Qazaqstan BUU QK-de: ıAdrolyq qarýmen kúreste myqty halyqaralyq-quqyqtyq negiz qajet
Kezdesý AQSh prezıdenti Donald Tramptyń bastamasymen jáne tóraǵalyǵymen ótti. Otyrysqa Qaýipsizdik Keńesiniń turaqty músheleriniń atynan Frantsııa Prezıdenti Emmanýel Makron, Ulybrıtanııanyń Premer-mınıstri Tereza Meı, Reseı men Qytaıdyń syrtqy ister mınıstrleri Sergeı Lavrov jáne Van I qatysty. Іs-sharada sondaı-aq Polsha, Ekvatorlyq Gvıneıa, Bolıvııa, Kot-d'Ivýar, Kýveıt, Nıderlandy, Efıopııa, Perý jáne Shvetsııanyń memleket basshylary, úkimet basshylary men mınıstrleri boldy.
Qazaqstannyń atynan sóz sóılegen Syrtqy ister mınıstri Qaırat Ábdirahmanov jappaı qyryp-joıý qarýyn taratýǵa jáne paıdalanýǵa qarsy kúres Qazaqstannyń syrtqy saıasatynyń basty basymdyqtarynyń biri bolyp tabylatynyn atap ótti.
«Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev ıadrolyq arsenaldan bas tartý jáne Semeı ıadrolyq polıgonyn jabý týraly batyl sheshim qabyldady. Halyqaralyq qoǵamdastyq osy is-áreketter buryn-sońdy bolmaǵan jáne joǵary deńgeıde qoldaýǵa laıyq dep tanyp, Semeı polıgony jabylǵan - 29 tamyzdy ıAdrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyldyń halyqaralyq kúni retinde belgiledi», - dedi mınıstr.
2018 jyldyń qańtarynda Qazaqstannyń BUU Qaýipsizdik Keńesindegi tóraǵalyǵynyń basty is-sharasy retinde jappaı qyryp-joıý qarýyn taratpaý salasyndaǵy senim sharalaryna arnalǵan kezdesý bolǵany málim. Prezıdent N. Nazarbaev qańtar aıyndaǵy kezdesýinde, sondaı-aq «Álem. HHІ ǵasyr» manıfesinde iri ıadrolyq derjavalar ıadrolyq qarýdan azat beıbitshilikti nasıhattaý boıynsha birinshi qatarda turyp, jappaı qyryp-joıý qarýyn qysqartý úlgisin kórsete bilýi qajettigin atap ótken bolatyn.
Qazaqstannyń pikirinshe, ıAdrolyq qarýdy taratpaý týraly shart (ıAQTSh) óziniń tıimdiligi men ózektiligin joǵaltpaýy tıis. Alaıda, álem úshin jappaı qyryp-joıý qarýymen kúreste myqty halyqaralyq-quqyqtyq negiz qajet. ıAQTSh-nyń asımmetrııalyq emes túrde júzege asyrylýy ıadrolyq jáne ıadrolyq emes elder arasynda senimdi nyǵaıtýǵa kedergi jasaıdy. ıAdrolyq synaqtarǵa jappaı tyıym salý týraly sharttyń erterek kúshine enýi jahandyq taratpaý arhıtektýrasynyń mańyzdy ári qajetti qurylymdyq elementteriniń biri bolýy tıis.
Ótken jyly MAGATE-niń Tómen baıytylǵan ýran bankiniń iske qosylýy elimizdiń taratpaý rejımin nyǵaıtýǵa jáne ýrannyń beıbit maqsatta qaýipsiz paıdalanýyna qosqan qosymsha úlesi boldy. Qazaqstan AQSh-qa, Eýroodaqqa, Birikken Arab Ámirlikterine, Kýveıtke, Norvegııaǵa jáne ıAdrolyq qaterdi qysqartý jónindegi bastamaǵa (NTI) qarjylyq qoldaý kórsetkeni úshin, sondaı-aq Qytaı jáne Reseıge tómen baıytylǵan ýran jáne jabdyqtardy Bankke tranzıtteý boıynsha yntymaqtastyǵy úshin alǵysyn bildirdi.
«ıAdrolyq qarýdan azat aımaqtar da taratpaý jónindegi salanyń tıimdi quraly bolyp tabylady. Prezıdent N. Nazarbaev qazirgi ıadrolyq qarýdan azat aımaqtar arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy jáne kelesi jyly Astanada joǵary deńgeıdegi kezdesý uıymdastyrýdy usyndy. Qaýipsizdik Keńesiniń bes turaqty múshesi osyndaı aımaqtardyń keńeıtilýin jáne olarǵa qaýipsizdik kepildikterin qamtamasyz etilýin yntalandyrýy tıis», - delingen Qazaqstan málimdemesinde.
