylyp kelgenimen, odan keıin biraz ýaqyt úzilis bolǵan edi. Endi biz ony qaıta qolǵa almaqpyz», - dedi ol.
Qazirgi ýaqytta qolaısyz meteorologııalyq jaǵdaı boljamy Qazaqstannyń 20-dan astam qalasy úshin jarııalanady. Aldaǵy ýaqytta sınoptıkter elimizdiń munan da kóp eldi mekenderin qamtýdy josparlaýda.
«Biz atmosferaǵa shyǵaryndylardyń seıiletindigine ne bolmasa jınaqtalatyndyǵyna qatysty qolaısyz meteorologııalyq jaǵdaı boljamyn shyǵaramyz. Bul belgili bir deńgeıdegi sınoptıkalyq jaǵdaı. Onyń barysynda qalanyń áýe basseıninde lastaýshy zattar jınaqtalyp qalady. Mundaı sınoptıkalyq jaǵdaıǵa máselen, qazirgi ýaqytta Astanada baıqalyp otyrǵan aýa raıynyń antıtsıklondyq túrin jatqyzýǵa bolady. Mine qalada bir apta boıy baıqalyp tur, jaýyn-shashyn, jel joq. ıAǵnı, mundaı kezde aýa bir ornynda turyp qalady, onyń ústine jel de álsiz. Sonyń saldarynan lastaýshy zattar jınaqtalady», - dep túsindiredi sınoptık.
Al Esil ózeniniń jaǵalaýyndaǵy avtomatty aýa sapasyn ólsheıtin qurylǵy jumysymen tanystyrǵan Astana qalasynyń qorshaǵan ortasynyń lastanýyna monıtorıng ortalyǵynyń bastyǵy Dana Amanbaevanyń aıtýynsha, bul beket táýligine 24 saǵat úzdiksiz jumys isteıdi jáne málimetter zerthananyń serverine árbir 20 mınýt saıyn túsip otyrady. Bekette reseılik jáne nemis-japon óndirisindegi quraldar ornatylǵan. Jalpy qalanyń aýa sapasyn anyqtaý úshin 50 myń adamǵa bir beketten ornatý qajet. Búginde qalanyń qarqyndy ósýine baılanysty áli de osyndaı 6 aýa sapasyn ólsheıtin beket ornatý qajettigi týyndaýda.
«Jumysymyzda jyljymaly zerthanany da paıdalanamyz. Kez kelgen adam Qazgıdromettiń nemese Energetıka mınıstrliginiń saıtyna kirip, ekologııalyq jaǵdaıdy kóre alady. Astananyń aýasyndaǵy tútinniń paıda bolýy sebebi kúz-qys kezeńindegi jelsiz aýa raıynyń basym bolýy dep sanaımyz. Sonymen qatar qalada tútinniń paıda bolýyna kólikterden shyǵatyn zııandy zattar shyǵaryndylary, jeke sektordaǵy jylytý peshteriniń kómir tútinderi jáne Jylý elektr stansalarynyń da qatysy bar», - dedi D. Amanbaeva.
Aıta keterligi, qolaısyz meteorologııalyq jaǵdaı boljamy - atmosferalyq aýanyń betki qabatynda zııandy (lastaýshy) zattardyń jınalýyna yqpal etetin qysqa merzimdi meteorologııalyq faktorlardyń (tynysh, jeńil jel, tuman, ınversııa) úılesimi. QMJ jaǵdaıynda eldi mekenderdegi atmosferalyq aýanyń sapasy nasharlaýy múmkin.
Bul boljam Astana, Almaty, Aqtóbe, Atyraý, Aqtaý, Aqsý, Aqsaı, Balqash, Ekibastuz, Jańaózen, Jezqazǵan, Qaraǵandy, Kókshetaý, Qostanaı, Qyzylorda, Pavlodar, Petropavl, Rıdder, Taldyqorǵan, Taraz, Temirtaý, Óskemen, Oral, Shymkent qalalaryna jáne Jańa Buqtyrma eldi mekenine jasalyp otyrady.
