Qazaqstan — álemdegi jumyssyzdyq deńgeıi eń tómen memleketterdiń biri
QR Strategııalyq josparlaý jáne reformalar jónindegi agenttiginiń Ulttyq statıstıka bıýrosynyń (budan ári – USB) derekteri boıynsha 2020 jyly Qazaqstandaǵy jumyssyzdyq deńgeıi nebári 0,1 p.t. artyp, 4,9% - dy qurady.
Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵynyń (budan ári – ERDO) sarapshylary basqa elderdegi osy kórsetkishti taldap, Kazahstanda ol álemdegi eń tómen kórsetkishterdiń biri degen qorytyndyǵa keldi.
Máselen, AQSh – ta jumyssyzdyq deńgeıi sońǵy jyly 4,4 p.t. – ǵa 8,1% - ǵa deıin, Kanadada-9,6% - ǵa deıin (+3,9 p. t.), Ispanııada-15,5% - ǵa deıin (+1,4 p.t.) ósti.
«TMD-nyń basqa elderin qarastyratyn bolsaq, olarda jumyssyzdyq deńgeıiniń jyldyq «sekirýi» baıqalatynyn atap ótýge bolady, mysaly, Armenııada (+4 p.t.), Ázirbaıjanda (+2,3 p.t.), Ýkraınada (+1,7 p.t.), Ózbekstanda (+1,6 p.t.)», – dep habarlady ERDO Strategııa jáne jobalyq basqarý departamenti dırektorynyń orynbasary Álıhan Qarabaev.
Onyń sózinshe, Qazaqstanda jumyssyzdar sanynyń kúrt ósýiniń bolmaýyna baılanysty jumyssyzdyq deńgeıi aıtarlyqtaı ósken joq – 2020 jyldyń qorytyndysy boıynsha olar tek 8,2 myń adamǵa kóbeıdi. Bir jyl ishinde jumyssyzdar sanynyń barynsha ulǵaıýy orta jastaǵy (35-44 jas) adamdar arasynda 103,8 myń adamnan 109,4 myń adamǵa deıin, sondaı-aq zeınetkerlik jas aldyndaǵy (55-64 jas) adamdar arasynda 49,5 myńnan 54,9 myńǵa deıin baıqaldy. Bul rette 29-34 jas aralyǵyndaǵy jumyssyzdardyń 4,2 myń adamǵa qysqarǵanyn atap ótý qajet.
Sondaı-aq, jumyssyzdar sanynyń shamaly ósýine karantın kezeńinde jumyspen qamtylǵan halyqtyń bir bóliginiń kásiporynnyń qyzmetin toqtata turý nemese jumys berýshiniń bastamasy boıynsha ýaqytsha jumyspen qamtylmaǵan degen sanatqa aýysýy áser etti. ıAǵnı, TJ kezinde jumys istemeýge májbúr bolǵan adamdar jumyssyz emes, jumyspen qamtylǵan halyqtyń quramynda ýaqytsha jumyspen qamtylmaǵan bolyp sanaldy. Olardyń sany 2,3 esege ósti, 2019 jylǵy 129,1 myńnan 2020 jyly 300,9 myń adamǵa deıin, óz kezeginde ýaqytsha jumyspen qamtylmaǵandardyń jyldyq aǵynynyń shamamen 60% – yn vahtalyq ádispen jumys isteıtin eńbekshiler, 11% - yn jumys berýshileri jyl saıynǵy eńbek demalystaryna (onyń ishinde karantın kezinde) jibergen qyzmetkerler qurady.
«Jumys kúshiniń negizgi ózgerisi ózin – ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń sanynyń 0,6%-ǵa – 2019 jylǵy 8,78 mln-nan 2020 jyly 8,73 mln-ǵa deıin tómendeýi esebinen jumyspen qamtylǵandar sanynyń azaıýynan týyndady, máselen, bir jyl ishinde olardyń sany 2,6% - ǵa azaıdy, al ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń qurylymynda jyldyq mánde nátıjeli jumyspen qamtylǵandar sanynyń 3,4% - ǵa qysqarǵany baıqaldy, al nátıjesiz jumyspen qamtylǵandar sany 5,8% - ǵa ósti», – dep habarlady sarapshy.
Budan basqa, USB derekteri boıynsha, ekonomıkanyń qalpyna kelýi aıasynda 2020 jyldyń sońyna qaraı jaldamaly jumyskerlerdiń sany jyldyq mánde 6,69 mln adamǵa deıin – 2019 jylmen salystyrǵanda 5 myń adamǵa artyq ósti.
Ekonomıkalyq qyzmet túrleri bólinisinde 2019 jylmen salystyrǵanda ózge de qyzmetterde, jyljymaıtyn múlikpen oryndalatyn operatsııalarda, sondaı-aq densaýlyq saqtaýda jumyspen qamtylǵandar sanynyń ósýi baıqaldy.
«Densaýlyq saqtaý salasyndaǵy jumyspen qamtýdyń artýy patsıentterdiń kóbin emdeý qajettiligimen túsindiriledi. Sondaı-aq jyljymaıtyn múlik operatsııalary salasynda naryq ósýde, turǵyn úı satyp alý úshin zeınetaqy aýdarymdaryn merziminen buryn alý múmkindiginiń paıda bolýy nátıjesinde rıeltorlardyń sany ósýde. Basqa da jeke qyzmetterdi, atap aıtqanda sulýlyq salondary qyzmetterin usyný salasyndaǵy qyzmetkerlerdiń ósýi karantınnen keıin olarǵa degen suranystyń ósýi aıasynda zańdy», – dep túıindedi Álıhan Qarabaev.
Jalpy, 2020 jyly daǵdarystyń eńbek naryǵyna áserin asyra baǵalaý qıyn. Osylaısha, shekteý sharalaryna baılanysty kólemder men óndiristiń tómendeýi baıqalǵan salalar da jumyspen qamtylǵandar sanyn qysqartýǵa májbúr boldy. Eń úlken quldyraý kólik, óner jáne oıyn-saýyq, ákimshilik jáne kómekshi qyzmet kórsetý salalarynda, sondaı-aq turý jáne tamaqtaný salasynda baıqaldy.
