Qazaqstan halqy tilderi kúni: Memlekettik til – tatýlyqtyń negizi
Qazaqstan halqy tilderi kúni aıasynda QR Prezıdenti Іs basqarmasy «Memlekettik til – tatýlyq negizi» atty dóńgelek ústel ótkizdi. Oǵan Іs basqarmasynyń ortalyq apparaty men vedomstvolyq qarasty uıymdarynyń qyzmetkerleri, ýákiletti organ ókilderi men til sarapshylary qatysty.
Til saıasaty komıtetiniń tóraǵasy, alashtanýshy ǵalym Erbol Tileshov, jazba jáne ilespe aýdarmashy, jazýshy Kamal Álpeıisova qazaq tiliniń mártebesi, ilespe aýdarma, latyn qarpine kóshý týraly dáris oqydy.
«Memlekettik til máselesi biz úshin ózektiligin joǵaltqan emes. Bul rette Іs basqarmasy memlekettik tildi damytý jumystaryn, til saıasatyn iske asyrýdyń joǵaryda atalǵan memlekettik baǵdarlamasyna sáıkes júrgizip keledi. Jyl saıyn ártúrli nysanaly sharalar ótkizip, ózderińizben pikirlesip kelemiz. Prezıdenttiń Іs basqarmasy júıesinde kadrlardyń áleýetin kóterý úshin memlekettik tildi úıretý jáne deńgeıin jetildirý kýrsy ashylǵanyn, Іs basqarmasynyń vedomstvolyq qarasty uıymdarynyń qyzmetkerlerine arnalǵan kýrstar áriptester tarapynan qoldaý taýyp, az ýaqytta 22 uıymnyń 700-den astam qyzmetkeri kýrstarǵa qatysýǵa nıet bildirgenin aıryqsha atap ótkim keledi», - dedi Іs basqarmasynyń apparat basshysy mindetin atqarýshy Erbol Adaev.
Onyń aıtýynsha, basqarmaǵa qarasty medıtsınalyq tehnologııalar jáne aqparattyq júıeler ortalyǵy qyzmetkerlerdiń qazaq tilin bilý deńgeıin anyqtaý úshin «Qaztest» júıesinde testileý ótkizdi. Nátıjesinde qazaq tilin oqıtyn adamdar sany anyqtalyp, birqatar uıymdar qyrkúıek aıynda sabaqty bastap ketti.
Al, Іs basqarmasy ortalyq apparatynyń qyzmetkerleri bıylǵy qazan aıynda kezekti ret «Qaztest» dıagnostıkalyq testileýinen ótýdi josparlap otyr.
«Jalpy, Іs basqarmasy Til saıasaty komıtetimen tyǵyz yntymaqtastyqta jumys istep keledi jáne memlekettik tilde qujat paıdalaný men júrgizýge monıtorıng nátıjeleri toqsan saıyn ýákiletti organdarǵa jiberilip turady. Bıylǵy ekinshi toqsandaǵy monıtorıng nátıjesi boıynsha jalpy shyǵys qujattarynyń paıyzdyq kórsetkishi 91 paıyzdan astam deńgeıdi kórsetti. Bul rette Іs basqarmasy júıesinde memlekettik tilde sóıleý deńgeıi joǵary dep aıtýǵa bolady. Degenmen áli de alatyn belester kóp. Jumysty jandandyryp, 100 paıyzdyq kórsetkishke jetýimiz kerek. Bilim beretin kýrstar ashyp, testileý ótkizý jáne basqa da jumystardy júrgizýdegi maqsatymyz – tilderdi damytý salasynda memlekettik til saıasatyn iske asyrý, qyzmetkerlerdiń biliktiligi men báseke qabiletin arttyrý jáne memleketimizdiń órkendeýine úles qosý dep bilemiz», - dedi Erbol Adaev.
Prezıdent Іs basqarmasynda jáne oǵan qarasty mekemelerde qazaq tilin jetik meńgergen ózge ult ókilderi jeterlik. Jıyn sońynda QR Prezıdenti Teleradıokesheni derekti kıno ortalyǵynyń arnaıy jobalar jetekshisi Konstantın Harlamov, QR PІB Medıtsınalyq ortalyǵy aýrýhanasynyń hırýrgııa bóliminiń meıirbıkesi Hılola Rýstamova, «Búrkit» memlekettik áýe kompanııasynyń ınjeneri Kýbanychbek Nýrmatov, Іs basqarmasy avtosharýashylyǵynyń júrgizýshisi Zýfar Ibragımov memlekettik tildi damytýǵa qosqan úlesi úshin Alǵys hatpen marapattaldy.
«Men qazaq tilin bala kezimnen jetik biletinmin. Sebebi, bizdiń aýylda qazaq, nemis, cherkes, ózbek syndy túrli ult ókilderi turdy, bárimiz qazaq tilinde sóılesip óstik. Meniń naǵashy atam qazaq, naǵashy ájem nemis ultynan edi. Ol úıde qazaq tilinde sóılep, qazaq dástúrin ustaný buljymas qaǵıda bolatyn. Mektep pen joǵary bilimdi orys tilinde alsam da, qazaq tili ómirde kóp kómegin tıgizdi. Osy elde týdym, osynda óstim, sondyqtan qazaq tilin bilýim kerek dep esepteımin. Qazir ulym órt sóndirýshi bolyp jumys isteıdi, onyń da qazaqshasy jetik», - deıdi «Býrabaı damý» JShS Materıaldyq ústel esepshisi Marına Babıch.
Eske sala ketsek, elimizde 22 qyrkúıek – Qazaqstan halqy tilderi kúni bolyp bekitilgen. Jyl saıyn bul merekeni Qazaqstanda turatyn ult ókilderi men ulystar toılaıdy.
