Qazaqstan AEHA-nyń 69-shy Bas konferentsııasynda atom energetıkasynyń jańa damý kezeńin jarııalady
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstan Vena qalasynda ótken Atom energııasy jónindegi halyqaralyq agenttiktiń (AEHA) 69-shy Bas konferentsııasynda sóz sóılep, beıbit atomǵa, jahandyq qaýipsizdikke jáne turaqty damýǵa beıildiligin rastady.
Qazaqstan delegatsııasynyń basshysy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Atom energııasy jónindegi agenttiginiń tóraǵasy Almasadam Maıdanuly Sátqalıev AEHA Bas dırektory Rafael Marıano Grossıge jáne onyń komandasyna alǵys bildirip, Konferentsııa Bıýrosynyń jańadan saılanǵan múshelerin quttyqtady.
Qazaqstan sońǵy otyz jyldan astam ýaqyt boıy ıadrolyq tehnologııalarǵa jaýapty kózqaras saıasatyn dáıekti túrde júrgizip keledi. Álemdegi kólemi jaǵynan tórtinshi ıadrolyq arsenaldan óz erkimen bas tartý, Semeı synaq polıgonyn jabý jáne ıAdrolyq synaqtarǵa qarsy halyqaralyq kúndi jarııalaý bastamasy eldi ıadrolyq qarýdy taratpaý isinde senim men moraldyq kóshbasshylyqtyń sımvolyna aınaldyrdy.
Bıylǵy jyldyń mańyzdy oqıǵasy – atom elektr stantsııasynyń qurylysyna qatysty alǵashqy ulttyq referendým boldy. Onyń qoldaý tabýy eldiń energetıkalyq damýynyń jańa kezeńin ashty.
«Atom energetıkasy – bul tek senimdi energııa kózi ǵana emes, sonymen qatar klımattyń ózgerýine qarsy kúrestegi strategııalyq qural. Qazaqstan 2060 jylǵa qaraı kómirtekti beıtaraptyqqa qol jetkizýdi maqsat etip otyr, osy ótpeli kezeńde atom energetıkasy sheshýshi ról atqarady», – dep atap ótti delegatsııa basshysy.
Salany júıeli damytý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Atom energııasy jónindegi agenttigi quryldy, ulttyq ıadrolyq klaster qalyptasýda jáne atom salasyn damytý strategııasy ázirlenýde. Bul qujat atom elektr stantsııasyn salýdy, ıadrolyq tehnologııalardy medıtsına men ónerkásipte damytýdy, radıoaktıvti qaldyqtarmen qaýipsiz jumys isteýdi jáne kadr daıarlaýdy qamtıdy.
Qazaqstan jahandyq ıadrolyq qaýipsizdik júıesiniń mańyzdy qatysýshysy bolyp qala beredi – el aýmaǵynda halyqaralyq energetıkalyq turaqtylyqty nyǵaıtatyn AEHA-nyń tómen baıytylǵan ýran banki jumys isteıdi.
Qazaqstannyń Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy basqarylatyn termoıadrolyq sıntezdi qosa alǵanda, bolashaq tehnologııalaryn ázirleý jáne ITER baǵdarlamasyna qatysý arqyly halyqaralyq zertteý alańyna aınalýda. ıAdrolyq medıtsınany damytýǵa erekshe kóńil bólinýde. Qazaqstan AEHA-men birlesip radıofarmatsevtıkalyq preparattar óndirisin keńeıtip, onkologııalyq aýrýlardy dıagnostıkalaý men emdeýdi el ishinde de, óńirde de qoljetimdi etip otyr. 2024 jyly Qazaqstannyń ıAdrolyq fızıka ınstıtýty alǵash ret AEHA tapsyrysy boıynsha tehnetsıı-99m generatoryn eksporttap, ıadrolyq medıtsınany damytýǵa eleýli úles qosty.
Qazaqstan jańa býyn mamandaryn daıarlaýdyń zamanaýı júıesin quryp, ǵylymı-bilim berý áleýetin nyǵaıtyp, ulttyq baǵdarlamalardyń jahandyq bilim berý keńistigine ıntegratsııalanýyna jaǵdaı jasaýda.
«Qazaqstan óz ıadrolyq saıasatyn AEHA-nyń halyqaralyq standarttaryna negizdeıdi, ashyqtyq pen halyqaralyq yntymaqtastyqty damytady. Beıbit atom – bul bizdiń ulttyq bolashaǵymyzdyń bir bóligi ári adamzattyń ortaq bolashaǵyna qosqan úlesimiz – qaýipsiz, taza jáne ıadrolyq qarýdan azat álem», – dep qorytyndylady delegatsııa basshysy.
Aıta keteıik, Atomdyq jáne energetıkalyq qadaǵalaý men baqylaý komıteti quryldy.