Qazaq tili standartyn jasaý kerek – Nazgúl Qojabek
ASTANA. KAZINFORM – «Kalkasyz qazaq tili» jobasynyń avtory, aýdarmashy, fılolog Nazgúl Qojabek Kazinform agenttiginiń BIZDIÑ ORTA podkasynda qazaq tiliniń standartyn ázirleýdi usyndy.
– Qazaq tiliniń qazirgi jaǵdaıynda bizge bar jaǵynan keshendi jumys kerek. Mektepterdegi qazaq tili sabaǵyn jolǵa qoıý, basqa tilde oqytatyn mektepterdegi qazaq tiliniń jumysyn retteý, muǵalimderdi daıarlaý, oqytý qajet. Jalpy til salasyndaǵy mamandardy bólip oqytý kerek, ıaǵnı muǵalim dese, mamandy sol baǵytta daıarlaý, aýdarmashy bolamyn dese, aýdarmashylyqtyń metodıkasyn, is-qaǵazdaryn júrgizetin maman ba sol baǵytta mashyqtaný qajet. Bizde fılologııany bitirgen maman bárin isteı alady degen jańsaq oı bar. Ol mektepke baryp sabaq ta bere alady, ákimdikke baryp is-qaǵazdaryn da aýdara alady, baspaǵa baryp kórkem ádebıetti de aýdara alady, medıaǵa baryp maqalada jaza alatyn bolady, - dedi Nazgúl Qojabek suhbattasý sátinde.
Osy oraıda til janashyry qazaq tiliniń standarty kerektigin tilge tıek etti.
– Óte úlken jumys – standart. Standartty qalyptastyrsaq, óz bilem ǵoı degenniń jolyn kesiledi. Mysaly, el ishinde qatynaıtyn qazaqstandyq áýe kompanııalarda ushar aldynda aıtatyn nusqaýlyqta «beldemshe» sózin ártúrli qoldanady, bólek, bir-birine uqsamaıdy. Al aǵylshyn tilinde, orys tilinde onyń bári standartpen bekitilgen. Qazaq tilinde bir jerde «beldemshe», ekinshi jerde «beldik», taǵy bireýi «belbeý» dep qoldanady, - deıdi maman.
Aıta ketsek, «Qazaq tiliniń ulttyq sózdik qory» aqparattyq júıesin qalyptastyrý qaǵıdasy ázirlendi.
Sondaı-aq, bıyl kúzde qazaq tilin tegin úıretetin jasandy zeıin qosymshasy qoldanysqa beriledi.
Eske salsaq, bıyl Býrabaıda ótken Ulttyq quryltaıda Memleket basshysy qazaq tilinde túsirilgen mýltfılmder kóp bolýy qajettigin aıtty.