Qazaq tilin jetik biletin shanhaılyq «Quralaı» – sheteldegi qazaq baspasózi
Kazinform HAA sheteldegi qazaq tilinde taraıtyn aqparat kózderine aptalyq sholýyn usynady.
Álemdik jyraýlar Hıýada óner kórsetti – ÓzA
26–28 sáýir aralyǵynda Horezmde ótken IV Halyqaralyq jyraýlar festıvaline álemniń 40-tan astam elinen 200-ge jýyq tanymal jyraý qatysty. Bul týraly osy aptada «ÓzA» aqparat agenttigi málimdedi.
Habarlamada aıtylýynsha, festıval aıasynda «Ekinshi Túrki álemi mádenıeti forýmy» jáne «Jańa Ózbekstandaǵy jyraýlyq óner: zamanaýı zertteýler men bolashaǵy» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferentsııa uıymdastyrylǵan.
Forým qorytyndysynda jyraýlyq ónerdiń bolashaǵyna qatysty mańyzdy qarar qabyldandy.
Sondaı-aq aqparatta festıvaldiń qortyndy nátıjeleri jarııalanǵan.
Atap aıtqanda 3-oryndy – Ihagvasýren Lhamragcha (Mońǵolııa), Stepanova Aksınııa (Reseı), Ahmedov Zıedıllo (Ózbekstan) ıelense, 2-oryn Abdýllaev Ýsmonjon (Ózbekstan) men Kúnsulý Túrikpenge (Qazaqstan) buıyrdy. Al 1-oryndy Ózbekstandyq Mýıassar Jýmatova men Túrikmenstannyń ulttyq jyraýlar ansambli ıelengen. Gran-prı – Ázirbaıjannyń «Ǵashyqtar» tobyna buıyrǵan.
Sondaı-aq osy aptada «ÓzA» aqparat agenttiginde «Ózbekstanda 10 jylda sheteldik stýdentter sany 18 ese artty» degen taqyryptaǵy aqparat jarııalandy.
Atalǵan BAQ-tyń dereginshe, 2024–2025 oqý jylynyń basynda respýblıkadaǵy joǵary oqý oryndarynda bilim alyp jatqan sheteldik stýdentterdiń jalpy sany 12,5 myń adamdy qurady.
Ulttyq statıstıka komıtetiniń málimetinshe, bul kórsetkish 10 jyl burynǵy deńgeımen salystyrǵanda shamamen 18 esege kóp.
Qazaq tilin jetik biletin Van Jınshýan – CNR
Qazaq tilin biletin Van Jınshýan «kóp til bilý meniń ómir jolymdy nurlandyrdy» deıdi.
Bul týraly osy aptada Qytaıdyń «Ortalyq halyq radıosy» habarlady.
«Sálemetsizbe, meniń atym Quralaı, - dep amandasty Shanhaı shetel tilder ýnıversıtetinde qazaq tili mamandyǵyn oqyp júrgen stýdent Van Jınshýan.
Qytaılyq BAQ-tyń dereginshe, onyń qazaq tilin úırengenine tórt jyl bolǵan.
– Van Jınshýan qazaqsha erkin sóıleıdi, tipti maqal-mátelderdi maǵynasymen túsindirip aıtqanda bizdi tańǵaldyrdy, tolyǵyn vıdeodan kórińizder, - dep jazady «Ortalyq halyq radıosy».
Qytaıda nar men túıeniń aralas násildi botasy dúnıege keldi – «Halyq gazeti»
Qytaıda nar men túıeniń býdandasqan botasy dúnıege keldi. Bul shubat óndirisindegi túıitkildi sheshýge septigin tıgizedi, dep habarlaıdy «Halyq gazeti» basylymy.
Atalǵan BAQ-tyń deregine súıensek,2025 jyldyń sáýirinde Іshki Mońǵoldyń Alashan degen jerinde Qytaıdaǵy nar men qos órkeshti túıeni býdandastyrylǵan 5 órkeshti bota ómirge keldi. Bul túıe sútiniń joǵary ónimdi genderin zertteýdegi úlken jetistik boldy.
«Halyq gazeti» basylymynyń dereginshe, Alashanǵa qarasty Alaten óńirindegi ónimdiligi joǵary sútti túıe ósirý bazasynda on jylǵa jýyq zertteýlerden keıin ǵalymdar embrıondardy tasymaldaý tehnologııasy arqyly nar genderin engizdi. Qos órkeshti túıe sııaqty qorshaǵan ortaǵa beıimdele alatyn túlikter men kúnine kóp sút beretin nardyń ereksheligine ıe aralas tuqymdy túıe botasyn ómirge ákeldi. Nardyń ortasha táýliktik sút óndirisi 15 kg(lıtr) quraıdy. Al qos órkeshti túıe táýligine nebary 2,5-3,5 kg sút beredi. Bul býdandastyrýdyń jetistigi túıe ónerkásibine jańa serpin berdi.
– Eldegi qos órkeshti túıeniń negizgi óndiristik aımaǵy bolǵan Alashanda 68 000 túıe bar. Bul óńir resýrstardyń artyqshylyqtaryna súıene otyryp, «ǵylymı zertteýler+asyldandyrý+óńdeýdiń» tutas ónerkásiptik tizbegin qurdy. Zertteý toby bir jyl ishinde 10 botany, kelesi jyly 40 býdandasqan botany ósirýdi josparlap otyr. Ǵalymdar qos órkeshti túıeniń sút óndirisin 3,5 kg-nan 7 kg-ǵa deıin arttyrýdy jáne túıe sútin keń kólemde óndirýdi ońtaılandyrýdy maqsat etedi, - dep jazady qytaılyq BAQ.
Iran traktory 25 elge eksporttalady – ParsToday
Aýyl sharýashylyǵy óndiristiń mańyzdy salalarynyń biri retinde ekonomıkalyq damýda mańyzdy ról atqarady. Sondyqtan bul maqsatty júzege asyrýda aýyl sharýashylyǵymen baılanysty salalar da erekshe ról atqarady. Aýyl sharýashylyǵy salasyna qatysty salanyń biri – osy saladaǵy tehnıka, onyń ishinde traktor shyǵarý. Aýylsharýashylyq mashınalaryn jasaý Irannyń negizgi ónerkásipteriniń biri sanalady. Ol osy salanyń, sonyń ishinde traktorlardyń óndirisinde aıtarlyqtaı jetistikterge jetti, dep jazdy ParsToday aqparat agenttigi.
Atalǵan aqparat agenttiginiń málimeti boıynsha, Irannyń Traktor óndirý ónerkásip toby Irandaǵy eń iri aýylsharýashylyq tehnıkasyn óndirýshi retinde osy ýaqytqa deıin óz ónimderin Azııa, Eýropa, Afrıka jáne Latyn Amerıkasynyń 25 eline eksporttady.
Keltirilgen derekterge súıensek, Irannyń traktor ónimderi ártúrli elderge, sonyń ishinde Germanııa, Frantsııa, Italııa, Reseı, Túrkııa, Irak, Aýǵanstan, Ázerbaıjan, Venesýela jáne keıbir Afrıka elderine eksporttalady. Kórshi elderde Iran aýylsharýashylyq tehnıkasyna degen naryq qajettiliginiń aıtarlyqtaı bóligin óteı aldy. Mysaly, Irak pen Aýǵanstannyń traktorǵa degen qajettiliginiń 70-80 paıyzyn Iran qamtamasyz etedi.
Sondaı-aq osy aptada ParsToday-de «Times Asia reıtınginde Irannyń 81 ýnıversıteti» degen taqyryptaǵy aqparaty jaryq kórdi.
81 ýnıversıtetimen Iran Times Asian University Rankings reıtınginde Islam elderi arasynda Túrkııadan keıingi ekinshi oryndy ıelengen.
Irandyq basylymnyń dereginshe, Times Higher Education World University Rankings halyqaralyq reıtıngtik júıeniń biri bolyp tabylady, ol 2013 jyly Azııa ýnıversıtetterin halyqaralyq reıtıngterimen qatar alǵash ret baǵalady.
ParsToday aqparat agenttiginiń Mehr aqparat agenttigine silteme jasap habarlaýy boıynsha, Islam álemi ǵylym jáne tehnologııa dáıeksóz jáne monıtorıng ınstıtýtynyń (ISC) basshysy Muhammad Máhdı Alavıan Mehr málimdegen. Onyń aıtýynsha, 2025 jyly Azııa ýnıversıtetteriniń reıtıngi týraly sońǵy esepte Irannyń 81 ýnıversıteti kirdi, onyń ishinde Iran Islam respýblıkasynyń 4 ýnıversıteti 100 úzdik joǵary oqý oryndarynyń qatarynda boldy.
Osmanly dáýirinde salynǵan kartına Londonda 1,3 mıllıon dollarǵa satyldy – TRT
19 ǵasyrda ómir súrgen Osmanly sýretshisi Osman Hamdı Beıdiń jaqynda tabylǵan kartınasy Londonda ótken aýktsıonda 1 mıllıon fýnt sterlıngke (1,3 mıllıon AQSh dollary) satylyp, kollektsıonerler men mekemelerdiń úlken qyzyǵýshylyǵyn týdyrdy.
1881 jylǵy «Kofe daıyndaý» týyndysy Osmanly óneriniń jahandyq arenadaǵy tarıhı sátin bildiretin eń qundy týyndy retinde erekshelenedi.
Bul týraly osy aptada Túrkııa Radıo Televızııa portaly habarlady.
«TRT»-nyń dereginshe, 1881 jyly salynǵan «Kofe daıyndaý» atty bul týyndy Eýropadaǵy jeke kollektsııalarda bir ǵasyrdan astam ýaqyt boıy saqtalyp, qaıta jaryqqa shyqty. Týyndy sol kezdegi tanymal fotograftar Jan Paskal Seba men Polıkarp Joaıle túsirgen aq-qara fotosýret arqyly belgili bolatyn.
50 kartına lezde satylǵan aýktsıonda «Kofe daıyndaý» týyndysy joǵary baǵalandy. Kartınany seısenbi kúni telefon arqyly ótinim bergen anonımdi satyp alýshy alǵan.
Aıta keteıik, týyndyny alǵash ret shamamen 1910 jyly grýzııalyq óner kollektsıoneri hanzada Sadyq ıAdıgarov satyp alǵan. Odan keıin kartına onyń uly Archılge, keıin 1930 jyldary Venadaǵy Archıldiń týysyna ótken. Kartına 2008 jylǵa deıin muragerlik jolmen saqtalyp kelgen.